GÜZEL SANATLAR

Fotoğrafın keşfine ilişkin ilk veriler M.Ö. 300’lere kadar uzanır. Aristoteles, bir delikten bakarak güneş ya da ayın görüntüsünün saklanabileceğini söylemiştir. Arap Alhazen ise M.S. 1000’li yıllarda karanlık odadan söz ederek herhangi bir görüntünün kutudaki delikten geçerek karşı duvara ters olarak düştüğünü söylemektedir. Ünlü ressam Leonardo da Vinci de 1480’li yıllarda karanlık oda konusuna değinir. Jerome Carden’ın 1550 yılında karanlık odadaki deliğin önüne bir cam disk yerleştirmesiyle günümüz modern alıcıların ilk modelleri tasarlanmış olur.

Çıkarımsal renk sentezi, eksiltmeli karışım olarak da adlandırılır. Üç çıkarıcı ana renk; sarı, magente ve cyan’ın karışımı sonucu elde edilir. Üç çıkarıcı ana rengin eşit oranda karışımı siyah rengi verir.

Bir fotoğraf makinesi; bakaç, gövde, örtücü, diyafram ve objektiften meydana gelir. Bakaç, duyarlı yüzey (film veya sensör) üzerine aktarılacak konunun saptanması ve çerçeve düzenlemesini sağlar. Dış dünyanın fotoğraf makinesi yolu ile kaydedilmesinde en önemli bölüm bakaçtadır. Çerçevenin içerisinde nelerin yer alacağı, hangi uzaklıktan görüleceği, objelerin çerçeve içerisine nasıl yerleştirileceği ve hangi konumdan görüleceğini fotoğraf sanatçısı bakaç yardımıyla saptar. Gövde ise duyarlı malzemenin (pelikül veya sensör) görüntü kaydı yapılmak üzere düzenlendiği bölümdür. Bakaç, örtücü ve objektif gövde üzerinde bulunur.

Objektifler odak uzaklıkları bakımından farklılıklar gösterir. Evrensel ölçekte standart olarak kabul edilen 35 mm film formatı ve 4:3 çerçeve oranlarına göre, 50 mm odak uzaklığına sahip objektifler normal açılı objektif olarak tanımlanır. 50 mm üzeri 80-135-200-500-1000 mm vb. odak uzaklığına sahip objektifler tele objektif olarak adlandırılır. 50 mm ve altı 35-20 mm odak uzaklığına sahip objektifler geniş açılı, 16-20 mm odak uzaklığı olanlar çok geniş açılı, 9-16 mm odak uzaklığı olanlar balık gözü objektif olarak adlandırılır.

Işık ile görünür hâle gelen nesnelerin oluşturduğu görüntünün, kimyasal bileşenlerle plastik tabanlı malzeme üzerine kaydedilmesiyle oluşan fotografik görüntü, hareket unsuru ile birleşince, sinema olarak tanımlanan ve sonraki yıllarda yedinci sanat olarak da adlandırılacak olan yeni bir sanat dalı ortaya çıkmış oldu. Sinema fotoğraftan farklı olarak, anların kayıtlarından oluşan tek kare içerisindeki hareketsiz görüntüyü, tıpkı dış dünyada olduğu gibi hareketli hâle getirmiştir. Bu yüzden sinemaya hareketli görüntü anlamına gelen movie adı verilmiştir.

Sinema salonlarında perdeye yansıyan görüntülerde bir saniyede 24 kare geçer. Görüntüde akan 24 kare gözün ağ tabakasının 10/1 oranda görüntüyü belleğinde tutma ve gelen görüntü ile üst üste bindirme özelliğinden dolayı insan algısında normal bir hareket duygusu yaşanır. Oysa gerçekte olan; durağan, hareketsiz 24 karenin bir saniyede perdeye yansıtılmasıyla oluşturulan yapay bir hareket fenomenidir. Cansız nesnelerin hareketi için, sinemanın ilk yıllarındaki gösterimlerde saniyede geçen 16 kare yeterli görülmüştür. Ancak sinemada sesli çekimlerin yapılmaya başlanmasıyla birlikte ses ve görüntü senkronunu sağlamak için saniyede 24 kare görüntü akışı benimsenmiştir. Bu yüzden sinemanın sessiz dönemindeki saniyede 16 kare olarak yapılan gösterimlerin yerini, sinemaya sesin girmesi ile birlikte saniyede 24 kare akan gösterimler almıştır.

