Aof Panel

Soru 1

Çocuklarla ilgili suçları ve cinsel saldırıları haber yapan bir gazetecinin aşağıdaki davranışlardan hangisini yapması gerekir?

Soru 2

Aşağıdakilerden hangisi habercilikte özel hayatın gizliliğinin geçersiz sayılabileceği durumlardan biri değildir?

Soru 3

Aşağıdakilerden hangisi köprü görevi üstlenerek basın sektörüyle ilgili bütün taraflar arasındaki iletişimi kurmayı amaçlayan; sadece uyarma, kınama ve üyelikten çıkarma gibi ceza mekanizmasına sahip olsa da sahip olduğu saygınlıkla bir yaptırım mekanizması olmaya aday bir kuruluştur?

Soru 4

Aşağıdakilerden hangisi Basın Meslek İlkeleri'nden biridir?

Soru 5

"Medya etiği denilince akla gelen dört şey 1) ...................... , 2) ...................... , 3) ...................ve 4) ........................ haberdir." ifadesi aşağıdaki kavramlardan hangisi ile tamamlanamaz.

Soru 6

Aşağıdakilerden hangisi medyada gözlenilen etik erozyona zemin hazırlayan temel nedenlerden bir kabul edilemez?

Soru 7

Yazılı basın konusunda yaptırımı olan tek yasal örgütlenme olan ve 24 Temmuz 1960 tarihinde yürürlüğe giren “Basın Ahlak Yasası” ile kurulan Basın Şeref Divanı ne zaman fiilen kapanmıştır?

Soru 8

Türkiye’de medya üzerinde 3984 sayılı yasa ile kurulan ve denetim hakkına sahip kuruluş aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 9

"Açık kamu yararı olmadıkça ve olayla doğrudan ilgisi, bağlantısı bulunmadıkça, bir insanın davranışı veya işlediği suç, onun ırkına, milliyetine, dinine, cinsiyetine, cinsel eğilimine, hastalığına veya fiziksel, zihinsel özürlü olup olmamasına dayandırılmamalıdır. Kişinin bu durumu, alay, hakaret, önyargı konusu yapılmamalıdır." ifadesi gazetecinin doğru davranış kurallarından hangisidir ile ilgilidir?

Çözüm Açıklaması

Kimlik veya özel durum: Açık kamu yararı olmadıkça ve olayla doğrudan ilgisi, bağlantısı bulunmadıkça, bir insanın davranışı veya işlediği suç, onun ırkına, milliyetine, dinine, cinsiyetine, cinsel eğilimine, hastalığına veya fiziksel, zihinsel özürlü olup olmamasına dayandırılmamalıdır. Kişinin bu özel durumu, alay, hakaret, önyargı konusu yapılmamalıdır.

Müessese Çıkarı: Gazetecinin bir basın - yayın organındaki işlevini "Hak ve Sorumluluk Bildirgesi"ndeki hakları, sorumlulukları ve görevleri belirler. Gazeteci, bu mesleki çerçeve ile yayın organının çizgisi dışında, müessese çıkarı söz konusu olsa dahi, hiçbir faaliyete gönüllü olarak veya zorla katılmamalıdır.

Kaynak gösterme: Gazeteci, başta haber ajansları olmak üzere, bir meslektaşının ve herhangi bir yayının sunduğu bilgileri kullandığında mutlaka kaynağı belirtmelidir.

Taraf olma: Gazeteci ve yayın organı, her ne nedenle ve her ne biçimde olursa olsun, taraf oldukları bir olaydaki konumlarını kamuoyuna açıkça belirtmelidir. Yayın organı yahut yorumcu, siyasi, ekonomik ve toplumsal tercihlerinin doğrultusunda yayın yapabilir. Bu durumda bu tavır açıkça ortaya konulmalı, ayrıca yorum ile haber - olay ayrımı kesin biçimde yapılmalıdır.

Özel hayat: Asıl olan kamu yararıdır. Özel hayatın gizliliğinin geçersiz sayılabileceği başlıca durumlar şöyle sıralanabilir:

Büyük bir suç yahut yolsuzluk üstüne araştırma ve yayın

Toplumu kötü etkileyici bir tutumla ilgili araştırma ve yayın

Toplumun güvenliğinin veya sağlığının korunması

İlgili kişinin sözleri yahut eylemleri sonucu halkın yanılmasının, yanıltılmasının veya yanlış yapmasının engellenmesiBu durumlarda dahi, özel hayatın kamuya açılan kesiti mutlaka konuyla doğrudan ilgili olmalı veya ilgili kişinin özel hayatının onun kamusal faaliyetini de etkileyip etkilemediği gözetilmelidir.

