Elektronik Çevre Güvenlik Sistemleri

Çevresel güvenlik, yaşanılan ya da çalışılan mekânın çevresel güvenliği olarak algılanacağı gibi, bunların kullanım alanlarının depo, yakıt istasyonu, tutukevi ve sınır güvenliği vb. şeklinde genişletilmesi mümkündür.

Elektronik algılayıcılar kullanarak tehditleri algılamaya veya tehdidi gerçekleştirenin kimliğini belirlemeye yönelik çalışan cihazlardan oluşur. Kamera sistemleri bir yandan tehdidi algılarken bir yandan da kayıt özellikleri ile tehdidin görüntülerini elde etmeyi ve daha sonra gerekli durumlarda kullanmayı amaçlar. Farklı özellikte kamera sistemleri mevcuttur. Fakat kamera sisteminin verimli çalışamadığı durumlar için farklı elektronik güvenlik cihazları ile tehditlerin belirlenmesi gereklidir.

Elektronik güvenlik sisteminde tehdidin algılanmasından sonra yetkisiz girişin önlenmesi amacıyla kullanılan sistemler konu edilmektedir. Bu sistemler özellikle yetkisiz girişlerin büyük tehlike yaratacağı askeri bölgelerde kullanılmaktadır.

Keşif ve projelendirme, çevresinde güvenlik halkası oluşturulması gereken alanın özelliklerine göre de değişiklik gösterir. Müstakil bir evin bahçesinin korunması istenildiğinde kamera ve dış mekân hareket algılayıcılar yeterli olurken, askeri bir üssün korunması daha fazla hassasiyet gösterilmesi gereken bir alan olduğundan daha fazla algılayıcıdan oluşan bir sistem kurulumunu gerektirmektedir. Bu sebeple, elektronik çevre güvenlik sistemlerinin kullanılacağı alanlarda çevresel incelemenin detaylı yapılması, oluşabilecek tehditlerin boyutlarının belirlenmesi, uyarı sistemine ek olarak engelleme sisteminin de kurulup kurulmayacağının belirlenmesi gerekir. İnceleme sonucunda dış tehditleri belirleyen bir risk analiz raporu da oluşturulabilir. Bu risk analizindeki maddeleri önleyen sistemler belirlenen mekânlar için uygun sistemlerdir.

Elektronik çevre güvenlik sistemini oluşturan cihazlar da elektronik alarm sistemlerinde olduğu gibi genellikle giriş, değerlendirme ve çıkış cihazları olarak üçe ayrılır:

• Giriş Cihazları: Dış mekândan veri toplayarak bir çalışma prensibine göre tehdit algılandığında bunu kablolu veya kablosuz şekilde merkeze bildiren cihazlardır. İç mekânda kullanılan cihazlara göre daha korumalı dış katmana sahiptirler. Bu sayede her hava koşulunda zarar görmeden çalışabilirler. Çevre güvenliğinde kullanılacağı için iç mekân cihazlara göre daha uzun menzilde algılama gerçekleştirebilirler.

• Değerlendirme Cihazları: Konu çevre güvenliği olduğunda değerlendirme cihazlarının birçoğu özel bilgisayar veya en azından bilgisayar üzerine kurulu özel bir yazılım olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu yazılımlar, elektronik alarm sistemlerinde olduğu gibi giriş cihazlarından gelen verilere göre değerlendirme yaparak sistemi devreye sokan yazılımlar olabileceği gibi, görüntü işleme, lokasyona dayalı veri işleme yazılımları gibi özel yazılımlar da olabilmektedir. Az sayıda da olsa elektronik çevre güvenlik sistemlerinde de sistem merkezi sadece o amaç için üretilmiş bir anakarttan oluşabilmektedir.

• Çıkış Cihazları: Çıkış cihazlarının temel görevinin alarm durumunda çevreyi ve kullanıcıları uyarmak, gerekli durumlarda ise belirlenen merkezlere telefon, GSM ve internet modülleri ile haber iletmek olduğu daha önce belirtilmişti. Yine aynı amaçla çalışan cihazlar, ek olarak çevre güvenlik sistemlerinde yetkisiz giriş önleme sistemlerini ve savunma sistemlerini de devreye sokabilmektedir.

Yetkisiz giriş uyarı sistemleri elektronik çevre güvenlik sistemlerinin en önemli kısmıdır. Özellikle ticari işletmelerde yetkisiz giriş önleme sistemlerinin kullanılması yönetmeliklere bağlıdır. Çevre güvenliğinin önemli olduğu durumlarda bireyler ve işletmeler yetkisiz giriş uyarı sistemlerinden faydalanabilirler. Maliyetin önemli olduğu durumlarda ise çevre güvenliği ve yetkisiz girişlerde uyarı alarak bilgi sahibi olmak için birkaç cihazı üzerinde birleştiren kombo cihazlardan faydalanılır. Bu tür cihazların kullanımında herhangi bir merkeze ihtiyaç yoktur. Örneğin üzerinde siren/flaşör ve arama modülüne sahip bir hareket algılayıcı, sadece konumlandığı bölgede çalışır. Bir batarya veya şebeke elektriği bağlantısı ile konumlandırıldığı çevredeki tehditleri algılar. İçerisinde bulunan devre kartı yardımıyla üzerinde yerleşik bulunan siren ve flaşörü devreye sokar. Arama modülü ile de gerekli yerlere bilgi ulaştırır. Yetkisiz giriş uyarı sistemlerinde kullanılan cihazların da elektronik alarm sistemlerinde kullanılan cihazlardan çok farkı yoktur. Aradaki en önemli fark dış mekâna uyumlu geliştirilmiş olmalarıdır.