Genel planda oyuncu mekân bilgisiyle birlikte belirgin olarak algılanabilecek ölçülerdedir. Uzak planda oyuncunun mekân ile bağlantısı kurulmuş, genel planda ise kendisi ön plana taşınmıştır.

Plan, sinemanın en küçük birimi olarak tanımlanır. Kameranın çalışmaya başlayıp kayıt konumuna geçmesiyle birlikte, stop konumuna kadar geçen sürede kesintisiz olarak film malzemesi üzerine kaydettiği görüntüler plan olarak adlandırılır.

Senaryonun ilk adımı, synopsis olarak isimlendirilen öykünün bir iki sayfalık özetidir. Synopsiste öykü genel hatlarıyla verilir, öykünün bir nevi taslağıdır. Bölümlerin öykü yapısındaki işlevleriyle kabaca vurgulandığı bir metindir, synopsis. Synopsis dü- şüncenin işlenişi açısından senariste yönlendiricilik yaptığı gibi projeye paraya yatıracak olan yapımcıya da bir fikir verir. Synopsis, senaryonun bir sunuşudur, âdeta bir ambalaj işlevi görür.

Camera Obscura; karanlık oda anlamına gelir.

Bir fotoğraf makinesi; bakaç, gövde, örtücü, diyafram ve objektiften meydana gelir.

50 mm üzeri 80-135-200-500-1000 mm vb. odak uzaklığına sahip objektifler tele objektif olarak adlandırılır. Tele objektifler en dar net alan derinliğine sahiptir. Bu sayede konu çevreden soyutlanır.

Kameranın çalışmaya başlayıp kayıt konumuna geçmesiyle birlikte, stop
konumuna kadar geçen sürede kesintisiz olarak film malzemesi üzerine kaydettiği görüntüler plan olarak adlandırılır.

Senaryonun ilk adımı, synopsis olarak isimlendirilen öykünün bir iki sayfalık özetidir. Synopsiste öykü genel hatlarıyla verilir, öykünün bir nevi taslağıdır. Bölümlerin öykü yapısındaki işlevleriyle kabaca vurgulandığı bir metindir, synopsis. Synopsis düşüncenin işlenişi açısından senariste yönlendiricilik
yaptığı gibi projeye paraya yatıracak olan yapımcıya da bir fikir verir. Synopsis, senaryonun bir sunuşudur, âdeta bir ambalaj işlevi görür.

Koşut dizim, birbirinden bağımsız olarak gelişen iki ya da daha fazla öykünün iç içe dizilerek kurgulanmasıdır.

Aks çizgisi (180 derece) kuralı, sinematografinin uyulması gereken temel ilkelerinin başında gelir.

Planlar Arası Kurguda Temel Kurallar şunlardır:

Sinemada en küçük birim plan, kameranın kayıttan çıkmaksızın kaydettiği bölümdür. Planlar bir araya gelip sahneleri, sahneler bir araya gelip sekansları oluşturur. Plan ve sekansın birleşiminden meydana gelen birime verilen isim ise plan sekanstır.

Analog dönemde 4:3 çerçeve oranları standart olarak kabul edilmiş, digital döneme geçişle birlikte yerini 16:9 çerçeve oranlarına bırakmıştır.

Alıcının keşfinde bu gelişmeler olurken, kimya alanında da eş zamanlı olarak önemli ilerlemeler yaşanmaktaydı. Duyarlı madde sürülen yüzeylerin ışık altında farklı renkler aldığının anlaşılmasıyla Joseph Nicepore Niepce 1816 yılında gümüş klorürlü kâğıt üzerinde gerçek fotoğraflar elde etmiştir.