Haber Toplama Sürecinde Fotoğraf

Habercilik mesleğinde oturduğunuz yerden yapamayacağınız, olay mekânına gitme zorunluluğu olan tek haber toplama yöntemi, sadece fotoğraf ve video gibi görüntü kaydıdır.

Fotoğrafın önemli işlevlerinden biri, yaşanılan an ve deneyimleri görsel olarak çok hızlı bir şekilde kaydetmesidir. Fotoğraf öncesi dönemlerde olaylar çizimler ve resimlerle aktarılırdı. Fotoğraf hala bu yöntemlerden kat kat hızlı, hatta dünyadaki en hızlı görüntü aktarma yöntemidir.

Fotoğrafın habercilik açısından en önemli özelliklerinden biri, fotoğrafik görüntünün gerçekliği temsil gücünden kaynaklanan belge niteliğidir. Fotoğraflar, gerçekliği belgelemek amacıyla kullanılırlar.

Fotoğraflar, olayları insanların algıladıkları gibi yansıtır. Fotoğrafik görüntü üretimindeki optik, mekanik, elektronik ve kimyasal süreçler, yaşanılan deneyimlerdeki gerçeğin, aslına uygun bir şekilde yansıtılmasını sağlar.

Özellikle tek tek karelerle yaşamdaki deneyimlerin aktarıldığı fotoğraflarda, öyle bir an vurgulanmalı ki, deneyimin tamamını temsil edebilsin ve açıklasın. Özellikle habercilik mesleği bu anlamda büyük önem taşır. Çünkü tek bir anda çekilen bir haber fotoğrafı bütün olayı özetlemelidir. Daha da önemlisi bu anın tekrarı da yoktur. Fotoğrafçılıkta bu ana, Henri Cartier-Bresson tarafından “sonuca götüren an” adı verilmiştir.

Fotoğraf tarihçisi John Szarkowski sadece fotoğrafa özgü beş özellik tanımlar ki, bu özellikler bir haber hakkında bilgi toplarken ve fotoğraf çekerken oldukça önemlidir: 1. Nesnenin kendisi 2. Detay 3. Çerçeve 4. Zaman 5. Farklı bakış açısı.

Detayla anlatılmak istenen teknik görsel kaliteden kaynaklanan inandırıcılıktır. Fotoğraflar o kadar detaylı ve gerçeğe yakındır ki, bu anlatım nesnelerin kendilerinden sonra gelen en somut ve gerçeğe yakın bilgileridir.

Çoğaltılabilirlik William Henry Fox Talbot tarafından fotoğrafa kazandırılmış bir özelliktir. “Talbot’un kalotipinin en değerli özelliği, dagerrotip kadar detaylı bir görüntü olmamasına rağmen, ilk defa tek bir negatiften sınırsız sayıda pozitif baskı alınmasını sağlayan negatif/pozitif sistemidir.”

Fotoğraf, objektifin önündeki görüntünün, filmin ve daha sonra da kartın üzerindeki ışıkla yaratılmış izidir. Fotoğraf, görüntüsünde bulunan nesnenin kendisi değil, ancak gerçeğine en yakın temsilidir. Bu yüzden fotoğraftaki görüntü aslının kanıtı gibi algılanır.

Orada olma duygusu fotoğrafa bakan kişinin, fotoğrafın çekildiği anda kendisinin olay mekânında bulunduğunu duyumsamasıdır.

Fotoğrafların sunumunda durağanlık iki farklı aşamada ortaya çıkar. Birincisi, fotoğrafların bir yerde durarak sunulması, yani algılanmak için okurun tercih ettiği zaman dilimini beklemesidir. Haber fotoğrafındaki durağanlığın diğer aşaması ise fotoğrafın kendisindedir. Fotoğraflar durağan görüntülerdir. Fotoğrafın bu özelliği, çekim aşamasında fotoğrafçı için bir zorluk öğesi olmakla beraber, okuyucunun tek bir karelik görüntüyü aklında tutabilmesinin kolaylığı açısından da avantaj sağlar.