Temelde yetkisiz giriş uyarı sistemlerini üç başlık altında incelemek mümkündür. Bunlar:

1. Güvenlik Kameraları

2. Alarm Sistemleri

3. Tek Başına Çalışan Ürünler olarak karşımıza çıkmaktadır.

DVR (Digital Video Recorder) Cihazı / Kartı, CCTV (Closed Circuit TeleVision) Kameralar, IP Kameralar, kamera dış kılıfları ve kapakları, kamera üzerindeki gece görüş ledlerinin yeterli olmaması durumunda görüşü arttırmak için kullanılan IR led paneller, kabloların kesilerek kameranın devre dışı bırakılmasına sebep olamayacak şekilde oluşturulan kamera ayakları gibi yardımcı cihazlardan oluşmaktadır.

Sistem merkezi, hareket algılayıcılar, pasif manyetik algılayıcılar, aktif bariyerler, panel üzeri algılayıcılar, insansız hava araçları, Su Altı Algılayıcılar, Siren ve Flaşörler, Telefon, GSM ve İnternet Modülleridir.

Tek başına çalışan ürünler giriş ve çıkış ürünlerinden bir bölümü tek bir dış kutu içerisinde birlikte yer alarak kullanılabilirler. Bunlar genellikle hareket algılayıcıların siren ve flaşörle birleştirilmiş şeklidir. Dış mekânda kullanıma uygun olması amacıyla korumalı olarak tasarlanan dış kaplamaları, cihazın her koşulda çalışmasını sürdürmesini sağlar. Tek başına çalışan ürünler bir güç kaynağına bağlanabileceği gibi genellikle üzerlerindeki yerleşik bataryadan güç almaktadırlar. Bu durumda bataryanın tükenmesi cihazın da devre dışı kalmasına sebep olmaktadır. Son yıllarda haberleşme imkânlarının artması ile birlikte bu cihazların üzerlerinde yerleşik bir GSM modülü de bulunmakta ve sistemin alarm durumu bu modül vasıtasıyla gerekli yerlere de bildirilmektedir.

Yetkisiz giriş önleme sistemleri sadece yetkisiz girişleri belirleyerek sistem merkezine veya yetkili kişilere bilgi veren cihazlardan oluşmaktadır. Özel bölgeler, askeri alanlar ve saldırı olasılığı yüksek yerlerin çevre güvenliği için kullanılan yetkisiz giriş önleme sistemleri mevcuttur. Bu sistemlerden en önemlisi elektrikli çit kullanımıdır.

Yetkisiz giriş önleme sistemlerinin daha barışçıl amaçlarla kullanılan türleri de bulunur. Bunlar genellikle korunan alanlara giriş için kullanılan sistemlerdir. Bu sistemlerden ilki garaj kapılar ve bariyer sistemlerinde yetkisiz araç girişini önlemek için kullanılan sistemlerdir. En yaygın garaj kapısı veya bariyer açma sistemi uzaktan kumada ile sağlanmaktadır. Garaj kapısı ya da bariyer sistem merkezinin kablosuz alıcısına önceden tanımlanan bir kumanda ile belirli bir mesafeden istenilen ürün devreye sokulabilir. Uzaktan kumandanın önceden sisteme tanıtılması gerekliliğinden dolayı herhangi bir uzaktan kumanda sistemi devreye alamayacağı için yetkisiz giriş engellenmiş olur. Garaj kapısı ve bariyer açmak için kullanılan bir diğer sistem ise pasif RF kartlar ile sağlanmaktadır. Bu kartların çalışması için RF alıcıların garaj kapısı ya da bariyer sisteminin üzerine yerleştirilmesi gerekir. Araç yaklaştığında RF kartı gören sistem devreye girerek kapıyı veya bariyeri açar. Anlatılan kart teknolojisinin benzeri ücretli yollarda HGS kart olarak da kullanılmaktadır.

