GÜZEL SANATLAR

Sonat formu, konçerto, senfoni, opera klasik dönemin müzik türleri arasındadır. Aleatori, 20. yy sonrasına ait müzik türüdür.

Niccolo Paganini- Romantizm

Antonio Vivaldi-Barok

Johann Sebastian Bach-Barok

Georg Friedrich Haendel-Barok

Domenico Scarlatti-Barok

Barok Dönem’de notaların üzerine yazılan süsleme (appogiatura) işaretleri kullanıldı. Notanın kendisine ya da diğer notaya geçişte araya eklenen bu ek işaret ve notalar, çalgı ve vokal müziğini önceki dönemin yalınlığından ve tek düzelikten kurtarıp renklendirmiştir.

Opera; sözlerin genelde şarkı biçiminde
söylendiği; danslı, orkestralı, müzikli tiyatroya
denir

Monodik müzik, tek sesli (tek bir melodi); Polifonik müzik, çok sesli (birbirinden
bağımsız birden fazla melodi ve ritmin bir arada devam ettiği) müziktir.

Neuma; 9-13. yüzyıllar arasında nota yazısı yerine kullanılan kare biçiminde noktalar, eğriler, bağlardan oluşan işaretler anlamına gelmektedir.

Ars Nova ile birlikte müzikte anlatım ve duygu özgürlüğü başlamıştır. Bu akımın öncüsü Philippe de Vitry (1285-1361)dir.

İlk nota basımı 1476’da Rönesans’ta gerçekleşmiştir.

Jacopo Peri (1561-1633) 1600 yılında, günümüze ulaşabilmiş ilk opera olan Euridice’yi yazmıştır. Çağın önemli opera bestecilerinden biri olan Claudio Monteverdi (1567-1643) geleceğin opera bestecileri için öncü olmuştur. Çağın en büyük orgcusu ve bestecisi Johann Sebastian Bach (1685-1750)tır. Bu çağdaki diğer önemli besteciler; Arcangelo Corelli (1653-1713), Henry Purcell (1659-1695), François Couperin (1668-1733), Georg Friedrich Haendel (1685-1759), Domenico Scarlatti (1685-1757), Antonio Vivaldi (1675-1741)dir.

18. yüzyılın sonlarına doğru en önemli tarihsel olaylardan Fransız Devrimi ve öncesinde döneme hakim olan toplumsal görüş olan; “insanın din ya da gelenekler ile değil, kendi aklını kullanarak yaşamını aydınlatmaya girişmesi” görüşü sanat dallarına da yansımıştır. Klasik Dönem bu bağlamda “Aydınlanma Çağı” olarak kabul edilir. Kültür ve sanat, soylulardan ve saray ortamından çıkarak, halk ve orta sınıfın beğenisinde yerini almıştır. Besteciler, saray yerine artık konser salonlarında müziğin yeni alıcısı olan halk için besteler yapmaktadırlar. Bu dönem müziği, dört ayrı bölümden oluşan sonat formu olarak oluşturulmuştur.

Romantik Dönem’de izlenimci besteciler arasında Claude Debussy (1862-1918), Maurice Ravel (1875-1937), Eric Satie (1866-1925) yer alır. Çağın keman virtüözü Niccolo Paganini (1782- 1840) ve piyano virtüözü Franz Liszt (1811-1886) besteci-yorumcular arasındadır.

Dönemin opera yapıtları ile tanınan bestecileri arasında; Gioacchino Rossini (1792-1868), Giuseppe Verdi (1813-1901), Carl Maria von Weber (1786-1826) ve çağı etkisi altına alan Richard Wagner (1813-1883) vardır.

20. yüzyıldaki akım ve stiller; Ekspresyonizm (Anlatımcılık), Neo-Klasisizm, (Yeni Klasik), Fütürizm (Gelecekçilik), Elektronik Müzik, Aleatorik (Rastlantısal) Müzik, Post-Modern Müzik gibi akımlardır.

20. yüzyıl müziğindeki stiller arasında; piyanonun içerisinde kağıt, vida, mandal gibi ilginç materyalleri kullanarak değişik tınılar elde etmeye çalışarak rastlantısal müziği başlatan Amerikalı sanatçı John Cage (1912-1992)dir.

Günümüz bestecileri arasında Babür Tongür, Hasan Uçarsu, Betin Güneş, Kamran İnce, Özkan Manav, Fazıl Say sayılabilir.

Orta Çağ’a katı kuralları ile hakim olan kilise, uzunca bir süre çalgıları yasaklayarak en kutsal sesin insan sesi olduğunu öne sürmüş ve sadece volkal müziği desteklemiştir.

Bir diğer Notre Dame Ekolü ise kilise müziğinin katı kurallarına karşı gezgin halk ozanları ile baş gösteren akım Ars Nova (Yeni Sanat)tır.

İlk nota basımı 1476’da Rönesans’ta gerçekleşmiştir.

Barok Çağ’da çalgılar için vokallere eşlik eden değil, sözlerden bağımsız olarak sadece çalgı için yazılan sonat, konçerto, füg gibi bugün kullanılan pek çok müzik formları gelişmiş ve bass continio (sürekli bas) gibi çağın müzik yazısında belirgin özellikler taşıyacak stil özellikleri oluşmuştur.

Klasik dönem müziği; dört ayrı bölümden oluşan sonat formu olarak dönemin en belirgin özelliğini oluşturmuş ve konçerto ve büyük orkestra için yazılan senfoni formunu da etkilemiştir. Bu dönemde senfonik eserler gelişmiştir. Başta piyano olmak üzere, yaylı ve nefesli çalgıların müzikte kullanımının önem kazanması ile çalgı yöntemleri yazılmaya başlanmıştır.