HABER TÜRLERİ - Deneme Sınavı - 9

Magazin haberlerinde kullanılan dil ve üslup oldukça önemlidir. Magazin haberciliğinde klişeleşmiş bir dil kullanmaktan kaçınılmalıdır. Ayrıca, magazin haberciliği yorum yapılabilecek bir gazetecilik türü değildir. Magazin haberciliğinde, 5N 1K adı verilen  "kim, ne, neden, nerede, ne zaman, nasıl" sorularının yanıtlarına yer verilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte, magazin haberciliğinde benimsenen anlatım tarzı da öyküleme tekniğidir.

Türkiye’deki magazin medyasında hem haberin konusu hem de haberin kaynağı olarak genellikle mankenler, müzisyenler/şarkıcılar, dizi oyuncuları, futbolcular vb. öne çıkmaktadır. Yüksek kültürü temsilen gerçek sanatçılar ve cemiyet üyeleri (işadamı/işkadınları) ise daha az sıklıkta magazine konu ve haber kaynağı olmaktadır.

Magazin habercisinin sahip olması gereken nitelikleri şu şekilde sıralamak mümkündür:
• Evrensel gazetecilik etiği ve meslek ilkelerine saygı duymalıdır.
• İnsan haklarına saygı duymalı, her türlü ötekileştirici ve nefret söylemini barındıran bir dilden kaçınmalıdır.
• Öncelikle ülke gündemini, magazin ve cemiyet gündemini yakından izlemelidir.
• Dünya magazin gündemi hakkında bilgi sahibi olmalıdır. 
• Sadece ünlüleri değil, toplumda ayrıksı özellikleri olan kişilerin yaşam portrelerini de haberleştirmelidir.
• İnsanların yaşam hikayelerine meraklı olmalı, yeni yüzlerle tanışmaya açık olmalıdır. 
• Asparagas denilen uydurma ve yalan haber yapmaktan kaçınmalıdır. 
• Araştırma yapmayı sevmeli ve haber kokusu alabilmelidir.
• Haber kaynaklarıyla iletişimi güçlü, saygılı olmalı ve aralarındaki mesafeyi güven olgusunu incitmeden sağlamalıdır.
• Alanına hakim ve yaratıcı olmalıdır.
• En az bir yabancı dil bilmeli ve yeni gelişmeleri yakından izlemelidir.

Magazin haberlerinin yazım teknikleri hakkında şu noktaların göz önünde bulundurulması gerekmektedir;
• Az metinli ve bol görselli düzenleme.
• Haberlerin çoğu sadece hedef kitlenin duygularına seslenmemeli aynı zamanda düşündürmeli ve bilgilendirmelidir.
• Magazin habercisi sık sık hüküm verebilir, ancak hiçbir zaman avukat gibi davranmamalıdır. 
• Haberlerde hiçbir zaman birinci tekil şahıs kullanılmamalı. 
• Klişeleşmiş ve yoruma kaçan bir dilden kaçınılmalıdır. 
• Magazin haberleri için en uygun haber yazma tekniği normal piramit tekniğidir. 
• Magazin habercisi, gazeteciliğin temel ilke ve kurallarına uymak zorundadır.
• Zaman ögesi magazin haberlerinde önemli olmakla birlikte, okuyucunun ilgisi üzerinde katkısı olmadığından fazla önemsenmez.
• Magazin haberi, mutlaka görsel unsurlarla desteklenmelidir.
• Magazin haberinde bilgiyi verirken sıkıcı olmamak, keyifli bir dil kullanmak isterken abartıya kaçmamak da önemlidir. 
• Magazin haberlerinde, 5N 1K sorularının yanıtları eksiksiz bir şekilde yer almak zorundadır. Ayrıca, haber metninin spotunda en az 3N 1K’nın yanıtının olmasına dikkat edilmelidir.
• Haber metni yazıldıktan sonra en etkili ve uygun başlık, ara başlıklar ve fotoğraf altı yazıları da oluşturulmalıdır.
• Magazin haberine son şekli haber editörü ya da servis sorumlusu tarafından verilir.

