HABER TOPLAMA TEKNİKLERİ

İlginç ve farklı bir soru ile başlayan söyleşi sonunda da benzer bir soru ile biter. Bu tip söyleşilerde söyleşinin ilk konusuna geri dönülür ve dairesel bir bağ kurulduğu daire tipi söyleşi olmakla birlikte top tipi olarak isimlendirilmiş bir söyleşi tipi yoktur.

söyleşilerde başvurulan soru tipleri açık uçlu, kapalı uçlu ve yönlendirici sorular olarak sıralanabilir.

Söyleşilerde konuğu yönlendirecek sorular sorulmamalıdır?

Kişiye odaklı söyleşi, söyleşinin içeriği ile ilgili bir sınıflandırma.

Bir kişinin karakteristik özellikleri ile tanıtılmasına portre denir. Portre söyleşilerinde söyleşi yapılacak kişi eğer toplum tarafından bilinen bir kişi ise yaşadıkları ve yaptıkları ile özgün bir yanının olması gereklidir.

Deprem gibi ön görülemeyen felaketler, çeşitli eylemler sıcak haber olarak adlandırılmaktadır.

kronoloji tipi söyleşilerde sorular olayların oluş sırasına göre sorulur. Amaç bir olayın nasıl başladığını, nasıl
eşleştiğini ve nasıl sonuçlandığını kronolojik bir sırayla ortaya koymaktır. Örneğin, trafik kazasına tanık
olmuş bir kişiye, “Kaza nasıl oldu anlatır mısınız?” diye sorulabilir

Belirli bir bölgede ve belirli bir konuda toplumda hâkim olan görüşleri ortaya çıkarmak amacıyla stüdyo
dışında yapılan kısa söyleşilere sokak söyleşileri adı verilir.

Soruşturmacı gazetecilik için yapılan söyleşiler olayların arka planındaki gerçekleri ve nedenlerini
araştırmaktır. Soruşturmacı gazetecilik için yapılan söyleşilerde, muhabirin amacı bilinmeyen bazı
olayları gün ışığına çıkarabilmek için konu ile ilgili uzmanlardan ya da konunun içerisinde yer alan
kişilerle görüş almaktır.

Amaç soru sorulan kişiyi öne çıkarmak ve o kişinin yaptıklarını, yaşamını ya da düşüncelerini tanıtmaktır.
Bu kişiler kimi zaman toplum tarafından çok iyi tanınan bir kanı önderi iken kimi zaman da hiç
tanınmayan ancak farklı düşünceleri olan renkli kişiler olabilir. Bir kişinin karakteristik özellikleri ile
tanıtılmasına portre denir

Röportaj; inceleme, araştırma, gözlem gerektiren ve gizli kalmış bir takım gerçekleri ortaya çıkarmayı amaçlayan gazete yazı türlerinden biridir.

Bir haber söyleşisini oluşturan temel unsurlar şunlardır:
• En az iki kişi arasında geçer.
• İki tarafında konuşmaya aktif katılımını zorunlu kılar.
• Yapılandırılmış bir konuşmadır.
• Belli bir amaca yöneliktir.
• Kamuya aktarılmak üzere yapılır

Portre röportajda amaç, görüşülen kişinin yaşam öyküsü, sosyal çevresi, hobileri, çalışmaları gibi pek çok öğeyi sorgulayarak kişiliğini tanıtmaktır.

Haber röportajda kendisi ile röportaj yapılan uzman ile konu eş değerdedir. Uzmanın konu hakkındaki bilgi birikimi, konuyla ilişkisi önemlidir. Uzmanın kamuoyunca tanınır olması izlerkitlenin röportaja olan ilgisini artıracak bir başka faktördür ancak zorunlu değildir.

Gezi Röportajı
Bir yöre ya da izlenilen bir rota üzerine elde edilen gözlemleri, sorunları, yeni insanları, halkları kitle iletişim araçları ile aktarmak için yapılan röportajlara gezi ya da izlenim röportajı denir. Bu röportaj türünün birinci karakteri röportajcının kendisidir.

Röportaj türleri içinde röportajı yapan kişinin belirleyiciliğinin en yüksek olduğu başka bir anlatımla en öznel türdür.

Radyo röportajlarında sözlü anlatım öne çıkar, görselleştirilemeyen çevre, olaylar, betimlemelerle ve doğal seslerle dinleyicilere aktarılacaktır.

Soru cevap yöntemine dayanan, haberin anlaşılmasına katkı sağlayan, tamamlayıcı öğelerden biri olan ve haber içinde birden fazla olarak bulunabilen görüşmelere söyleşi denir. Söyleşi çeşitleri içerik ve biçim olarak ikiye ayrılır. İçerik olarak söyleşiler; “konu odaklı” ve “kişi odaklı” olmak üzere ikiye ayrılır. Kişi
odaklı söyleşiler ise biçim olarak “yüzyüze söyleşi”, “telefon”, “internet”, “panel”, “basın odası”, “sempozyum/basın toplantısı” ve “sokak söyleşileri” olarak sınıflandırılırlar.

Deprem sonrası, depreme ilişkin insanların izlenimlerine başvurmak sıcak haber için yapılan söyleşilere örnek verilebilir.

Telefon Söyleşisi
Yüz yüze söyleşilerin yapılamadığı durumlarda başvurulan yöntemlerden biridir telefonla söyleşi. Örneğin uzaktan yapılan röportajlar (telefon, uydu, kablo, dijital hatlar vb. yoluyla) genellikle yüzyüze görüşmenin mümkün olmadığı durumlarda tercih edilir. Bu tür söyleşilerde soruların açık bir biçimde düzenlenmesi gerekir. Kaynak kişinin tepkileri görülmediği için yeni soruların geliştirilmesi için çok
uygun bir söyleşi türü değildir. Karşılıklı bir etkileşim söz konusu değildir. Ortamla ilgili tespitler yapmak ve kaynak kişi hakkında ayrıntılı gözlemlerde bulunmak da mümkün olmaz. Telefonla söyleşi sırasında muhabirin söyleşi sürecini kontrol etmesi de güçtür. Kaynak isterse söyleşiyi kısa kesip telefonu kapatabilir. Telefon söyleşisi ayrıntılı ve uzun bir söyleşi için uygun değildir.

sokak söyleşisi : Bu tür söyleşiler için en iyi örnekler temel ihtiyaç maddelerine yapılan zamlardan sonra hazırlanmış haberlerde görülmektedir.