Haberin içeriğini doğru anlayamayan fotoğrafçının çektiği fotoğraf yeterince başarılı olamaz. Belki ortaya güzel bir fotoğraf çıkabilir, ancak haber fotoğrafı olarak değerlendirildiğinde, mutlaka haber metnine paralel bir anlam taşıması gerekir.

Gazetelerdeki haberlere eşlik eden fotoğraflar insanın ilgisini çekebilecek ve okurun yaşamını etkileyecek konulara gereksinim duyar. Bu anlamda insanı ilgilendiren en önemli konu kendi ve çevresindeki yaşam deneyimleridir. İnsan yaşamındaki deneyimler haber fotoğrafçısına sınırsız ve ilgi çekici bir çalışma alanı sağlamaktadır.

Gazetelerde kullanılan haber fotoğrafları, herhangi bir gerçeği çarpıtıcı müdahaleye uğramaksızın, olabildiğince dürüst ve doğrudan aktarmalıdır. Bu nedenle görüntü işleme yazılımları ile yapılacak müdahaleler en az düzeyde tutulmalı ve okuyucuyu aldatıcı müdahalelerin tümünden kaçınılmalıdır. Zararsız görünen bazı değişiklikler, zamanla haber fotoğrafçılığının inandırıcılığını zedeleyebilir ve haber fotoğrafçıları insanlığın gözleri olma sıfatını yitirebilir.

Bazı durumlarda tekrarı olmayan olayların çok hızlı geliştiği düşünüldüğünde, haber fotoğrafçısının bu gibi durumlarla baş edebilmesi için içgüdülerinin gelişmiş olması gerekir. Bir olay gerçekleşmeden önce, haber fotoğrafçısı olayı sezinlemeli ve makinesini doğrultarak olayın gerçekleşme anında fotoğrafını çekebilmelidir. Doğal olarak, deneyim bu içgüdülerin gelişmesi için en önemli eğitimdir. Böyle bir durumda, olayın gerçekleştiği anda fotoğraf çekebilmek için, fotoğraf makinesinin pozlama ve netlik ayarlarının önceden yapılmış olması gerekir. Haber fotoğrafçısı, makinesini her zaman boynunda ve ayarları yapılmış olarak taşıdığında, anlık bir olayla karşılaştığında ya da böyle bir durumu sezinlediğinde, fotoğrafı çekmesi saniyelerle ölçülebilecek kadar hızlı olabilecektir.

Haber fotoğrafçılığının en önemli özelliği, haber fotoğraflarının, insanların bilme ve öğrenme gereksinimlerine cevap vermesidir. Haber fotoğrafçısı, kendi öznel görüş açısıyla, olayların gerçekleştiği mekânlarda doğrudan bulunarak, nesnel gerçeklikleri okuyuculara aktarır. Aslında yaptığı şey olayları okuyucuya yansıtmak amacıyla tanıklık etmektir.

Haber fotoğrafçılığının belki de en önemli özelliği, sözcüklerle, bir başka deyişle yazıyla desteklenmesidir. Gazete sayfasında, fotoğraflar yazıyı, yazı da fotoğrafları destekler. Sadece yazıdan oluşan bir gazete sayfası, inandırıcılık yönünden zayıf kalır. Çünkü sözcükler, görsel olarak algılanan bir olayın yazıya çevirimidir.

Haber fotoğrafçılığının en büyük sınırlılığı, fotoğrafçının taşıması gereken sorumluluktur.

Haber fotoğrafçısı bir olayın fotoğrafını çektikten sonra, gazetesine gidip editörüne fotoğrafları gösterdiğinde, eğer sonuç başarısız ise çekimi yenileme şansı çoğu zaman yoktur. Kötü yazılmış bir haber, kısa zamanda, biraz çaba ile düzeltilebilir. Ancak kötü çekilmiş bir haber fotoğrafının çoğu zaman yeniden çekilme şansı yoktur.

"Haber fotoğrafçıları sınırsız enerjiye, bitmez tükenmez bir çalışma isteğine, onulmaz bir iyimserliğe, macera ruhuna, zor koşullar altında yaşama becerisine ve tehlikeyi göze alma cesaretine ihtiyaç duyarlar. Haber fotoğrafçılığı tüketici bir metrestir, yalnız eşler ve ihmal edilmiş çocuklar yaratır."