HABER TOPLAMA TEKNİKLERİ - Deneme Sınavı - 13

Derlenmiş olan bazı tanımlara göre haber;
1. Bir kimse ya da bir yerdeki olaylar hakkındaki bilgilerdir,
2. Bir olayın raporudur,
3. Bir olgu üzerinde edinilen bilginin anlatımıdır,
4. Belirli yer ve zaman içinde gerçekleşmiş çeşitli olayların bilmeyenlere aktarımıdır,
5. Çevrede olup biten her şeydir,
6. Gazetecilerin yaptığıdır.
7. Gerçeğin toplumsal kurgusudur,
8. Gerçek olan bir şeyin özetidir,
9. Herhangi bir konudaki yeni bilgilidir. (Her türlü güncel bilgidir) aynı zamanda 

1. Basılabilecek her şey haberdir.
2. Haber toplumu ilgilendiren olay, fikir ya da sorundur.
3. Bir konunun özet olarak periyodik yayınlarda, gazetelerde, radyolarda ve televizyonlarda
sunulmasıdır.
4. Haber yeteri kadar insanın okumak isteyeceği şeydir.
5. Bir grup okuyucunun ilgisini çeken ve zamanında duyurulan her şey haberdir

Haber güncel olmalıdır. Haber, yeni olmuş veya tekrar oluşan olaylar hakkındadır. Haber sistematik değildir; aynı olay ve oluşumlarla ilgilenir ve haberin gösterdiği dünya, sadece ilişkisiz oluşumlardan ibarettir ki, yorumlamak da haberin başlıca görevi değildir. Haber dayanıksızdır. Sadece, olayın kendisi geçerli olduğu sürece işe yarar veya kullanılabilir.
Haber olarak bildirilen olaylar gerçek önemlerinden daha önemli olarak garip veya en azından beklenmeyen türden olmalıdır. Ve bazı tür haberler de, olay vuku bulmadan verilebilir.

Haberciliğin anayasası haline gelmiş 5N 1K kuralıdır. 5N 1K, ne, nerede, ne zaman, nasıl, neden, kim, sorularına yanıt arar.

Çeşitli alanlarda özel muhabirler görevlendirilmiştir. Özel muhabirlerin tek bir temel sorumluluğu
vardır: Uzmanlık alanlarındaki haberin daima başında olmak.

Siyaset haberleri Ülke yönetimini ve uluslararası ilişkiler bağlamındaki isleri ve toplumu ilgilendiren her türlü durum ve faaliyeti haber olarak ele alıp isleyerek okura sunan uzmanlık alanını içerir haberleden oluşur.

Magazin yaygın bir biçimde toplumda ilgi gören ancak toplum yaşamını doğrudan ilgilendirmeyen olaylar ve bireyler hakkındaki haberlerdir. Yurt ve dünya çapında tanınan eğlence ve şov dünyasındaki halkın gözü önüne sunmaktadırlar. Ayrıca sıra dışı, ilginç öyküler de magazin haberciliğinin konuları arasındadır.

Olay yerinde gözlem iyi haberciliğin temellerinden biridir. Muhabirler olayları mümkün olduğunca kendileri gözlemlemek isterler; böylece olayları hedef kitlelerine doğru biçimde anlatabilirler. İyi muhabirler olay yerinde bütün duyularını kullanırlar. Haberi izler, dinler, koklar, hatta haberin tadına bakıp olayı hissederler, böylece bunların tümünü seslendikleri kitle ye aktarabilirler.

Medya organizasyonlarına gelen telefon, faks, mail mesajları ya da ziyaretçilerin haber yapılması için verdiği bilgiler birer istihbarattır. Medya çalışanlarının duyumlarını da istihbarat olarak kabul etmek gerekir. İstihbarat elde etmek kadar, istihbaratı en kısa sürede soruşturmak ve tamamlamak da haberciliğin önemli kurallarından birisidir.

Haberin yapısı bakımından haber kaynakları:
• Resmi kaynaklar
• Özel kaynaklar
• Haber ajansları
• Diğer haber organları' dır

Kaynak ve muhabir arasında yaşanan bu ilişkiyi Gieber ve Johnson üç farklı şekilde belirtmiştir. Birinci Modelde kaynak ve muhabir arasında doğal bir mesafe vardır. İkinci model
ise daha yakın bir iletişimi anlatır. Bu modele göre taraflar arasında bir işbirliği ve paylaşılan değer yargıları vardır. Üçüncü model anlam ve ilgi çerçevelerinin tam olarak örtüşmesini anlatmaktadır. Bu model kaynağın görüş ve düşüncelerinin muhabir tarafından özümsendiğini göstermektedir.

Haber üretme sürecindeki en büyük sınırlılık zaman faktörüdür.

Haber şimdidir, şimdiki zamandan geçmişe bakar ama yüzü geleceğe dönüktür.

5N 1K, ne, nerede, ne zaman, nasıl, neden, kim, sorularına yanıt arar. Her haberde kiminle sorusunun cevabı yer almayabilir.

Haberin özellikleri şu şekildedir:

Haber güncel olmalıdır.

Haber, yeni olmuş veya tekrar oluşan olaylar hakkındadır.

Haber sistematik değildir.

Haber dayanıksızdır

Haber olarak bildirilen olaylar, gerçek önemlerinden daha önemli olarak garip veya en azından beklenmeyen türden olmalıdır. Bazı türlerde haberler de olay vuku bulmadan verilebilir.

Haber metinleri, haber girişi ve haber gövdesi olarak iki kısma ayrılır. Giriş cümlesinde 5N1K formülünün öğeleri, gövdede de geriye kalan detay bilgiler işlenmelidir.

Uzmanlaşmaya bağlı bazı haber çeşitleri şunlardır:

Polis-adliye haberciliği, pek çok gazeteci için mesleğinin başlangıç alanıdır. Basit veya karmaşık haberler içinde yer alan ölüm, hastalık, yangın, kaza, cinayet, mahkeme vs. haberleri polis-adliye haberciliğinin içinde yer alır.

Haber toplama yöntemlerinin en önemlileri gözlem, görüşme ve röportajlar, araştırma ve arşivcilik, istihbaratlardır.

İstihbarat ayrıca bir olay, bir olgu, bir kişi ya da bir kurumla ilgili muhabirin araştırma yapması, elindeki bilgi ve verileri doğrulatması, gerçekliğe dair ayrıntıları ortaya çıkarması işlemidir. İstihbarat, bilinenlerden yola çıkarak, bilinmeyenleri bilinir hale getirme çabasıdır.

Basının haber kaynakları arasında şunlar bulunur: