GÜZEL SANATLAR - Deneme Sınavı - 55

Sır, pişmiş toprak ürünün yüzeyine sürülen ve fırınlandıktan sonra saydam ve koruyucu bir tabaka oluşturan malzemedir.

Kurgan, yer altına 6-8 metre derinlikte kazılmış ve içine ölen kişi ile birlikte çeşitli değerli eşyaların bırakıldığı, üzerinin toprak ve taşlar yardımıyla örtülerek yaklaşık 20 metre yükseklikte ve 250 metre çapa ulaşabilen, büyükçe bir tepe haline getirilmiş bir mezar yapısıdır.

16. yüzyılda Osmanlı devri Anadolu-Türk halıları altın çağına erişir ve Klasik Osmanlı Devri Halıları adıyla bilinir.

Eli belinde motifi: Anneliğin, dişiliğin ve verimliliğin sembolüdür.

Geleneksel Türk Kitap Sanatları:

Hat, Tezhip, Minyatür, Ebru, Cilt (yapımı).

Çintemani: Özellikle kumaşlara ve çinilere uygulanmış, ikisi altta biri üstte iç içe geçmiş halkalar ve şimşeği ifade eden iki yatık kıvılcımdan meydana gelen süsleme motifidir.

Şiraze: Ciltçilikte, kitap yapraklarını düzgün tutmaya yarayan ince örülmüş şerit.

Nesih ve sülüs yazı daha çok dinî eserlerin yazımında kullanılırken, ta’lik yazı ise
edebî eserlerin yazımında kullanılmıştır.

I-Çeşitli şekillerde süslenmiş kıtaların bir araya getirilip ciltlenmesiyle hazırlanan albümlere denir. I-Murakka

II-Dikdörtgen biçimindeki kağıtlar üzerine yazılan kıtaların uç uca yapıştırılması ile oluşan uzun metinler. II-Tomar

III-Hüsn-i hattın, süslenerek ve çerçevelenerek çeşitli mekânlardaki duvarlara asılan formudur. III-Levha

IV-Hz. Peygamber’in fiziki ve ahlaki vasıflarını anlatan levhalardır. IV-Hilye

Şükûfe 18. yüzyılın ilk yarısında Avrupa resim sanatı etkisiyle tezhip ve minyatür
sanatında natüralist tarzda yapılmış çiçek minyatürleri için kullanılan bir isimlendirmedir. Sözlük karşılığı olarak “çiçek” anlamına gelir.

Selçuklu resim okulu geleneği içinde Anadolu’da üretilmiş en önemli eserlerin başında Dioskorides’in Materia Medica’sı (Kitab-ül Haşa’iş) gelmektedir. Tıp ve eczacılık ile ilgili olan bu eser, edebî eserlerdeki tasvirlerin fen konulu eserlerde de görülmeye başlanmasını sağlamış olması bakımından önemlidir.

"Mecmua-i Menazil", Matrakçı Nasuh'a aittir.

"Sürname-i Hümayyun", Nakkaş Osman'a aittir.

"Kalıp veya Arap zamkı kullanılarak ebru alınacak kağıdın yüzeyine istenilen figür ya da yazı şeklinin ebru almaması sağlanarak yapılan ebru türüne Akkase Ebru denir."

Sultan I. Alaaddin Keykubad tarafından yaptırılmış olan Kayseri Keykubadiye (1224-26) ve Beyşehir Kubad Abad (1226-37) saraylarında ise kare, sekiz köşeli yıldız ve haçvarı çini levhalar, perdah tekniği ile yapılmışlardır. Beyşehir’deki Kubad Abad Sarayı ise çok sayıda figürlü çini içermektedir. Perdah tekniği bu
yapıda da kullanılmıştır. Haçvari çiniler arasına yerleştirilen sekiz köşeli yıldız biçimli levhalar, çok çeşitli insan ve hayvan figürlerini içermektedir.

Bursa Yeşil Cami (1419-22) ve külliyesinin çini süslemeleri ise ilk dönem Osmanlı
sanatında çininin ulaştığı düzeyi sergiler. Bu yapıda kullanılan çinilerde Selçuklu çinilerinden farklı olarak sarı ve yeşil renkler kullanılmış,motifler farklı bir anlayışla ele alınarak, çiçek ve bitkisel motiflere ağırlık vermişlerdir.

15-16. yüzyıl Erken Osmanlı Devri halılarını, 15. yüzyıl Anadolu halıları gibi, Avrupalı ressamların tablolarından tanınmaktadır. Dört ayrı grupta ele alınan bu halılardan her bir grup kendi içinde özellikler gösterir. Hans Holbein ve Lorenzo Lotto’nun tablolarında görülen bu halılar, sanat tarihinde Holbein Halıları olarak tanınır.

I-Aile birliğine ve birlikte olma umuduna işaret eder. I-bukağı

II-Anneliğin ve verimliliğin sembolüdür. II-eli belinde

III-Üretkenliği simgeler. III-yıldız

IV-İnsanların tehlikelerden korunması için kullanılır. IV-çengel