Mimarlık

Mimarlığa yönelik ilk tanımlamalar daha çok mimarın ve mimarlık eyleminin nasıl olması gerektiğine vurgu yapsa da mimarlık, ünlü Romalı mimar ve mimarlık kuramcısı Vitruvius (M.Ö. 1. yüzyıl) tarafından yazılan ve Antik Çağ’dan günümüze ulaşan tek mimarlık metni olan De Architectura’dan itibaren tartışılagelmektedir.

Kullanışlılık (utilitas), sağlamlık (firmitas) ve güzellik (venüstas).

Paul Rudolph

İşlev, teknoloji, sanat.

Bir yapı eylemi olarak mimarlık, tasarım ve inşa sürecinde bütün kapsayıcılığına karşın yapıtlar açısından çeşitli sınıflara ayrılmaktadır. Sınıflandırma yaygın hâliyle; zamana, yapılış amacına, üsluplara, malzemeye, yer-bölge ya da uluslara göre yapılmaktadır.

Mekan

Mekansal gereksinimler, ısısal gereksinimler, işitsel gereksinimler, görsel gereksinimler, sağlık gereksinimleri, güvenlik gereksinimi.

Mahremiyet gereksinimi, davranışsal gereksinimler, estetik gereksinimler ve sosyal gereksinimler.

İşlev

Mimarlıkta bir yapının, yerçekimi, rüzgâr basıncı, toprak ve suyun itici gücü, deprem dalgaları vb. çeşitli konulara bağlı olarak meydana gelen sabit (statik) ve hareketli (dinamik) yüklere, değişik yönlerdeki kuvvetlere karşı şekil ve denge bozukluğuna uğramadan, yer değiştirmeden, sabit ve dengede kalarak karşı koyması için bir sisteme sahip olması gerekir. Bunu sağlayan yapının strüktürüdür. Yaygın olarak yapının taşıyıcı sistemini yani yük taşıyıcı bölümlerini ifade eden strüktür, yapının bütünün ve yapıyı oluşturan ögelerin her birinin sabitliğini gerçekleştirecek bir koşullar birliğidir.

Uzaysal geometri ile belirlenen yeni uzaysal sistemler, kablolar ve membranlarla gerçekleştirilen asma ve gergi sistemli mekân örtüleri, basınç dengelenmesine veya hava basıncının taşıyıcı güç olarak kullanılması ilkesine dayanan pnömatik sistemler, yüzeylerin biçimlerinden dolayı strüktürel direnç kazanan ve kalınlıkları yüzeyine oranla az olan yüzeysel sistemlerle inşa edilen yapılar biçimsellik yanında ekonomik boyuta da yansıyan özellikleriyle yeni ve özgün örneklerdir.

Taban düzlemi, yükseltilmiş taban düzlemi, çukurlaştırılmış taban düzlemi ve başüstü düzlemi.

Bunlar; merkezî, çizgisel, ışınsal, kümeli ve gridal mekân organizasyonlarıdır.

Kümeli organizasyonlar; yaygın bir şekilde benzer işlevleri olan, şekil ya da yönlenim gibi ortak görsel bir özelliği paylaşan, hücreli mekânların tekrarından meydana gelir. Boyut, biçim ve işlev bakımından benzer olmayan, ancak karşılıklı yakınlıkları ve simetri ya da eksen gibi görsel bir düzenleme aracı yardımıyla birbirlerine bağlanan mekânları da kendi kompozisyonu içine kabul edebilir. Kümeli organizasyonun parçalarının örüntüsü katı ve geometrik bir kavramdan ortaya çıkmadığı için, biçimi esnektir. Bu yüzden büyüme ve değişimi, kendi karakterinde herhangi bir etki olmaksızın kolayca kabul eder.

İyi bir mekân tasarımı mimaride estetik olgusunun oran ve ölçek, biçim, doku, renk ve ışık gibi
değerlerin doğru kullanımı ile mümkündür.

Mimarlıkta uyum sağlayan matematiksel ilişkileri arayan oran sistemleri arasında en çok sözü edilen sistemler antik dönemden beri kullanılan Altın Oran, Orta Çağ matematikçisi Leonardo Fibonacci tarafından betimlenen bir sayı dizisine dayalı orantı sistemi ve Le Corbusier’in Altın Oran ve Fibonacci Dizileri arasındaki ilişkiye dayanarak ortaya koyduğu Modular ölçü birimidir.

