GÜZEL SANATLAR - Deneme Sınavı - 7

Duyusal bilgiden yola çıkarak; estetik konusunu, ‘güzel olanın bilgisi’ anlamında ayrı bir araştırma alanı olarak ele alan ve Aesthetica adlı eserinde bu alanın sınırlarını tanımlayan ilk felsefeci Alexander G. Baumgarten’dir

Sanatçı Merkezli Yaklaşım

Neuma; 9-13. yüzyıllar arasında nota yazısı yerine kullanılan kare biçiminde noktalar, eğriler, bağlardan oluşan işaretler anlamına gelmektedir.

İlk nota basımı 1476’da Rönesans’ta gerçekleşmiştir.

Jacopo Peri (1561-1633) 1600 yılında, günümüze ulaşabilmiş ilk opera olan Euridice’yi yazmıştır. Çağın önemli opera bestecilerinden biri olan Claudio Monteverdi (1567-1643) geleceğin opera bestecileri için öncü olmuştur. Çağın en büyük orgcusu ve bestecisi Johann Sebastian Bach (1685-1750)tır. Bu çağdaki diğer önemli besteciler; Arcangelo Corelli (1653-1713), Henry Purcell (1659-1695), François Couperin (1668-1733), Georg Friedrich Haendel (1685-1759), Domenico Scarlatti (1685-1757), Antonio Vivaldi (1675-1741)dir.

18. yüzyılın sonlarına doğru en önemli tarihsel olaylardan Fransız Devrimi ve öncesinde döneme hakim olan toplumsal görüş olan; “insanın din ya da gelenekler ile değil, kendi aklını kullanarak yaşamını aydınlatmaya girişmesi” görüşü sanat dallarına da yansımıştır. Klasik Dönem bu bağlamda “Aydınlanma Çağı” olarak kabul edilir. Kültür ve sanat, soylulardan ve saray ortamından çıkarak, halk ve orta sınıfın beğenisinde yerini almıştır. Besteciler, saray yerine artık konser salonlarında müziğin yeni alıcısı olan halk için besteler yapmaktadırlar. Bu dönem müziği, dört ayrı bölümden oluşan sonat formu olarak oluşturulmuştur.

Romantik Dönem’de izlenimci besteciler arasında Claude Debussy (1862-1918), Maurice Ravel (1875-1937), Eric Satie (1866-1925) yer alır. Çağın keman virtüözü Niccolo Paganini (1782- 1840) ve piyano virtüözü Franz Liszt (1811-1886) besteci-yorumcular arasındadır.

Dönemin opera yapıtları ile tanınan bestecileri arasında; Gioacchino Rossini (1792-1868), Giuseppe Verdi (1813-1901), Carl Maria von Weber (1786-1826) ve çağı etkisi altına alan Richard Wagner (1813-1883) vardır.

20. yüzyıl müziğindeki stiller arasında; piyanonun içerisinde kağıt, vida, mandal gibi ilginç materyalleri kullanarak değişik tınılar elde etmeye çalışarak rastlantısal müziği başlatan Amerikalı sanatçı John Cage (1912-1992)dir.

Günümüz bestecileri arasında Babür Tongür, Hasan Uçarsu, Betin Güneş, Kamran İnce, Özkan Manav, Fazıl Say sayılabilir.

Neolitik Çağ (M.Ö. 10.000-5.000), kültürün diğer unsurlarındaki değişimler gibi resim sanatı için de belirli oranda bir değişime işaret etmektedir. Bu çağ, yerleşik yaşam ve mimarinin gelişmesi ile ilişkili olduğu için resimlerin yapıldığı yüzey değişti. İnsanlar inşa ettikleri sıvalı duvarlara resimler yapmaya başladılar. Antik Mezopotamyalılar ve Mısırlılar; Neolitik kuru sıva tekniğini daha da geliştirerek tek bir katman olarak değil en az iki katman içeren bir süreçle resim yapılacak yüzeyi hazırlayarak daha pürüzsüz bir yüzey elde ettiler. Mısırlılar; Nil kıyılarındaki tuz, kil ve kalsiyum karbonat içerikli alüvyon ile lifli materyalleri karıştırarak elde ettikleri harcı duvarların ilk sıva katmanı için kullandılar. Isıtılmış jipsten (kalsiyum sülfat) hazırlanan bir alçı sıva ürettiler ve genellikle iki katman olarak birinci katmanın üzerine daha pürüzsüz bir yüzey oluşturdular. Mısırlılar, günümüzden yaklaşık beş bin yıl önce papirüsü keşfedince sıvalı duvarların yanı sıra papirüslere de resim yaptılar.

Taş teknolojisine dayalı çağlar boyunca insanlar, organik ya da inorganik maddeleri; bitkileri, mineralleri, kırmızı ya da sarı toprak, kireç taşı, kömür vb. gibi doğal materyalleri renklendirici madde olarak kullandılar.

Toplumların süreç içinde evrildiğine vurgu yaparak, kültürel kurumların bir toplumdan diğerine değişen süreçlerle geliştiğini ileri sürer. Bu yaklaşımından dolayı Malinowski
ve grubu “İşlevselciler” olarak anılırlar. Doğru cevap B'dir.

Üçleme: Üçleme, triloji veya üçlü yapıt diye adlandırılır. Birbirinin devamı niteliğinde olan ya da birbiri ile karakterler veya konu açısından bağlantılı olan üç eser demektir. Doğru cevap C'dir.

Eski Komedya türünde eserler veren Aristophenes’in oyunları: Zenginlik, Acharnlılar, Atlılar, Bulutlar, Eşek Arıları, Barış, Kuşlar, Lysistrata, Thesmophaia Şenliğini Kutlayan Kadınlar, Kurbağalar ve Parlamentoda Kadınlar. Doğru cevap D'dir.

Tragedya ve satir oyunları gibi komedya da Atina’da gelişmiştir. Komedya, Kent Dionysiası şenliği yarışmalarında tragedyaların oynanmasından yaklaşık elli yıl sonra (M.Ö. 487-486) kendine yer bulmuştur. Yunanca komos, ‘halk, cümbüş, curcuna’ anlamına gelir. Doğru cevap B'dir.

Resitatif: Belli bir melodi olmadan, serbest bir ritim ve tempoyla konuşur gibi söylenen müzikli anlatı. Doğru cevap A'dır.