Yetkisiz girişleri önleyen bir diğer çevre ürünü ise şifre panelidir. Bu panel doğru şifre girilmeden kapının açılmasına izin vermemektedir. İç mekânda girişi kısıtlamak için ise şifre panelleri yerine parmak izi okuyucular ya da retina tarama cihazları kullanılabilir. Tüm bu cihazlarda önceden yetkilendirilmiş kişilerin girişine izin verilirken izinsiz/yetkisiz kişilerin girişleri engellenmiş olur. Parmak izi okuyucular, parmağın okunmamasına karşın üstlerinde yerleşik olarak bir şifre paneli ve RF alıcı da barındırmaktadır. Okunacak olan parmağın kirli ya da hasarlı olması durumunda girişe yetkili kişi kendisinde bulunan özel şifre ile giriş yapabileceği gibi RF kartını da kullanabilir

Dijital Video Kaydedici cihazlar kameralardan gelen görüntüleri üzerinde toplayan birimlerdir. Ayrı bir cihaz olabileceği gibi bilgisayar üzerine takılan bir kart ile de aynı işlem yapılabilir. Ayrı cihaz olarak kullanılan sistemlerin üzerlerinde bulunan sabit disk görüntülerin depolanması işlemini sağlar

CCTV (Closed Circuit TeleVision) Kameralar en yaygın kullanılan ve maliyeti en düşük kamera tipidir.

Görüntü alma esası CCTV kameralarla aynı olan IP Kameraların farkı, aldıkları görüntüyü üzerlerinde bulunan internet ortamı sayesinde istenilen yere göndermeleridir. IP Kamera kullanılan sistemlerde DVR Cihaz kullanımına ihtiyaç yoktur. İnternet bağlantısı bulunan herhangi bir bilgisayardan IP Kameraya bağlanılarak aldığı görüntüye erişilebilir. Bu tür bilgisayarlar üzerinde genellikle özel bir yazılım bulunur. Bu yazılım ile plaka tespiti, araç takip sistemi, bölge görüntüleme, kişi arama gibi görüntü işleme işlemleri de yapılır. Trafik düzenleme ve Güvenlik amacıyla Emniyet Teşkilatı tarafından kullanılan Mobese sistemleri, buna örnek olarak verilebilir. Bu kameralar, canlı olarak belirli internet adresleri üzerinden tüm kullanıcılara açıktır

Hırsız alarm sistemlerindeki sistem merkezi ile aynı görevi üstlenen sistem merkezi, çevre giriş cihazlarından gelen verileri değerlendirerek çıkış cihazlarına gerekli sinyalleri göndermekle görevlidir.

Hareket algılayıcıların kablolu ve kablosuz çeşitleri de mevcuttur. Kablolu cihazlar, daha kesin sonuç verirken kablonun kesilerek cihazın devre dışı bırakılması riski mevcuttur. Kablosuz ürünlerin kullanımında ise sistem merkezinin kablosuz ürünü desteklemesi gereklidir. Bunun için sistem merkezi anakartına kablosuz alıcı/verici ünite bağlanır. Bu ünitenin bağlı olmadığı ya da yerleşik olarak bulunmadığı sistemlerde kablosuz ürün kullanımının imkânı yoktur. Kablosuz ürünlerde karşılaşılan sorunlardan bir tanesi de cihazın algılama yapmak ve verileri göndermek için kullanıldığı yerleşik bataryadır. Bu bataryanın tükenmesi algılayıcının devre dışı kalmasına sebep olur

Pasif algılayıcı denince bir güç kaynağına ihtiyaç duymadan algılama yapan ürünler akla gelmektedir. Bu ürünlerin başında ısı algılayıcılar, basınç algılayıcılar vb. gelir. Elektronik çevre güvenlik sistemlerinde kullanılan pasif manyetik algılayıcılar ise toprak altında kullanılan kablolar olarak karşımıza çıkmaktadır. Düz bir hat üzerinde döşenen özel kablolar ile üzerlerinden geçen elektromanyetik hareketler tespit edilir. Toprak altında olduğu için fark edilmesi ve engellenmesi zordur. Düzgün konumlandırılan sistemlerde sinyal hassasiyeti yüksektir. Pasif manyetik algılayıcıların güvenlik amacı hariç çok sık karşılaşılan bir kullanımı da garaj kapıları veya bariyer sistemlerden karşımıza çıkmaktadır.

Panel üzeri algılayıcı olarak kullanılan birçok farklı metot mevcuttur. Bunlar genellikle korunması gereken mekânın etrafında yerleştirilmiş dikenli tel, çit ya da duvar üzerine monte edilen ve yetkisiz girişleri bu durumda tespit eden ürünlerdir. Bu işlem için çelik teller kullanılabileceği gibi fiber optik kablolar da kullanılabilir. Kablolama işleminde elektromanyetik veri ile işlem yapılabilir. Bir başka koruma metodu ise ses frekansı ve dijital sinyal işleme sistemine sahip koruma sağlayan kabloların kullanımdır. Panel üzeri algılayıcıların birçoğu da pasif çalışan sistemlerdir. Panel üzeri algılayıcıların en önemli özelliği, korunmak istenilen alana daha giriş yapılırken bilgi vererek yetkisiz giren kişinin amacına ulaşamadan engellenmesidir. Resim 6.8’de farklı panel üzeri algılayıcıların bir arada kullanıldığı sistem gösterilmektedir. Panel üzeri algılayıcılar, sınır güvenliğinde kullanıldığı gibi, askeri bölgelerin, kimyasal tesislerin, petrol rafinerilerinin, havaalanı sınırlarının güvenliğinin sağlanmasında da sıkça kullanılmaktadır.