Modular oran sisteminde esas alınan insan boyutu mimari bir yapının algılanmasında insan ölçeğini yakalamak açısından önem taşır. Corbusier de bu önemin işareti olarak modularda ortaya koyduğu 1.829 cm boyutundaki insan figürünü ölçeği ifade etmek adına yapılarının cephelerine yerleştirir. Bu anlamda insan boyutlarını dikkate alan bir yapı, insan boyutlarını aşırı geçmeyen boyutlardan oluşan bir yapı olarak düşünülebilir. İşte bu yüzden ortalama insan boyutuna göre bir yapının büyüklüğüne onun ölçeği denmektedir.

Antropometri

J. Utzon, Sidney Opera Binasının kabuklarını Sidney’in ünlü yelkenlerini anımsatması amacıyla rüzgârla şişmiş yelkenlere benzer biçimde tasarladığını belirtir. Utzon böylece yapının konusu ile bağımlı bir simge aramamış, tasarımında kentin özelliğini simgeleyen bir biçimlenmeyi öngörmüştür.

Louis Kahn, Tadao Ando ve Mario Botta.

Kartografik Lejant, harita penceresine eklenen katmanların obje ve stil bilgilerini vermektedir.

Tematik Lejant, tematik harita oluşturulduktan sonra otomatik olarak oluşur.

MapInfo Professional yazılımı kullanılmaktadır?

MapInfo Professional’da çıktı penceresi ile haritalar, proje dosyaları, analiz haritaları üzerinden pratik ve hızlı bir şekilde ölçekli çıktı üretimi yapılabilir.

Çıktı hazırlanırken çıktı elemanları dışında veri sayfası, grafik, çizim objeleri, resim, açıklama metinleri vb. çıktı penceresine eklenebilir.

MapInfo Professional işlemleri pencereler üzerinden yapıldığı için çıktı hazırlanırken de öncelikle çıktı alınacak haritanın konumu, kartografik lejantı gibi ilgili pencereler ayarlanmalıdır.

Çıktı sayfasını resim dosyası formatında dışarıya aktarmak için Pencereyi Kaydet butonuna tıklayınız. İlk önce resim olarak kaydedeceğiniz resmin dosya yerini belirleyiniz. Kayıt türü kısmından istenilen format seçilir ve Kaydet butonuna tıklanır.

PDF Yazdır butonun alternatif bir yolu da Dosya > PDF Yazdır menü seçeneğidir. Bu seçenek ile sadece çıktı tasarımcısı penceresi değil MapInfo Professional’daki aktif olan pencere de pdf formatında dışarıya aktarılır.

Çıktı için hazır hâle getirilen harita elemanları ile beraber bulunan çıktı sayfasının Yazdır butonuna tıklanarak yazıcıyla çıktısı alınır. Yazıcı penceresindeki Özellikler butonu ile yazıcı ayarları yapılır. Tamam butonuna tıklanarak haritanın çıktısı alınır.

Çıktı sayfasına çerçeve eklemek için Şekil Ekle butonu ile Dikdörtgen çizim aracını seçerek bütün çıktı sayfasını kaplayacak bir alan çiziniz. Çizilen alan harita çerçevesini ve lejantı kapladığı için çizilen alanı seçerek Şekil Stilini Değiştir butonuna tıklayınız. Alan Stili penceresinde dolgu kısmından deseni N (A1) olarak seçiniz. Genişlik kısmından ise alan çizgisinin kalınlığını artırınız. İstenirse renk ayarı da yapılabilir. Alan Stili penceresini ayarlar yapıldıktan sonra Tamam butonuna tıklayarak kapatınız. Böylelikle çıktı sayfasına çerçeve eklenmiştir.

Alan şeklini çıktı sayfasında çerçeve olarak düzenleme işleminin bir başka alternatif yolu ise alan şekli çizildikten sonra alan çerçevesi üzerine mouse ile sağ tıklayarak gelen Geriye Gönder seçeneğidir. Alan şekli tekrar seçilerek Şekil Stilini Değiştir butonuyla stil ayarı yapılır.

Çıktı sayfasına çerçeve, şekil, resim vb. objeleri eklendiğinde eğer üst üste geliyorlarsa mouse ile sağ tıklanarak Öne Getir / Geriye Gönder seçenekleri ile düzenlemeler yapılabilir. Ayrıca çerçeve ya da obje üzerine sağ tıklanarak çerçeve, yazı, lejant ile ilgili ayarlar yapılabilir. Aktifleştir seçeneği ile de harita çerçevesinde araçlardaki butonlar kullanılabilir.

