GÜVENLİK SİSTEMLERİ

Harici sirenin amacı, alarm durumunu sesli bir şekilde çevreye bildirmek, çevre sakinlerini uyarmak, emniyet güçleri ve acil durum ekiplerine bilgi vermek ve hırsızların korkarak kaçmasını sağlamaktır. Buzzer işlemi görmek ise dahili sirenin amacıdır.

Belirli mekânlarda kanuni zorunluluklar dolayısıyla yangın algılama sistemlerinin kullanımı zorunludur. Konutlar hariç olmak üzere belirli yüksekliğin, belirli bir metrekarenin üzerindeki büyük alanlar ile yatak kapasitesi yüksek yurt, otel, konukevi gibi mekânlarda bu tür sistemlerin kullanılması yönetmeliklerle zorunlu hale getirilmiştir. Yangın sırasında çıkan dumanın zehirli olması, olası bir yangında yaralı ve ölü sayısını arttırdığı için yangın algılama sistemleri ile yangının çok çabuk fark edilmesi can ve mal kaybını en aza indirmektedir.

Optik Duman Algılayıcılar: Tüm yangın tiplerine uyumlu çalışan ve nispeten büyük mekânlarda tercih edilen optik duman algılayıcılar, bir ışık kaynağı ve dumanı algılamaya yarayan bir fotoelektrik alıcıdan oluşur. Farklı tip algılayıcılara göre optik duman algılayıcıların yangın oluşumuna daha geç tepki verebilmektedir. Bu sebeple sadece duman algılayıcıya güvenmeyip yanında farklı algılayıcılar (ısı, ışın, alev ve kıvılcım vb.) kullanmak gerekmektedir.

Alev ve kıvılcım algılayıcılar, özellikle yangının başlamasından sonra hızlı yayılacağı akaryakıt istasyonları, kimyasal üretim tesisleri gibi mekânlarda kullanılan ve başlangıç esnasında çıkan kıvılcımı ve/veya ilk alevleri algılayarak sisteme sinyal gönderen algılayıcılardır. Bu tür algılayıcıların verimli çalışması için ortam ışığının mümkün olduğunca az olması ya da hiç olmaması gereklidir. Bu sebeple depolarda kullanımı daha uygundur.

Farklı bileşenlerin bir arada çalışması ile oluşan Hırsız Alarm Sistemlerinin parçaları aşağıda listelenmiştir.

• Hırsız Alarm Sistem Merkezi
• Tuş Takımı (Keypad)
• Hareket Algılayıcısı
• Manyetik Kontak
• Cam Kırılma Algılayıcısı
• Ağırlık Algılayıcısı
• Titreşim Algılayıcısı
• Panik Butonları
• Dâhili ve Harici Sirenler ve Flaşörler
• Telefon, GSM ve İnternet Modülleri
• Uzaktan Kumanda
• Kablolar ya da Kablosuz Bağlantı
• Aküler ve Kesintisiz Güç Kaynakları

Hırsız alarm sistemlerinde, özellikle acil durumlarda merkezin alarm sistemini devreye almasını beklemeden de sistem devreye alınabilir. Bu amaçla kullanılan panik butonları kullanıcının istediği yere konumlandırılır. Panik butonları uzaktan kumanda üzerine de yerleştirilebilse de, doğru cevap Panik Butonudur.

Maslow’un gereksinimler hiyerarşisine göre birey gereksinimlerine bakılacak olursa, bireyin ihtiyaç duyduğu ilk gereksinmeler yaşamını sürdürmesi için gerekli olan fizyolojik ihtiyaçlarıdır. Yine aynı hiyerarşiye göre birey için ikinci en önemli ihtiyaç ise güvenliğin sağlanmasıdır.

Elektronik alarm sistemleri olarak adlandırılan sistemler, en basit anlamı ile farklı özelliklere sahip alıcılar ve bu alıcılardan gelen verileri işleyerek gerekli işlemleri gerçekleştiren bir merkezden oluşmaktadır. Böyle durumlarda sistemlerin beraber ya da ayrı şekilde istenilen mekâna kurulmasından önce çevre cihazların yerleşiminin doğru yapılması için projelendirme yapılması gereklidir.

Zaman içerisinde farklı hassasiyete ve özelliklere göre değişik türleri de üretilen hareket algılayıcılarının hassasiyet dereceleri de ayarlanabilmektedir. Bu hassasiyet ayarları sayesinde özellikle evcil hayvan bulunan mekânlarda gereksiz alarm tetiklemelerinden korunmak için algılayıcılar belirli boy ya da ağırlığın altındaki canlıların sinyal yaratmayacağı şekilde düzenlenir.

