Güvenlik Sistemi Kavramı

Belirli bir amaç doğrultusunda, belirli bir sonuca ulaşmak için, belirli sınırlar içerisinde birbirini etkileyen ve birbirine bağlı parçalardan oluşan bütüne “sistem” denir.

Kendisini çevreleyen ve işleyişini sınırlayan diğer sistemlerle, yani çevre ile ilişkide bulunan sistemlere “açık sistemler” denir (Bertalanffy, 1969). Açık sistemlerin sınırları, çevresiyle sürekli alışveriş içerisinde olduğu için, geçirgen ve esnektir. Açık sistemler, bu alışverişte, çevre sistemlerden girdi alırlar ve bunları işleyerek diğer sistemler için girdi olan bir çıktı üretirler. Bu faaliyet döngüsü dinamik bir denge içerisinde gerçekleşir. Sosyal ve biyolojik sistemler açık sistemlere örnek olarak gösterilebilir.

Çevresi olmayan ya da çevresiyle, yani diğer sistemlerle,ilişkide bulunmayan sistemlerdir.Kapalı sistemlerde, sistem sınırları kapalıdır. Sistemin sadece iç işleyişiyle ilgili faktörler dikkate alınır. Kapalı sistem, sadece bilgi girdisi için açık olan sistemdir. Tam anlamıyla kapalı bir sisteme verilebilecek tek örnek “evren”dir. Mekanik sistemler kapalı sistemlere örnek olarak gösterilebilir.

Genel kabul görmüş tanıma göre; kişi, kurum ya da kuruluşların dışarıdan veya içeriden gelebilecek yasadışı müdahalelere karşı alınacak insan, teknoloji ve düzenlemeler bileşiminden oluşan tedbirler zincirine “güvenlik” denir.

Güvenlik kavramının işaret ettiği eylemlerin, insanlara ve eşyalara zarar verecek bilinçli ortaya çıkarılmış eylemler olduğu görülmektedir. Emniyet ise tehlike ve risk durumlarından muaf olmaya işaret etmektedir.

AGİT (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı),AK (Avrupa Konseyi), BCSF (Black Sea For),BM (Birleşmiş Milletler),NATO (Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı),

Risk Değerlendirmesi, herhangi bir sistemde tehlikelerden kaynaklanan risklerin büyüklüğünü tahmin etme ve mevcut kontrollerin yeterliliğini dikkate alarak bu risklerin kabul edilebilir olup olmadığına
karar verme sürecidir.

Risk yönetimi, hedeflerimizi tehdit eden riskleri ortaya çıkarmak ve onlarla baş edebilmek için atılan
tüm mantıklı adımları kapsayan dinamik bir süreçtir. Risk yönetimi aşağıdaki adımlardan oluşur:
• Risk tanımlaması,
• Riskin analizi,
• Risk değerlendirmesi,
• Risk muamelesi,
• Riskin izlenmesi
• Risk iletişimi çerçevesinin oluşturulması
• Yönetim politikalarının, prosedürlerinin ve tatbikatlarının uygulanmasıdır.

Risk yönetim sistemine katılan personelin görevleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• Riskin zararlı etkilerini azaltan veya önleyen eylemleri tasarlamak,
• Risk seviyesi kabul edilebilir sınıra gelene kadar bir risk davranışı usulünü kontrol etmek,
• Risk yönetimi ile ilgili problemleri anlayıp kaydetmek,
• Belirlenen kanallar yoluyla çözümleri sağlamak,
• Tavsiye etmek ve başlatmak,
• Çözümlerin uygulanmasını tasdik etmek,
• Uygun olduğunda dâhili ve harici danışma ve iletişimde bulunmaktır.

Risk raporu dikkat edilecek unsurlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• Organizasyon şemasında yönetim seviyesinden alt çalışan seviyesine kadar sorumlu olunan alanlardaki risklerin yönetilmesini kapsamalıdır.
• Önemli bulunan kontrol kusurları veya zayıflıklar raporlarda tartışılmalıdır.
• Kontrol kusurlar veya zayıflıkların kuruluş üzerinde ne etki gösterdiği, gösterebileceği ve nasıl arıtılacağına yer verilmelidir.
• Mütevelli heyeti ile yönetim kademesinin risk ve kontrol konusunda açıklık ve şeffaflık esasına göre yapılması gereken iletişim yöntemleri detaylandırılmalıdır.

• Önemli riskler nelerdir ve bunlar nasıl tanımlanır, değerlendirilir, yönetilir?
• Raporlanmış iç kontrolde özellikle önemli
kusurlar ve zayıflıklara karşı risklerin yönetilmesinde iç denetim mekanizmalarının
etkinlikleri değerlendirilmelidir.
• Başarısızlık ve zayıflıkları azaltmak için gerekli adımların ivedilikle atılıp atılmadığı
incelenmelidir.
• İç denetim sistemlerinin daha geniş izlenmesi için ihtiyaç olduğuna inanılan öneriler
ve teknolojiler dikkate alınmalıdır.