Soru 10

“Toplumsal gelişmelerin en belirleyici unsurlarından düşünce özgürlüğünün ayrılmaz bir parçası durumundaki basın özgürlüğünün Türkiye’de tam olarak yerleşmesi, böylece, tüm halkın haber alma hakkının hiçbir baskı ve sınırlamaya tabi olmaksızın gerçekleşmesi; gazetecilerin mesleki ve sosyal değerlerini arttırıcı önlemlerin alınması, bu yolda gerekli çabanın gösterilmesi, derneğin tek ve belirleyici amacıdır”. maddesi tüzüğünde ikinci madde olarak yer alan kuruluş aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 11

‘Daha özgür ve daha saygın bir basına kavuşmak’ isteyen, habercilik mesleğine saygınlık kazandırmak iddiasında, Oktay Ekşi’nin daveti üzerine bir araya gelen 28 gazetecinin içinden çıkan 9 kişilik çalışma grubun bir buçuk yıllık çalışmalarının sonucunda ortaya çıkan kuruluş aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 12

"Gazeteci; bilgi ve haber alma, yorum yapma ve eleştirme özgürlüklerini ne pahasına olursa olsun savunur." ifadesi aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir?

Soru 13

Türkiye’de ilk kez basın ahlak kuralları 4 Şubat 1972’de .................................... tarafından belirlenmiştir.

Soru 14

Yukarıdaki maddeler aşağıdaki kavramlardan hangisi tarafından tanımlanabilir?

Çözüm Açıklaması

Yayınlarda hiç kimse; ırkı, cinsiyeti, yaşı, sağlığı, bedensel özrü, sosyal düzeyi ve dini inançları nedeniyle kınanamaz, aşağılanamaz.

Düşünce, vicdan ve ifade özgürlüğünü sınırlayıcı; genel ahlak anlayışını, din duygularını, aile kurumunun temel dayanaklarını sarsıcı ya da incitici yayın yapılamaz.

Kamusal bir görev olan gazetecilik, ahlaka aykırı özel amaç ve çıkarlara alet edilemez.

Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez.

Kişilerin özel yaşamı, kamu çıkarlarının gerektirdiği durumlar dışında, yayın konusu olamaz.

Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğuna emin olmaksızın yayınlanamaz.

Saklı kalması kaydıyla verilen bilgiler, kamu yararı ciddi bir biçimde gerektirmedikçe yayınlanamaz.

Bir basın organının dağıtım süreci tamamlanmadan o basın organının özel çabalarla gerçekleştirdiği ürün, bir başka basın organı tarafından kendi ürünüymüş gibi kamuoyuna sunulamaz. Ajanslardan alınan özel ürünlerin kaynağının belirtilmesine özen gösterilir.

Suçlu olduğu yargı kararıyla belirlenmedikçe hiç kimse “suçlu” ilan edilemez.

Yasaların suç saydığı eylemler, gerçek olduğuna inandırıcı makul nedenler bulunmadıkça kimseye atfedilemez.

Gazeteci, kaynaklarının gizliliğini korur. Kaynağın kamuoyunu kişisel, siyasal ekonomik vb. nedenlerle yanıltmayı amaçladığı haller bunun dışındadır.

Gazeteci görevini, taşıdığı sıfatın saygınlığına gölge düşürebilecek yöntem ve tutumlarla yapmaktan sakınır.

Şiddet ve zorbalığı özendirici, insani değerleri incitici yayın yapmaktan kaçınılır.

İlan ve reklam niteliğindeki yayınların bu nitelikleri, tereddüde yer bırakmayacak şekilde belirtilir.

Yayın tarihi için konan zaman kaydına saygı gösterilir.

Basın organları, yanlış yayınlardan kaynaklanan cevap ve tekzip hakkına saygı duyarlar.

Soru 15

Aşağıdakilerden hangisi medya etiği ile ilgili değildir?

Soru 16

Aşağıdakilerden hangisinde düşünce ve ifade özgürlüğü ile ilgili verilen bilgi doğrudur?

Soru 17

Aşağıdakilerden hangisi medyada gözlenilen etik erozyona zemin hazırlayan temel nedenlerden biridir?

Soru 18

Bir gazetede, 3. sayfa haberi verilirken katil ve maktülün fotoğraflarının ve isimlerinin sansürsüz şekilde verilmesi aşağıdakilerden hangisine neden olur?

Soru 19

Gazetecilikte "haber atlatma" etik sorunlara neden olabilmektedir. Bu sorun hangi unsurdan kaynaklanmaktadır?

Soru 20

Aşağıdakilerden hangisinde medya etiğini denetleyen yapılar doğru olarak verilmiştir?

HABER TOPLAMA TEKNİKLERİ - Deneme Sınavı - 6