GÜZEL SANATLAR - Deneme Sınavı - 47

Serigrafi ya da elek baskı olarak da adlandırılan ipek baskı tekniği için gerekli olan ipek kalıp, Japonlar tarafından icat edilmiş, daha sonra 19. yüzyılda Amerika’ya getirilmiştir. İpek, uzun zaman baskı kalıbı için en ideal kumaş olarak düşünülmüştür. Artık ipeğin yerine sentetik materyaller de kullanılmaktadır.

Kolaj; gaze
te kupürlerini, elişi kâğıtlarını, duvar kâğıtlarını, çeşitli tekstil ürünlerini, paket etiketlerini ya da mümkün olan düzinelerce başka materyali resimlere, baskılara, hatta heykellere yapıştırmak için kullanılan bir tekniktir.

Platon

Akademililer

Rönesans

Taklit

Alexander G. Baumgarten

Morris Weitz

Platon

Mimarlık

İtalya

Marksist felsefe

Bu bölümde işleyeceğimiz konular, Batı’nın yön verdiği kavramlar etrafında şekillenmiştir. ‘Sanat’ ve ‘Güzel Sanatlar’ kavramlarının ortaya atılıp tartışılması, Batı geleneğinde oluşmuş;
bunlara yönelik eleştiriler de yine büyük oranda bu gelenek içinde biçimlenmiştir.

Sanat ve benzeri üretim-yaratım etkinlikleri; kişinin anlama-bilme, sorgulama, dönemine tanıklık etme, estetik değer yaratma, kendini ifade etme, kendini gerçekleştirme ihtiyacının süreç ve sonucunda, sanatçının tercihi doğrultusunda ortaya çıkarlar.

Geleneksel Sanatlar örneklerinde hemen her zaman, onlar dışındaki görsel sanatlar örneklerinde ise 19. yüzyıla gelinceye dek büyük oranda toplumuyla ve dönemiyle uyumlu ve işlevsel bir sanat üretimi görmekteyiz. Sanat olgusunun kapsam ve içeriğinin ilk kez tartışılmaya başlandığı Avrupa geleneğinde sanat; 19. yüzyıldan başlayarak, dönemiyle ve toplumuyla hesaplaşma ve sorgulama işlevini de üstlenir.

Sanat tarihinde Rönesans (Yeniden Doğuş) olarak tanımlanan bu dönemin erken örnekleri, 14. yüzyılda görülmekle birlikte, sanatın kurallarını belirleyecek bir hareket haline gelmesi 16. yüzyılda gerçekleşir. Bireysel tavrın giderek öne çıktığı Rönesans Dönemi’nde, sanat ile zanaat farklı alanlara karşılık gelmeye başlar. Sanat/zanaat ayrımının yapılmaya başlandığı
dönemden itibaren; mekanik beceri, taklit ve belli bir fayda uğruna üretilen eserler, sanattan ziyade zanaatın alanı içine dâhil olur. Resim, çizim ve heykelin zanaat alanından ayrı tutulması gerektiğini savunan İtalyan sanatçıların 16. yüzyıl sonunda örgütlenmesi, sanat akademilerinin ilk örneğini teşkil eder.

Estetik kavramıyla ilk kez Antik Yunan filozoflarının metinlerinde karşılaşıyoruz. Bu düşünürler, bilgiyi ‘akıl yoluyla edinilen’ ile ‘algı ve duyular doluyla edinilen’ olmak üzere iki temel başlıkta incelemişlerdi. Estetik kelimesinin kökeni, Yunanca ‘algı, duyum’ anlamına gelen ‘aisthesis’ kavramına dayanır. Estetik, algılarımız ve duyularımız yoluyla edindiğimiz bilgi anlamına gelir.

Sanatın ve sanat eserinin doğasını ve niteliğini açıklamaya çalışan geleneksel kuramları; Sanatçı Merkezli, Eser Merkezli, Alımlayıcı Merkezli ve Toplum Merkezli Yaklaşım olmak üzere dört ana grupta inceleyebiliriz. Bunların hepsinden beslenen ve aynı zamanda bu kuramları eleştirerek sanatla ilgili yeni tartışmalar başlatan yaklaşımları da ‘Çağdaş Sanat Kuramları’ başlığı altında görelim.

Eseri; biçim, düzen ve kurgu ögeleriyle değerlendiren bu yaklaşımın merkezinde sanatçı değil, eser yer alır. Fransız düşünürler Saussure, Levi-Strauss ve Barthes ile İsviçreli sanat tarihçisi Wölfflin; sanatta anlam üretiminin kaynağını biçim olarak görmüştür. ‘Biçimcilik’ olarak adlandırılan bu anlayışa göre bir sanat eserine özgünlüğünü, bireyselliğini, iç bütünlüğünü
kazandıran bütün ögeler biçimseldir. Sanat eserinin estetik olarak kavranmasını sağlayan etken, biçimdir.