Yangın algılama sistemini oluşturan ürünler aşağıda listelenmiştir. Bu ürünlerin kullanımları ve özellikleri aşağıda anlatılmaktadır:
• Yangın Algılama Sistem Merkezi
• Duman Algılayıcılar
• Sıcaklık algılayıcılar
• Gaz Algılayıcılar
• Işın Algılayıcılar
• Alev ve Kıvılcım Algılayıcılar
• Yangın Butonları (Kır-Bas Butonlar)
• Siren ve Flaşörler
• Yönlendirme Tabelaları
• Telefon, GSM ve İnternet Modülleri
• Kablolar ya da Kablosuz Bağlantı
• Aküler ve Kesintisiz Güç Kaynakları
• Söndürme Sistemleri

Algılama şekline bağlı olarak sıcaklık algılayıcıları dört başlık altında incelemek mümkündür:

1.  Sıcaklık Artış Algılayıcılar

2. Sabit Sıcaklık Algılayıcılar

3. Sıcaklık Artış ve Sabit Sıcaklık Algılayıcılar

4. Elektronik Sıcaklık Algılayıcılar

Yangın algılama sistemlerinden en yaygın olarak kullanılan çevre ürünlerden olan yangın butonları, farklı algılayıcılar tarafından henüz algılanmayan yangınların mekânda bulunanlar tarafından sisteme bildirilmesi amacıyla kullanılırlar.

Yangın algılama sistemlerinin özellikle belirli binalarda kullanılmasının zorunluluk haline geldiğinden yukarıda bahsedilmişti. Yangın alarm sistemleri ile beraber kullanılan yönlendirme panoları alarm anında kişilerin tahliyesini kolaylaştırmak, mekân içerisinde bulunanları en yakın acil çıkış kapısına yönlendirmek için kullanılmaktadır.

Hava Örneklemeli Duman Algılayıcılar: Küçük ama kritik öneme sahip mekânlarda havayı alarak içerisindeki duman parçacıklarını lazer yardımıyla belirleme esasına göre çalışmaktadır. Diğer algılayıcılara göre daha erken algılama yaptığı için tercih sebebi olan hava örneklemeli duman algılayıcıların maliyeti yüksektir.

Sistem Merkezi elektronik güvenlik sistemini yöneten merkezi işlemci birimidir, giriş ve çıkış aygıtları buraya bağlanarak bu birim üzerinden kontrol edilir.

Siren ve Flaşörler çıkış aygıtıdır, sisteme gelen uyarılar değerlendirildikten sonra uyarı vermek için kullanılır.

Hareket Algılayıcısı ve Manyetik Kontak hırsız alarm sistemlerinde, Sıcaklık Algılayıcı ise yangın algılama sistemlerinin giriş aygıtlarıdır.

Vibrasyon Algılayıcısı adı ile de karşımıza çıkan titreşim algılayıcılar, üzerine monte edildikleri kısmın titreşimini algılayarak çalışırlar. Dışarıdan zorlama ile girilmesi muhtemel duvar ya da benzeri elemanlara monte edilerek yıkılma, patlatılma vb. durumlarda sistem merkezine sinyal göndermek üzere ayarlanırlar.

Yangınların bir sebebinin patlayıcı gazların ortama sızması olduğu düşünülürse, yangın eylemi oluşmadan önce önlem alınması için ortama yayılan gazın algılanarak kullanıcılara bildirilmesi büyük önem taşır. Gaz algılayıcılar patlayıcı/parlayıcı gazları
algılayarak, yangın oluşmadan önce riski farkedip merkeze sinyal gönderen algılayıcılardır

Adresli Yangın Algılama Sistemleri: Daha büyük mekânlar için tasarlanış adresli yangın algılama sistemlerinde ise farklı bölgelere ayrılan alana ait her bir çevre ürünü ayrı ayrı adresler ile sistem merkezi üzerinden görüntülenir. Daha maliyetli olan bu sistemlere alışveriş merkezleri, hastaneler, okul ve yurt binalarında sıkça rastlanmaktadır. Alarm yaratılması durumunda sinyali gönderen çevre cihaz kesin olarak belirlenir. Bu sayede geniş alanlarda yangın noktasına müdahale hızlanmaktadır. Adresli yangın algılama sistemleri akıllı sistemler olarak da karşımıza çıkmaktadır.

Yangın algılama sistemlerinden en yaygın olarak kullanılan çevre ürünlerden olan yangın butonları, farklı algılayıcılar tarafından henüz algılanmayan yangınların mekânda bulunanlar tarafından sisteme bildirilmesi amacıyla kullanılırlar. Genellikle yangın butonlarının üst kısımlarında bir siren ve flaşör de konumlandırılmaktadır. Alarmın kullanıcı tarafından verildiği an merkez, üst tarafta bulunan siren ve flaşör devresini de çalıştırır. 

Bazı yangın butonları üzerlerinde bir cam ile korunmaktadır. Bunun sebebi sadece acil durumda camın kırılarak butona basılması, hatalı kullanımların önlenmesidir. Bu sebeple bu butonların bir diğer adı da kır-bas butonlardır

Yangın algılama sistemlerinin özellikle belirli binalarda kullanılmasının zorunluluk haline geldiğinden yukarıda bahsedilmişti. Yangın alarm sistemleri ile beraber kullanılan yönlendirme panoları alarm anında kişilerin tahliyesini kolaylaştırmak, mekân içerisinde bulunanları en yakın acil çıkış kapısına yönlendirmek için kullanılmaktadır.