GÜZEL SANATLAR - Deneme Sınavı - 44

Varoluşundan itibaren mimarlık ve onun konusu olan mekân, toplumsal gelişmelerden ve sosyoekonomik koşullardan en çabuk etkilenen kavram olmuştur. Doğru yanıt C'dir.

Türk Dil Kurumu’nun Büyük Türkçe Sözlüğü’nde “Mekân” kavramı için üç madde yer almaktadır.
1. Yer, bulunulan yer.
2. Ev, yurt.
3. Uzay

Doğru yanıt E'dir.

Mimarlıkta bir yapının, yerçekimi, rüzgâr basıncı, toprak ve suyun itici gücü, deprem dalgaları vb. çeşitli konulara bağlı olarak meydana gelen sabit (statik) ve hareketli (dinamik) yüklere, değişik yönlerdeki kuvvetlere karşı şekil ve denge bozukluğuna uğramadan, yer değiştirmeden, sabit ve dengede kalarak karşı koyması için bir sisteme sahip olması gerekir. Bunu sağlayan yapının strüktürüdür. Doğru yanıt C'dir.

Mimarlıkta estetik ya da güzelliğin tanımlanması, insanlık tarihinin tüm evrelerinde önemli bir uğraş olarak dikkat çekmektedir. Antik Dönem’den
bu yana felsefenin bir dalı olarak bilinen “Estetik” veya “Güzellik” bilimi, sanat felsefesi, psikolojisi ve sosyolojisinin bir araştırma alanı olmasından dolayı mimarlıkla olan ilişkisi açısından günümüzde de üzerinde tartışılan ve doğası gereği güncelliğini koruyan bir alandır. İlk kez Alexander Baumgarten
tarafından “duyusal bilginin bilimi” olarak tanımlanmış ve felsefe bilimi çerçevesinde incelenmiştir. Baumgarten, düşünsel bilginin doğruluğunun
Mantık bilimi çerçevesinde araştırılmasına karşın; duyusal bilginin doğruluğunun da Estetik bilimi bağlamında araştırılabileceğini vurgulamıştır. Bu anlamda estetik, “güzel üzerine düşünme sanatı” olarak değerlendirilmiştir. Doğru yanıt A'dır.

Mimarlıkta estetik ögeleri oran ve ölçek, biçim, doku, renk ve ışık'tır. Doğru yanıt B'dir.

Doku gibi estetik görüntü ögelerinden biri olan ışık, mimarlık ya da mekân algısının en güçlü ögesidir. Doğru yanıt C'dir.

Sürrealizm

Antik Çağ’dan günümüze ulaşan tek mi­marlık metni olan De Architectura, Romalı mimar ve mimar­lık kuramcısı Vitruvius (M.Ö. 1. yüzyıl) tarafından yazılmıştır.

İngiliz yazar ve eleştirmen Sir Henry Wotton “The Elements of Architecture” (1624) kitabında mimarlığı; Tüm diğer işlemsel sanatlarda olduğu gibi mimarlıkta da, amaç işlemi yönlendir­melidir. Amaç iyi yapı yapmaktır. İyi yapı yapmanın üç koşulu vardır: kullanışlılık, sağlamlık ve güzellik olarak yorumlamaktadır.

Vitruvius, başarılı bir mimarlık için kullanışlılık (utilitas), sağlamlık (firmitas) ve güzellik (venüstas) kavramlarını sırala­mış, bir başka ifadeyle binaların kullanıma uygun olması, sağlam bir strüktürü olması ve güzel, este­tik olması gerektiğine vurgu yapmıştır.

Le Corbusier (1887-1965) mimarın, yapının ayakta kalmasının sağlanması ve konfor koşulları gibi temel gereklilikleri yaratırken, kişiye mutluluk veren onu yönlendiren şiirsel gücü gösterdiğini söylemektedir.

Mimarlık tarihçi Bülent Özer, Novikov’un önerisini geliştirerek mimarinin sanatla ilişkisini önerdiği denklemde aşağıdaki şekilde formüle etmiştir.

Mimarlık = İşlev x (Strüktür + Konstrüksiyon) x Sanatsal Değer

Mekânı tanımlayan yatay elemanlar; taban düzlemi, yükseltilmiş taban düzlemi, çukur­laştırılmış taban düzlemi ve başüstü düzlemi olarak sınıflandırılabilir.

Çizgisel organizasyonlar ge­nellikle boyut, biçim ve işlev bakımından birbirine benzer mekânların tekrarından meydana gelirler.

Corbusier 1.829 cm boyutundaki insan figürünü ölçeği ifade etmek adına yapılarının cep­helerine yerleştirir.

20. yüzyılın ilk çeyre­ğinde ortaya çıkan ve tüm toplumlar için ortak bir sanat dili geliştirmeyi hedefleyen sanat akımı De Stijl, temel geometrik formlar üzerinde dö­nemin biçimlendirme ve renk anlayışına kök­ten değişiklikler getirmiştir. De Stijl ile renkler, yalnızca birer süsleme ögesi olarak kalmamış, mekânın tanımlayıcıları hâline gelmiştir. Bu dö­nemde kırmızı, mavi ve sarı gibi asal renklerin kullanımı benimsenmiş ve karşıtlık yaratmak amacıyla beyaz, gri ve siyaha da yer verilmiştir.

Rietveld’in Utrecht’deki Schroeder Evi, asal renklerin kullanıldığı dönemin düzeyli örnekle­rinden biri olarak mimarlığın gelişimi üzerinde güçlü biçimde etkili olmuştur.

Edward Munch’ın “Çığlık” adlı tablosu, kuşkusuz bir dönemde modernizmin tanımına uyan toplumsal parçalanma, yalnızlık, kaygı ve yabancılaşmanın sembolik bir ifadesi olarak görülür. Doğru cevap A'dır.

Guernica gibi baş yapıtlarıyla Kubizm  sanat akımını başlatan ressam Picasso'dur. Doğru cevap B'dir.

Modern sanatın en keskin karşıtları arasında yer alan ülkelerin başında Nazi Almanya’sı ve Sovyet Rusya’sı gelmektedir. Bu ülkelerde sanatın temel amacı devletin/rejimin propaganda aracıdır. Doğru cevap C'dir.