Kültür-sanat haberciliği, gazetecinin içinde bulunduğu toplumdaki ve dünyadaki kültür-sanat alanına giren etkinlikleri izleyerek, haber niteliği taşıyan olayları yazılı ve görsel olarak hazırlayıp sunduğu bir uzmanlık alanıdır. Bir kültür-sanat gazetecisi, bu alana giren tüm konularla (edebiyat, müzik, sinema, sahne sanatları, fotoğraf, resim, opera-bale, geleneksel sanatlar, plastik sanatlar, mimarlık) ilgilenmek, hepsinden bir parça anlamak ve seçtiği bir dalda da uzmanlaşmak zorundadır.

Fikir basınının özellikleri, popüler basına karşıtlık oluşturmaktadır. Öncelikle, fikir basınının seslendiği okur kitlesi iyi eğitimli üst ve üst orta sınıflardır. Bu gazetelerin fiyatı yüksek, tirajları düşüktür. Fotoğraf ve renk oranının kullanımı daha azdır. Haber başlıklarına oransal olarak daha az yer ayrılır. Haber içerikleri, açıklayıcı vurgularla ve tarihsel arkaplanı ile birlikte verilir. Bu yüzden de haberler sansasyonel olarak değil, açıklayıcı ve bilgilendirici bir tarzda okura sunulur. Ayrıca, fikir gazeteleri, ha-ber toplama ve yazma sürecinde, açıklayıcı ve yorumlayıcı bir yaklaşımı uyguladıkları gibi soruşturucu ve araştırmacı bir yolu da benimseyebilirler.

Fikir basınının özellikleri, popüler basına karşıtlık oluşturmaktadır. Öncelikle, fikir basınının seslendiği okur kitlesi iyi eğitimli üst ve üst orta sınıflardır. Bu gazetelerin fiyatı yüksek, tirajları düşüktür. Fotoğraf ve renk oranının kullanımı daha azdır. Haber başlıklarına oransal olarak daha az yer ayrılır. Haber içerikleri, açıklayıcı vurgularla ve tarihsel arkaplanı ile birlikte verilir. Bu yüzden de haberler sansasyonel olarak değil, açıklayıcı ve bilgilendirici bir tarzda okura sunulur. Ayrıca, fikir gazeteleri, ha-ber toplama ve yazma sürecinde, açıklayıcı ve yorumlayıcı bir yaklaşımı uyguladıkları gibi soruşturucu ve araştırmacı bir yolu da benimseyebilirler.

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Avrupa’da fikir gazeteleri, çoğunlukla üst sınıf okurlara seslenir. Bu tür gazeteler, kitlesel okurlara seslenmez. Kaldı ki, 19. ve 20. yüzyıllardaki çok sayıdaki günlük gazete kitleler için yayımlanmıştır. Bu gazeteler, çalışan sınıflara seslenir. Okurlar, kısa paragrafları inceler ve eğlence öğesiyle oluşturulmuş sansasyonel başlıklar okurları aydınlatır. Bu gazeteler, 1 penny’ye satışa sunulduğu için geniş bir okur kitlesini etkilemiş ve yüksek kazançlar elde edilmiştir (Schramm,1988: 169). Dolayısıyla, sözü edilen dönemde “penny gazeteciliği”, “popüler gazetecilik” olarak da tanımlanmaktadır. Bir başka deyişle, “sarı basın” ya da “bulvar basını” yine aynı gazetecilik türünü tanımlayan kavramlar olarak karşımıza çıkmaktadır.

Gazetecilik literatüründe magazin kavramı ilk kez 1731 yılında İngiltere’de yayımlanan bir dergi için kullanılmıştır. Edward Cave adlı genç bir basın girişimcisinin çıkardığı bu derginin adı Gentleman’s Magazine’di. Amerika Birleşik Devletleri’nde ise 1741 yılında Philadelphia’da Andrew Bradford üç ayda bir yayımlanan American Magazine’i çıkarır. Bunu Benjamin Franklin’in General Magazine’i takip eder. Ne var ki, hiçbir Amerikan dergisi yüz yıl boyunca ulusal okur elde edemez.