Çıktı sayfasına ana başlık, lejant başlığı ve açıklama vb. yazı eklemek için çıktı tasarımcısı penceresindeki Yazı ekle butonuna tıklayınız. Harita başlığını ANKARA İL HARİTASI olarak yazınız. Yazı Stilini Değiştir butonundan istenilen yazı stilinde değişiklik yapınız. Lejant gruplarının bulunduğu kısma başlık olarak Yazı Ekle butonu ile İşaretler yazınız. Yazı Stilini Değiştir butonundan istenilen yazı stilinde değişiklik yapınız.Harita çerçevesinin sağ alt köşesine Kaynak: ve Açıklama: başlıklarını yazınız.

MapInfo Professional’da iki farklı yerden ölçek çubuğu oluşturulur. Birinci yol Araçlar > Araç Yöneticisi > ScaleBar aracı eklenerek sabit ölçek çubuğu oluşturulur. İkinci yol ise Harita > Ölçek Çubuğu Oluştur menü seçeneğidir. Buradan oluşturulan ölçek çubuğu otomatik olarak harita penceresine eklenir ve haritanın ölçeği değiştiği anda ölçek çubuğu da değişir. Yani ölçek çubuğunun dinamiklik özelliği vardır.

Ölçek çubuğu çoklu çizim objeleri ile oluşturulmuştur. Bu yüzden harita çerçevesinde ölçek çubuğunun yeri taşınmak istendiğinde öncelikle ölçek çubuğu seçim araçlarından Dikdörtgen Seçim aracı ile seçilip Seç butonu ile taşınmalıdır. İstenirse ölçek çubuğundaki rakamlar ve birim yazısının yeri ayrıca taşınabilir, üzerinde değişiklik yapılabilir.

Kuzey oku şablonları çoklu çizim objeleri ile oluşturulmuştur. Bu yüzden harita çerçevesinde kuzey okunun yeri taşınmak istendiğinde öncelikle kuzey oku seçim araçlarından Dikdörtgen Seçim aracı ile seçilip daha sonra Seç butonu ile taşınmalıdır. İstenilirse kuzey okuna çift tıklanarak stil ayarları değiştirilebilir.

MapInfo Professional v12.5 32bit versiyonunda iki adet çıktı penceresi bulunmaktadır. Bunlardan birincisi Pencere > Yeni Çıktı Penceresi’dir. Bu seçenek MapInfo Professional’a v12.0’a ait bir menü seçeneğidir. İkincisi ise Pencere > Yeni Çıktı Tasarım Penceresi’dir.

Lejant oluştur – Katmanları Seçiniz ’de lejant penceresinde gösterilmek istenen katmanlar Ekle ve Gizle butonlarıyla Lejant Kutuları kısmına aktarılır. Lejant kutularında bulunan katmanların sırası aşağı ve yukarı butonları ile değiştirilebilir. İstenirse Bitir butonuna tıklanarak diğer ayarlar yapılmadan lejant penceresi oluşturulur. Diğer pencere ayarlarının da yapılması için Sonraki butonuna tıklayınız

Lejant oluştur’un ikinci adımı olan Lejant oluştur – Öndeğer Lejant Özellikleri penceresinde, lejant penceresinin başlığı ve katmanın/ların lejant penceresindeki isim değişiklikleri yapılır. İstenilirse Bitir butonuna tıklanarak diğer ayarlar yapılmadan lejant penceresi oluşturulabilir. Diğer pencere ayarlarının da yapılması için Sonraki butonuna tıklayınız

Lejant oluştur’un üçüncü ve son adımı olan Lejant oluştur – Çerçeve Özellikleri penceresinde, Başlık ile katmanın/ların başlık ve alt başlık isimlendirmesi yapılır. Stil kısmındaki seçenekler ile katmanların lejant penceresinde stil olarak gösterilmesi ile ilgili ayarlar yapılır. Objenin sitiline göre katman, lejant penceresinde görüntülenmek istenirse ikinci seçenek işaretlenmelidir. Etiketleri kolondan al kısmındaki açılır liste seçenekleri, katmanın/ların lejant penceresindeki etiketlemesini katman veri sayfasındaki istenilen kolondan alma imkânını sunar. Geri butonuna tıklayarak bir önceki adımlara da tekrardan gidilebilir. Bitir butonuna tıklayarak Lejant oluştur penceresini tamamlayınız. Böylelikle lejant penceresi açılarak kartografik lejant oluşacaktır