HABER TOPLAMA TEKNİKLERİ

Fotoğrafik görüntü üretimindeki optik, mekanik, elektronik ve kimyasal süreçler, yaşanılan deneyimlerdeki gerçeğin, aslına uygun bir şekilde yansıtılmasını sağlar.

Fotoğraf tarihçisi John Szarkowski, sadece fotoğrafa özgü beş temel özellik tanımlar ki bu özellikler bir haber hakkında bilgi toplarken ve fotoğraf çekerken oldukça önemlidir:

William Henry Fox Talbot tarafından fotoğrafa kazandırılan bir özellik olan çoğaltılabilirlik, ilk defa tek bir negatiften sınırsız sayıda pozitif baskı alınmasını sağlayan tekniğin bulunması ile ortaya çıkmıştır.

Levie ve Lentz, metinle kullanılan fotoğrafların etkilerini konu alan araştırmalarında, fotoğrafların metnin işlenişine nasıl yardım ettiğini üç maddede özetlemektedirler: Dokunaklı ve duygusal bir tepki uyandırmak, anlamaya ve akılda tutmaya yardım etmek ve metinde sunulan bilgiyi arttırmak.

Tom Ang ve Harold Evans, gazete haberlerinin sunumunda fotoğraf kullanılmasının nedenlerini yedi maddede açıklar. Bunlar: İnanılırlık, tanımlama, orada olma duygusu, başka şeyler çağrıştırma, durağanlık, biçem ve tutarlılıktır.

Güzel bir fotoğraf, her zaman iyi bir haber fotoğrafı demek değild.r Haber fotoğrafı, haber metninin görsel kanıtıdır ve haber metnini fotoğrafla zenginleştirmelidir. Haberdeki metnin anlamına ters düşenb ir fotoğraf, ne kadar güzel olursa olsun, okuyucunun kafasını karıştırır. Bu yüzden, günümüz koşullarında çoğu zaman haberi yazan kişi ve haber fotoğrafını çeken kişi, bu sorunları ortadan kaldırmak ve işgören maliyetini düşürmek için aynı kişi olmaktadır.

Robert Capa, İspanyol İç Savaşı'nda çektiği, gelmiş geçmiş en büyük savaş fotoğraflarından biri olarak anılan "Sadık Askerin Ölümü" isimli fotoğrafını çekmiş , "Eğer fotoğraflarınız yeterince iyi değilse, konuya yeterince yakın değilsinizdir." demiş ve kendisi de 1954 yılında, Vietnam'da bir mayına basarak, elinde fotoğraf makinesi ile hayata gözlerini yummuştur.

Mario Garcia, haber fotoğrafçılarından bir gazete sayfasında kullanılmak üzere, bir haberle ilgili olarak beş farklı fotoğraf istenmesi gerektiğini savunmaktadır:

Zamansal ve mekansal boyut sınırı fotoğrafçıları, insanların alışkın oldukları kesintisiz görüşü, haber fotoğrafının iki boyutlu fotoğraf karesine sığdırmaya zorlar. Bu yüzden fotoğrafta yansıtılmak üzere, bir olaydan mekansal olarak seçilen örneklemin doğruluğu büyük önem taşır. Yanlış yerden alınan bir kesit, haber fotoğrafının iletisini tamamıyla değiştirebilme olasılığına sahiptir.

Haber fotoğrafçılarının karşı karşıya olduğu sınırlılıklar şunlardır:

Yazılı haberle, görsel bir araç olan fotoğrafın bir arada kullanılması, haberin okuyucu üzerindeki etkisini arttırır. Levie ve Lentz, metinle kullanılan fotoğrafların etkilerini konu alan araştırmalarında, fotoğrafların metnin işlenişine nasıl yardım ettiğini üç maddede özetlemektedirler: Dokunaklı ve duygusal bir tepki uyandırmak, anlamaya ve akılda tutmaya yardım etmek ve metinde sunulan bilgiyi arttırmak. Bu üç madde genel olarak gazetede fotoğrafların haberle birlikte sunum nedenlerinin genel çizgileridir. Görüntünün doğruluğuna inandırmak ve kişiye olay mekânında bulunduğunu hissettirmek, Tom Ang ve Harold Evans’in gazete haberlerinin sunumunda fotoğraf kullanılmasının nedenlerini Levie ve Lentz’in bulgularının nasıl eyleme geçirileceğini belirten yedi maddeden ikisidir.

“Fotoğraf tarafsız ya da edilgen değildir, tersine; anlatım açısından ve bir kerede birden fazla anlam verebilen eş zamanlı yan anlamlar taşıması açısından zengin bir anlatım aracıdır” ifadesi fotoğrafın başka şeyler çağrıştırma gücünü açıklamaktadır. Fotoğrafın başka şeyler çağrıştırma gücü, görünüşünün ve özel içeriğinin ötesinde başka anlamlara sahip olma gücünden kaynaklanır. Fotoğrafı algılayan gazete okuyucuları farklı geçmiş deneyimlere sahip olduklarından, aynı fotoğraftan farklı anlamlar üretebilirler. Bir olayı anlatan basit bir haber fotoğrafı, o haberin içeriğinde algılanabileceği gibi, taşıdığı semboller aracılığıyla farklı düzeylerde okumalara da yol açabilir.