Magazin haberlerini gazetelerin birinci sayfalarına ilk olarak Çetin Emeç taşımıştır. O dönemde magazin haberi gerçek bir magazin haberiydi. Bugün birinci sayfalarda yayımlanan magazine bakıldığında ise haber değeri taşıyan pek az haber bulunmaktadır. Türkiye’de bugünkü anlamıyla magazin haberciliği 12 Eylül 1980 darbe-sinden sonra yapılmaya başlanmıştır. 1980 askeri darbesinden sonra yasaklar nedeniyle siyasi haber üretilememiştir. Bunun sonucunda ise Türk basınında magazin ve magazinleşme olgusu kaçınılmaz şekilde ortaya çıkmıştır.

Evrensel gazetecilik etiği ve meslek ilkeleri-ne saygı duymalıdır.

İnsan haklarına saygı duymalı, her türlü ötekileştirici ve nefret söylemini barındıran bir dilden kaçınmalıdır.

Öncelikle ülke gündemini, ardından özel olarak magazin ve cemiyet gündemini ya-kından izlemelidir.

Dünya magazin gündemi hakkında bilgi sahibi olmalı ve yaşanan gelişmeleri yakından takip etmelidir.

Sadece ünlüleri değil, toplumda ayrıksı özellikleri olan kişilerin yaşam portrelerini de haberleştirmelidir.

Asparagas denilen uydurma ve yalan haber yapmaktan kaçınmalıdır. Bu yüzden masa başı haberciliğini değil, alana çıkarak özgün haberler oluşturmalıdır.

Araştırma yapmayı sevmeli ve haber kokusu alabilmelidir.

Haber kaynaklarıyla iletişimi güçlü, saygılı olmalı ve aralarındaki mesafeyi güven olgusunu incitmeden sağlamalıdır.

Az metinli ve bol görselli düzenleme magazin haberciliğinin özelliklerindendir. Haberlerin çoğu sadece hedef kitlenin duygularına seslenmek olmamalı, aynı zamanda düşündürmeli ve bilgilendirmelidir. Magazin habercisi sık sık hüküm verebilir, ancak hiçbir zaman avukat gibi davranmamalıdır. Amacı ikna etmek olduğu kadar, aydınlatmak da olmalıdır. Haberlerde hiçbir zaman birinci tekil şahıs kullanılmamalı ve haberci kendi fikirlerine de göndermede bulunmamalıdır. Haberinde, sadece kişisel gözlemlerini yansıtmalıdır. Haber yazımında sözcük seçimleri önemlidir. Klişeleşmiş ve yoruma kaçan bir dilden kaçınılmalıdır. Ayrıca, ötekileştirici, ayrımcılığa yol açan ve nefret söylemini üreten bir dilden kesinlikle kaçınılmalıdır.

Magazin haberciliğinde haber üretim süreci, “havuz sistemi” adı verilen bir mekanizma ile gerçekleştirilmektedir. Türkiye’deki medya ortamına hâkim olan tekelleşme eğiliminin bir sonucu olarak karşımıza çıkan havuz sistemi, yaygın gazetelerin diğer haber birimlerinde olduğu gibi magazin servislerinde de işler durumdadır.

Dünya Ekonomi Haberciliğinin Gelişimi ile ilgili A, B, C, D şıklarının hepsi doğrudur.

“Dünyanın en fazla okunan ekonomi gazetesi” sıfatını almış "Nihon Keizai Schimbun" 1876’da Tokyo’da borsanın kuruluşundan iki yıl daha önce Japon ekonomi gazetesi olarak yayın hayatına atılmıştır. Gazete günlük olarak yaklaşık üç milyonluk tirajı ile dünyanın en büyük ekonomi gazetesidir.

İlk sayısı 1857’de çıkan Ceride-i Ticaret ilk Türkçe ekonomi gazetesidir (Işık ve Eşitti, 2014).

Temel Ekonomi kavramlarından olan ve tanımı "Büyüklük, nicelik, derece bakımından iki şey arasında veya parça ile bütün arasında bulunan bağıntı, nispet, rasyo; İki büyüklük, iki nicelik arasındaki bağıntı "olan kavram "Oran" dır.

I, II, III, IV, V şıklarının hepsi  Özel Ekonomi Haber Kaynaklarından biridir.

I, II, III, IV, V şıklarının hepsi ekonomi haberi konularına örnek olarak gösterilebilir.