• Kartlı Geçiş Kontrol Sistemleri (CACS)
• X-Ray Cihazı
• EDS (%100 Explosive Detection System)
Patlayıcı Madde Tespit Sistemi
• Turnikeler (otomatik kapılar, bariyerler)
• Dedektörler
• Biyometrik Sistemler (parmak izi ile kimlik
tespit sistemleri, göz retinası ile kimlik tespit sistemleri)

İç tehditler arasında kurum çalışanlarından kaynaklanan tehditler söz konusudur. Çalışanların sayısı, eğitim ve kültür seviyeleri ve birbirlerine gösterdikleri anlayış güvenlik önlemi alınması konusunda önemli faktörlerdir.

Dış tehditler korunması hedeflenen kurum içerisindeki insanların can güvenliğine zarar verecek; kurum varlıklarının zarar görmesine ve ticari faaliyetlerin kesintiye uğramasına neden olabilecek hırsızlık, terör olayları, organize suçlar, sabotaj gibi olası tehditlerdir.

• Hedef kurumda anarşi ve terör ortamı meydana getirmek,
• Kurum otoritesini sarsmak,
• Toplumu yönetilemez hale getirmek,
• Devletin ülkesiyle ve milletiyle olan bütünlüğünü parçalamak,
• Çağdaş anlayışı yıkmak,
• Ülkede rejimi değiştirerek kendi görüşlerinin etkin olduğu bir düzen kurmak.

• Çevredeki kolluk veya güvenlik kuvvetlerinin konumu ve gücü
• Çevredeki işletmelerin güvenlik ihtiyacı
• Çevrede işlenen suçların cinsi ve miktarı
• Çevredeki kuruluşların aldığı güvenlik tedbirleri
• Tesislere yaklaşma yolları
• Tesislerin dış ve iç aydınlatma durumu
• Komşu binaların yakınlığı ve yapısı
• Arazini yapısı yani işletme içerisinden geçen dere, boru hattı, vs.
• Varsa sahile ya da çevre yollarına olan yakınlık
• Bölgenin iklim özellikleri
• İşletmenin dış sınır özellikleri; duvar, tel
örgü, vs.
• Çevredeki trafik akışı,
• İşletme çevresinin ıssızlık durumu

• Bir amacı olmak: Her sistemin gerçekleştirmek istediği belli bir amacı veya amaçları vardır. Herhangi bir amacı olmayan bir bütünü sistem olarak adlandırmak olası değildir. Bir sistemin var olmasının nedeni bir amacının bulunmasıdır.
• Birbirleri ile etkileşimde bulunan parçalardan oluşmak: Bir amaç doğrultusunda bir araya gelen parçalar belirlenen amaca ulaşmak için birbiriyle etkileşim halinde çalışırlar. Bu etkileşim sistemi bir ‘parçalar yığını’ olmaktan kurtarır. Bu parçalar birbiriyle etkileşim halinde olduğu için parçalardan
herhangi birinde gerçekleşen değişme sistemin bütününü etkileyecektir.

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı ilk olarak Avrupa Güvenlik İşbirliği Konferansı (AGİK) adı altında Avrupa’da güvenliğin artırılmasına yönelik olarak konferanslar diplomasisi olarak ortaya çıkmıştır. 1975
yılında başlayan AGİK süreci, 1994 yılında Budapeşte Zirvesi ile AGİT adını alıp teşkilat haline dönüşmüştür. AGİT’in amacı, dünya barışını korumak, ihtilafları çözmek ve krizleri önlemektir. Türkiye en başından beri AGİT sürecine aktif olarak katılmış ve AGİT ilkelerini benimsemiştir. Yüzyılın son AGİT zirvesi 54 devlet ve hükümet başkanlarının katılımlarıyla 1999 yılında İstanbul’da başarıyla gerçekleştirilmiştir.

BCSF (Black Sea For): Karadeniz Deniz İşbirliği Görev Grubu, Türkiye’nin girişimiyle, Bulgaristan, Gürcistan, Romanya, Rusya federasyonu ve Ukrayna’nın katılımı ile İstanbul’da imzalanan “BLACKSEAFOR” kurucu anlaşması ile 2 Nisan 2001 tarihinde kurulmuştur. Amacı; sahildar ülkelerin deniz kuvvetleri arasında işbirliğini geliştirmek, üye ülkeler arasında dostluk iyi ilişkiler ve anlayışı güçlendirmek, insani yardım, çevre koruma ve denizde arama ve kurtarma operasyonlarını, mayın temizleme ve diğer görevlerin gerçekleştirilmesini sağlamak, yasa dışı faaliyetleri engellemek amacıyla taraflar arasında işbirliğini geliştirmek ve Karadeniz’deki güvenliği sağlamaktır.

BM (Birleşmiş Milletler): BM kurulması çalışmaları 14 Ağustos 1941 tarihli Atlantik bildirisi ile başlamış, nihai kuruluş imzası 25 Nisan 1945 de imzalanmıştır. BM anlaşmasını 50’ye yakın ülke imzalamış olup Türkiye BM’nin asil üyesidir. Amacı, kültürel, sosyal, ekonomik alanlarda uluslararası iş birliğini sağlamak ve uluslararası ilişkileri geliştirmek üyelerin dış siyasetlerini uyumlaştırmaktır. BM’nin kuruluş süreci içinde yer alan ABD, SSCB, Çin, İngiltere ve bunların dışında Fransa’nın oluşturduğu, veto haklarına sahip bu bütünlük güvenlik konseyi olarak anılmaktadır.