Fotoğrafların haberi tek bir karede özetleyerek konsantre duruma getirmesi, haber fotoğrafındaki durağanlığı gösterir. Fotoğraflar durağan görüntülerdir. Fotoğrafın bu özelliği, çekim aşamasında fotoğrafçı için bir zorluk öğesi olmakla beraber, okuyucunun tek bir karelik görüntüyü aklında tutabilmesinin kolaylığı açısından da avantaj sağlar. Fotoğrafların mekanik bir anlatım aracı olduğu için çizim gibi diğer görüntü üretme tekniklerinden üstün olması tutarlılık bakımımından üstün olduğunu gösterir. Fotoğrafik görüntünün, açıklamaya ya da başka ortamlara dönüştürmeye gerek duymaksızın gösteren olması onun tanımlama özelliğinden kaynaklanır. Fotoğrafların, fotoğrafı çekilen şeyin ya da konunun gerçekten kendisi gibi algılanması onun inanırlığını güçlendirir. Fotoğrafın gazete sayfasına görsel estetik katması ve nasıl algılanacağını doğrudan etkilemesi ise onun biçemi ile ilgilidir.

Güzel bir fotoğraf, her zaman iyi bir haber fotoğrafı demek değildir. Haber fotoğrafı, haber metninin görsel kanıtıdır ve haber metnini fotoğrafla zenginleştirmelidir. Haberdeki metnin anlamına ters düşen bir fotoğraf, ne kadar güzel olursa olsun okuyucunun kafasını karıştırır. Bu yüzden birlikte yayınlanan haber ve fotoğrafların aynı doğrultuda olmaları için fotoğrafçı ve muhabirin işbirliği gerekir. Bundan dolayı, “Bir gazetedeki fotoğrafların kalitesini arttırmak için temel öge, fotoğrafçının başlangıcından itibaren habere dahil edilmesidir. Eğer olanaklıysa haberi toplarken fotoğrafçı, muhabire eşlik etmelidir”

Howard Chapnick, “fotoğraf haberciliğine (photojournalism) önem vermemek, tarihe önem vermemektir” derken haber fotoğrafçısının olaylara görgü tanıklığı yapmanın yanında tarihe de tanıklık ettiğini vurgulamak istemiştir.

Haber fotoğrafçısının bu davranışı sergileyerek, okuyucu bilgilendirme çabasına girmektedir. Haber fotoğrafçılığının en önemli özelliği, haber fotoğraflarının, insanların bilme ve öğrenme gereksinimlerine cevap vermesidir. Haber fotoğrafçısı, kendi öznel görüş açısıyla, olayların gerçekleştiği mekânlarda doğrudan bulunarak, nesnel gerçeklikleri okuyuculara aktarır. Aslında yaptığı şey olayları okuyucuya yansıtmak amacıyla tanıklık etmektir.

Sadece yazıdan oluşan bir gazete sayfası, inandırıcılık yönünden zayıf kalır. Çünkü sözcükler, görsel olarak algılanan bir olayın yazıya çevirimidir. Her türlü çeviride bir anlam kayması olasılığı vardır. Haberi yazan kişi olayı kendince sözcüklere döker ve algılayan kişi de, bu kodlamayı açımlarken yine bir yorumlama yapar. Bu durum, olayın aktarılırken anlamının da değişime uğrama riskini içinde barındırır.

Olayın bir daha tekrarlanmayacağı düşünülerek, olanak varsa, hem fotoğraf editörünün daha rahat çalışabilmesi için hem de fotoğrafçının yaptığı işin sağlamasını yapması açısından, birden fazla sayıda fotoğrafla olayı kaydetmek gerekir. Haber fotoğrafçılığının sınırlılıklarından biri çoğu durumda tekrar şansının olmayışıdır. Haber fotoğrafçısı bir olayın fotoğrafını çektikten sonra, gazetesine gidip editörüne fotoğrafları gösterdiğinde, eğer sonuç başarısız ise çekimi yenileme şansı çoğu zaman yoktur.

Sayısal fotoğrafçılık, özellikle önemli olaylarda, şehir ya da ülke dışına gönderilen ve gazetenin baskıya girmesine yakın saatlerde, bir olay izleyen haber fotoğrafçılarına zaman açısından büyük yarar sağlar.

Haber fotoğrafçısı, çekeceği konuyu belirleme özgürlüğüne çoğu zaman sahip değildir, ancak belirlenen konu için çekeceği fotoğrafın içeriğini kendisi belirler. Fotoğraf çekilirken seçilen bakış açısı ve kadraj doğrudan içeriği belirler. Ancak, fotoğraflar gazete sayfasında kendi başlarına yayınlanmaz. “Haber fotoğrafının ana içeriğini belirleyen haber fotoğrafçısıdır, ancak fotoğraflarına eşlik eden metne ve ilgili sayfa düzenine de bağımlıdır”