GÜZEL SANATLAR

Pazırık Halısı olarak adlandırılan bu halı 189 x200 cm ebatlarında, desimetre karesinde 3600 adet, günümüzde de kullanılan ve Gördes düğümü olarak bilinen Türk düğümü ile dokunmuştur.

Hayat ağacı motifi: Sonsuzluğun sembolüdür.

16. yüzyılda Osmanlı devri Anadolu-Türk halıları altın çağına erişir ve Klasik Osmanlı Devri Halıları adıyla bilinir. Bu dönemde iki halı grubu ortaya çıkar. Bunlardan birincisi Saray Halıları, ikincisi Uşak Halıları’dır

Hat sanatında kullanılan ana malzemeler, kamış kalem, aharlı kâğıt ve is mürekkebidir. Diğer malzemeleri ise kalem, kâğıt, mürekkep, mühre, kalemtraş, makta, mürekkep hokkası, mıstar, yazı altlığıdır. Doğru yanıt A'dır.

Levni adıyla bilinen Abdülcelil Çelebi, minyatür sanatına yeni bir soluk getirmiştir. Aynı zamanda şair de olan Levni bu dönemde birçok el yazmasının minyatürlerini yapmıştır. Özellikle padişah portrelerinden oluşan Kebir Musavver Silsilename isimli eseriyle padişah portreciliğine yenilikler getirmiştir. Doğru Yanıt C'dir.

Geven otu gibi çeşitli bitkilerin özsuları yardımıyla yoğunlaştırılmış, kıvamı arttırılmış su üzerine serpiştirilen boyaların farklı çizim gereçleri kullanılarak desenlendirilmesi ve daha sonra elde edilen bu desenin kâğıda aktarılmasıyla elde edilen sanat ebru sanatıdır. Doğru yanıt D'dir.

Bununla birlikte ilk Türk ciltleri Doğu Türkistan’da Mani dinini kabul eden Uygur Türklerince yapılmıştır. Doğru yanıt C'dir.

Mimari bir unsur olarak çini kullanımı çok eski tarihlere kadar uzanmaktadır. Uygurların, Karahanlıların, Gaznelilerin, Harzemşahların ve özellikle İran’da Büyük Selçukluların mimari yapılarda çiniyi kullandıkları görülmektedir. Doğru yanıt B'dir.

Minai tekniği büyük Selçukluların bulduğu bir tekniktir. Bu teknikte çiniler genellikle yıldız, sekizgen, üçgen ve baklava formlardan oluşur. Hamurları ince taneli, sert bir yapıya sahip olup, sır altı ve sır üstü boyama birlikte uygulanır. Mavi, turkuaz, yeşil, mor gibi ısıya dayanıklı renkler sır altına, siyah, beyaz, kırmızı ve altın yaldız gibi ısıya daha az dayanıklı olan renkler ise sır üstüne sürülür. Böylece çok renkli bir yüzey elde edilir. Doğru yanıt E'dir.

Sıraltı tekniğinde plaka üzerine aktarılan desen koyu mavi, mor, firuze, siyah vb. renklerle boyanır. Daha sonra üzerine şeffaf, renksiz sır sürülüp fırınlanır. Fırında renksiz ve saydam bir hale gelen sırın altındaki desenin tüm renk ve ayrıntıları parlak bir şekilde görülür. Doğru yanıt D'dir.

Yöresel olarak Türkiye de farklı malzemelerde ve kalitelerde halılar üretilmektedir. Bunlar; Hereke, Isparta, Milas, Uşak, Bünyan, Döşemealtı, Ladik, Kula, Taşpınar, Kars, Bergama halılarıdır. Doğru yanıt C'dir.

16. yüzyılda Osmanlı devri Anadolu-Türk halıla- rı altın çağına erişir ve Klasik Osmanlı Devri Halıları adıyla bilinir. Bu dönemde iki halı grubu ortaya çıkar. Bunlardan birincisi Saray Halıları, ikincisi Uşak Halıları’dır. Doğru yanıt B'dir.

Anadolu’nun pek çok yerinde, evin bir köşesine kurulmuş tezgâhlarda, yörenin kültür, gelenek ve göreneklerine uygun çeşitli motiflerle süslü, renk ve desenlerde kilim, heybe, çuval dokumacılığı yapılmaktadır. Kilimler üzerindeki motifler yaşanılan dönemin özelliklerinin yanı sıra ait olduğu yörenin kültürü, gelenek ve görenekleri, kilimi dokuyan kişinin beklentileri, ümitlerine vs. göre değişiklikler göstermektedir. Yıldız motifi üretkenliği temsil eder. Doğru yanıt E'dir.

Ahar; kâğıdın yüzeyine, kolay yazı yazabilmek için, sürülen ve nişasta, şap ve yumurta akından yapılan bir madde. Kâğıdın sağlam ve kullanışlı hâle getirilmesi için bu maddenin sürülmesi nedeniyle böyle işlem görmüş kâğıtlara aharlı kâğıt, yapılan işleme de kâğıdı aharlamak denir. Doğru yanıt A’dır.

Kitap yazısı olarak kamış kalemle sağdan sola yazılan ve dik hatlara sahip ilk Arap yazısı, Kûfe şehrinde kullanıldığı için, Kûfi yazı olarak adlandırılmıştır. Doğru yanıt B’dir.

İstif; hat sanatında harf ve kelimelerin esre, ötre ve üstün gibi yardımcı elemanlar ile birlikte üst üste ve uyumlu bir şekilde yerleştirilmesi sonucu, ahenkli ve göze hoş gelecek bir şekilde tasarım yapılmasına denir. Doğru yanıt C’dir.

Kıta, orta boyda bir kitap ebadındaki kâğıdın tek yüzüne bir veya birkaç çeşit hatla yatık veya dik konumda yazılan, çoğunlukla dikdörtgen biçimindeki hat eserleri için kullanılan bir tabirdir. Yazılması tamamlanmış kıta bir mukavvaya yapıştırıldıktan sonra dört tarafından tezhiplenerek veya ebru kâğıdı yapıştırılarak süslenir. Doğru yanıt D’dir.

Şükûfe 18. yüzyılın ilk yarısında Avrupa resim sanatı etkisiyle tezhip ve minyatür sanatında natüralist tarzda yapılmış çiçek minyatürleri için kullanılan bir isimlendirmedir. Sözlük karşılığı olarak “çiçek” anlamına gelir. Doğru yanıt E’dir.

Selçuklu resim okulu geleneği içinde Anadolu’da üretilmiş en önemli eserlerin başında Dioskorides’in Materia Medica’sı (Kitab-ül Haşa’iş) gelmektedir. Tıp ve eczacılık ile ilgili olan bu eser, edebî eserlerde ki tasvirlerin fen konulu eserlerde de görülmeye başlanmasını sağlamış olması bakımından önemlidir. Doğru yanıt A’dir.

Palmet, Yunanca palma (el) sözcüğünden gelmektedir. Bir orta eksenin her iki yanında simetrik olarak düzenlenmiş yelpaze gibi birbirinden ayrı duran yapraklardan oluşan bitkisel bezeme ögesi. Doğru yanıt B’dir.