GÜMRÜK MEVZUATI

Vergi; bir miktar paranın kişilerden devlete aktarılması olmakla beraber, özünde devletle mükellef arasında bir alacak-borç ilişkisidir.

Vergi, Anayasanın 73. maddesinde bir ödev olarak ifade edilmiştir. İlgili madde uyarınca, “Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre vergi ödemekle yükümlüdür. Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı, maliye politikasının sosyal amacıdır. Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır. Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin muaflık, istisnalar ve indirimleriyle oranlarına ilişkin hükümlerinde kanunun belirttiği yukarı ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapmak
yetkisi Cumhurbaşkanına verilebilir”.

Gümrük vergileri ifadesi kapsamına “gümrük vergisi, ilave gümrük vergisi, tek ve maktu vergi, dampinge karşı vergi, sübvansiyona karşı telafi edici vergi, katma değer vergisi, özel tüketim vergisi, ek mali yükümlülük, toplu konut fonu, kaynak
kullanımını destekleme fonu, tütün fonu, ek fon, çevre katkı payı, telafi edici vergi, TRT bandrol ücreti (ticari olmayan eşya için) girmektedir.

Damping; bir firmanın, malını haksız rekabet yaratacak şekilde normal değerinin
altında ihraç etmesidir.

Özel tüketim vergisi; lüks tüketim eşyalarından ya da alkol, sigara gibi zararlı
alışkanlık yapan eşyaların ithalinden bir defaya mahsus olarak alınan dolaylı bir
vergidir.

1 Ocak 1996’da oluşturulan Gümrük Birliği ile birlikte, AB’den ithal edilen sanayi ürünlerinde tüm gümrük vergileri, eş etkili tedbirler ve miktar kısıtlamaları kaldırılmış ve iki taraf arasında Ortak Gümrük Tarifesi uygulanmaya başlamıştır.

Tercihli ve tercihsiz menşe şeklinde iki türü vardır. Tercihli olmayan menşe, malların ekonomik maliyetidir. Her türlü ticari politika önlemine (örneğin, anti-damping önlemleri, miktar kısıtlamaları gibi) veya tarife kotalarına tabi ürünlerin kaynağını belirlemek için kullanılır. Ayrıca istatistiksel amaçlar için kullanılır. Tercihli menşe, belirli ülkeler arasında alınıp satılan mallarda gümrük vergisinin azalması ya da sıfıra inmesi gibi bazı avantajlar sağlar. Her iki durumda da malların menşeini belirlemede önemli bir unsur, tarife sınıflandırmasıdır.

Vergilendirme işlemleri genel olarak dört aşamada incelenir. Bunlar: Tarh, tebliğ, tahakkuk ve tahsil aşamalarıdır.

İlave gümrük vergisi, ilk olarak 2011 yılında tekstil ve hazır giyim ürünlerinde uygulanmaya başlayan, sonrasında pek çok farklı sektör ve ürün grubuna yaygınlaştırılan bir korumacılık uygulamasıdır.

Katma Değer Vergisi, her türlü eşya ithalatı ve ithal edilen eşyalar için yurtdışından temin edilen hizmetler üzerinden alınan bir yayılı muamele vergisidir.

Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin yalnızca kanunla konulması, değiştirilmesi veya kaldırılması” şeklinde ifade edilen anayasal ilkeye vergilerin
kanuniliği ilkesi denir.

Gümrük vergilerinin günümüzdeki temel amacı gelir elde etmekten ziyade, yerli üretimi yabancı rekabete karşı korumaktır

Gümrük vergilerinin hesaplanmasında üç faktör dikkate alınır. Bunlar malların değeri, uygulanacak gümrük tarifesi ve malların menşeidir.

Vergilendirme işlemleri genel olarak dört aşamada incelenir. Bunlar: Tarh, tebliğ, tahakkuk ve tahsil aşamalarıdır

Temsil, doğrudan veya dolaylı olabilir. Temsilci, doğrudan temsil durumunda başkasının adına ve hesabına hareket eder. Dolaylı temsil durumunda ise
kendi adına, ancak başkasının hesabına hareket eder. Temsilci; temsil edilen kişi namına hareket ettiğini beyan etmek, temsilin doğrudan veya dolaylı olduğunu belirtmek ve sahip olduğu temsil yetki belgesini gümrük idarelerine ibraz etmek zorundadır

İlave gümrük vergisi, ilk olarak 2011 yılında tekstil ve hazır giyim ürünlerinde uygulanmaya başlayan, sonrasında pek çok farklı sektör ve ürün grubuna yaygınlaştırılan bir korumacılık uygulamasıdır.

Tek ve maktu vergi; ticari mahiyette olmayan vergiye tabi eşyalardan belli bir
miktarın üzerinde değeri olanların posta ya da hızlı kargo yoluyla ülkeye sokulması durumunda tahsil edilen bir vergidir.

İhracatçı bir firmanın malını normal değerinin altında bir fiyatla ihraç etmesine damping denir.

Gümrük vergisine eş etkili mali yükümlülükler koymaya ve kaldırmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.

Özel tüketim vergisi; lüks tüketim eşyalarından ya da alkol, sigara gibi zararlı
alışkanlık yapan eşyaların ithalinden bir defaya mahsus olarak alınan dolaylı bir
vergidir.