HABER TÜRLERİ - Deneme Sınavı - 5

Polis-adliye muhabirliği teknik bilgiler isteyen bir gazetecilik türüdür. Bu nedenle yapılan hatalar ve ihlaller kasten olmasa dahi ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu ihlallerin sebebi gazetecilerin konuyla ilgili yeterli düzeyde eğitimden geçmemesi ve mesleki tecrübelerinin eksikliğinden ileri gelmektedir. Bir başka sebep ise gazetecilerin ve çalıştıkları kurumların hukukçulardan yeterli desteği talep etmemeleridir.

Fikri takip sayesinde kamuoyu vicdanını rahatsız eden konular (tecavüz, cinayet, yolsuzluk gibi) ülke gündeminde kalmaya devam edebilir ve sorunlar çözülene dek siyasi gündem üzerinde baskı oluşturabilir.

Şüpheli, sanık, tanık ya da mağdurların isim ve fotoğraflarının yayımlanmaması gereken durumlar mevcuttur. Bunlar, çocuklarla ilgili suçlara karışanlar, terör örgütü üyeliği, madde bağımlılığı bulundurma veya satma ve hırsızlık olarak sıralanabilir.

Anayasa Mahkemesi ise kanunların anayasaya uygunluğuna ilişkin incelemelerde “yürürlüğü durdurma” kararı verir”.

Suç işlediği şüphesiyle cumhuriyet savcılığı ve onun emrindeki kolluk güçleri tarafından soruşturulan kişiye şüpheli, hakkında iddianame düzenlenip yargılanan kişiye sanık, yargılama sonrası mahkemece ceza verilmiş kişiye ise hükümlü denir.

İntihar haberleri farklı ve hassas bir yaklaşımla ele alınmalıdır. Bu konuda basının duruşu genelde intihar haberlerini görmezden gelme üzerine olmalıdır.

Polis-adliye haberlerinin etik boyutuna ilişkin en önemli konulardan bir diğeri de “suçsuzluk karinesi”dir. Bu evrensel bir hukuk kuralıdır. Soruşturma ve kovuşturmanın devam ettiği durumlarda haber metninde şüpheliler hakkında kesin hüküm verilmiş ifadeler kullanılmamalıdır. Bunun yerine “iddiaya göre...”, “alınan bilgilere göre...”, “... iddiasıyla gözaltına alındı” gibi ifadeler tercih edilmelidir.

İç politika haberciliğinin ilgi duyduğu başlıca konular şunlardır:

İç politika haberciliği için bilinmesi gereken kavramlardan bazıları şunlardır:

Göçmen, kaçak göçmen, kanunsuz emir, olağanüstü hal.

Dış politika haberciliğinde başlıca haber kaynakları şunlardır:

Dış politika haberlerinde karşımıza çıkabilecek kavramlardan bazıları: AB Müktesebatı, diplomatik koruma, Ermeni iddiaları, mütekabiliyet, nota, pacta sunt servanda, persona non grata, ültimatom.

Deneyimli gazeteciler arasından seçilen parlamento muhabirleri, kanun teklifini kimlerin, nasıl verebileceğine kadar Meclis'teki işleyişe hakim olan gazetecilerdir. Meclis oturumlarının medyaya açık olanlarını izlerler ve her salı yapılan parti grup toplantılarına rutin olarak iştirak ederler. Meclis koridorlarını özel haber yapabilmek için etkili bir şekilde kullanırlar.

Siyasetçiler, siyasi rakipleriyle sürekli yarış halinde olan kişilerdir. Bazen rakipleri hakkında rüşvet, yolsuzluk ve benzeri suçlamalarda bulunabilirler. Bu tip durumlarda suçlamayı yapan kişinin sözleri mutlaka tırnak içinde verilmelidir. Eğer dolaylı anlatım yapılacaksa, "iddia etti", "ileri sürdü, öne sürdü" gibi aktarma yüklemleri kullanılmalıdır. Bu suçlamalara karşı suçlanan politikacıya da haberde konuşma hakı verilmelidir.

Gazeteciye verilen off-the-record bilginin çok büyük haber değeri varsa, muhabir için zor bir süreç başlayacaktır. İlkeli bir gazeteci, bu durumda hem haber kaynağına saygı göstermek hem de toplumun çıkarlarını düşünmek zorundadır. Gazeteciler genelde bu durumlarda söylenenleri kendilerine saklar ve yayımlamazlar. Bazı durumlarda ise bu saklanan bilgi üzerinden başka kaynaklara ulaşılır ve haber konusu o kişiler üzerine kurgulanarak okurlara aktarılır. bilginin ilk alındığı kişinin isminin saklı kalması devam eder. Bazı durumlarda da bu gizli bilgiler röportaj içerisinde verilmese de bir köşe yazısında bilginin kaynağı gizlenerek sunulabilir.

Haber değerleri açısından bakıldığında politikayla ilgili konuların insanların günlük yaşamına, gelecek planlarına etkisi olduğundan, siyasi tartışmaların haber değerleriyle ilgili "önemlilik" kriterini fazlasıyla karşıladığını söyleyebiliriz.

Ulusal medyada çalışan gazeteciler için i politika muhabiri olma, özellikle Ankara'da gazetecilik mesleğini icra etmek büyük bir prestij kaynağıdır.

Dış politika muhabiri olmak isteyen birinin siyasi tarih, diplomasi ve coğrafya bilgisinin üst düzeyde olması gerekmektedir.

Ekonomi haberciliği, dünyada haberciliğin gelişmesinin başlıca nedenir. İlk yayın organlarının ortaya çıkışı, ekonomi haberlerini duyurmak amacını taşır.

Uygarlıklar gibi ticaretin de beşiği olan Anadolu, aslında bir anlamda ekonomi haberciliğinin de doğum yeridir.

Bilinen en eski ekonomi gazetesi, İngiltere'de 1760'da yayına başlayan Public Ledger'dir.