GÜMRÜK MEVZUATI - Deneme Sınavı - 10

İtiraz, idare hukukunda idari işlemin yetki, şekil, sebep, konu ve amaç unsurları yönünden hukuka aykırılığı ileri sürülerek, bu işlemin idarece bir kez daha incelenmesi talebini içeren bir yoldur. Diğer bir ifadeyle idari işlem içerdiği hukuka aykırılık nedeniyle muhatabı olduğu kişinin menfaatlerine zarar verdiğinden, yargı yoluna başvurmak yerine ya da yargı yoluna başvurmadan önce kullanılabilen barışçıl-idari bir yoldur.

Gümrük Kanunu’na göre “Yükümlüler kendilerine tebliğ edilen gümrük vergileri, cezalar ve idari kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde bir üst makama, üst makam yoksa aynı makama verecekleri bir dilekçe ile itiraz edebilir. İdareye intikal eden itirazlar otuz gün içinde karara bağlanarak ilgili kişiye tebliğ edilir. İtiraz dilekçelerinin süresi içinde yanlış makama verilmesi halinde, itiraz süresinde yapılmış sayılır ve idarece yetkili makama ulaştırılır. İtirazın reddi kararlarına karşı işlemin yapıldığı yerdeki idari yargı mercilerine başvurulabilir” (GK, m.242)

Gümrük idaresi kesin karar yerine ara karar almışsa yani verdiği cevap kesin değils, başvuran bunu talebinin reddi sayarak dava açabilmekte veya gümrük idaresinin kesin bir cevap vermesini bekleyebilmektedir. Bu takdirde dava açma süresi işlemez. Ancak, bekleme süresi başvuru tarihinden itibaren altı ayı geçemez (İYUK, m.10).

Uzlaşma, Almanya’daki uygulamadan esinlenerek ilk kez 1963’te Türk Vergi Hukukuna kazandırılmıştır.

Uzlaşma başvurusu, tebliğ edilen vergi ve cezaların tümü için ya da vergi veya idari yaptırım türü itibariyle bir kısmı için yapılabilir; ancak, aynı tür vergi veya cezanın bir kısmı için yapılamamaktadır (GK, m.244; GY, m.579, GUY, m.5-6).

Uzlaşma talepleri, gümrük uzlaşma komisyonlarınca değerlendirilmektedir. Bu amaçla Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü Uzlaşma Komisyonları ve Merkezi Uzlaşma Komisyonları şeklinde iki tür komisyon kurulmaktadır. Uzlaşma başvurularından; miktarı 500.000 TL’ye kadar olanları Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü Uzlaşma Komisyonları ve bu tutarı aşanlar da Merkezi Uzlaşma Komisyonları tarafından değerlendirilmektedir.

Uzlaşma komisyonlarının toplanması için ihtilaf tutarının en az toplam 10.000 TL olması gerektiğinden, görüşmeler için uzlaşma başvuruları toplamının bu tutara ulaşması beklenmekte; ancak, üç ay içerisinde bu tutara ulaşılamamışsa takip eden ay içinde mevcut uzlaşma başvuruları değerlendirilmektedir.

Etik, kişi veya topluluk düzeyinde gerçekleşen davranışlarla ilgili iyi ya da kötü veya doğru ya da yanlış şeklinde bir değer yargısına ulaşılmasını sağlayan ilkeler veya standartlar bütünüdür. Kamu hizmetleri alanında etik, doğruların ve yanlışların, görev ve sorumlulukların sorgulanması ve yaşamın daha iyi sürdürülmesi noktasında işlev görmektedir.

Kamu Denetçiliği Kurumu; başvuru yolları tüketilmeden yapılan şikayet başvuruları için gönderme kararı, şikayete ilişkin inceleme ve araştırması sonucunda başvuranı haklı bulması halinde tavsiye kararı, şikayetin yerinde olmadığı kanaatine varırsa ret kararı, şikayet konusu talebin ilgili idare tarafından yerine getirilmesi veya şikayetin çözüme kavuşturulduğunun taraflarca Kuruma bildirilmesi halinde dostane çözüm kararı ve başvurudan vazgeçilmesi, kişiliğin sona ermesi, inceleme ve araştırma devam ederken şikayet konusu hakkında dava açılması üzerine inceleme ve araştırmasını sonlandırması hallerinde de karar verilmesine yer olmadığına dair karar olmak üzere beş tür karar almaktadır

Kamu Denetçiliği Kurumu; başvuru yolları tüketilmeden yapılan şikayet başvuruları için gönderme kararı, şikayete ilişkin inceleme ve araştırması sonucunda başvuranı haklı bulması halinde tavsiye kararı, şikayetin yerinde olmadığı kanaatine varırsa ret kararı, şikayet konusu talebin ilgili idare tarafından yerine getirilmesi veya şikayetin çözüme kavuşturulduğunun taraflarca Kuruma bildirilmesi halinde dostane çözüm kararı ve başvurudan vazgeçilmesi, kişiliğin sona ermesi, inceleme ve araştırma devam ederken şikayet konusu hakkında dava açılması üzerine inceleme ve araştırmasını sonlandırması hallerinde de karar verilmesine yer olmadığına dair karar olmak üzere beş tür karar almaktadır

Vergi kapsamında yer alan konuların vergi dışına çıkarılmasına istisna, belli kişi ya da kurumların vergi dışına çıkarılmasına ise muafiyet denilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Gümrük vergisi, diğer vergilerde olduğu gibi konu yönünden objektif ve mükellef kıldığı kimseler bakımından ise sübjektif bir mükellefiyet sayılmaktadır. Buna göre, objektif vergi mükellefiyetini ortadan kaldıran hükümler istisna, sübjektif vergi mükellefiyetini kaldıran hükümler de muafiyet olarak vergi kanunlarında yer almaktadır. Doğru cevap E'dir.

Gümrük vergisi, diğer vergilerde olduğu gibi konu yönünden objektif ve mükellef kıldığı kimseler bakımından ise sübjektif bir mükellefiyet sayılmaktadır. Buna göre, objektif vergi mükellefiyetini ortadan kaldıran hükümler istisna, sübjektif vergi mükellefiyetini kaldıran hükümler de muafiyet olarak vergi kanunlarında yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.

Vergi harcaması vergiye tabi olması gerekirken devletin çeşitli ekonomik ve sosyal sebeplerle vergi muafiyetleri, istisnaları ve indirimleri gibi benzer uygulamalar yoluyla vazgeçtiği vergi gelirleri olarak açıklanmaktadır. Ülkemizde 1960'lı yıllardan itibaren yaygınlaşmıştır. Vergi harcamalarının bir rapor şeklinde bütçeye eklenmesi, mali saydamlığın temeli olarak kabul edilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Sözü edilen durum süreli muafiyete örnektir. Doğru cevap C'dir.

Ev eşyası, şahsi eşya muafiyetleri, diplomatik muafiyetler gibi uygulanmasında ekonomik yarar umulmayan muafiyetlere ise ekonomik etkili olmayan gümrük muafiyetleri denir. Doğru cevap D'dir.

Şartlı muafiyetle ilgili olarak öncüllerde belirtilen ifadelerin tümü doğrudur. Doğru cevap E'dir

Gümrük Kanunu’nun 167. maddesine göre Cumhurbaşkanının hem kişisel kullanımı hem de ikametgahı için ithal olunan eşya gümrük vergilerinden muaftır. Söz konusu muafiyet tam, şartsız (genel), ekonomik etkili olmayan ve süresiz bir muafiyettir. Doğru cevap E'dir.

Yukarıdaki öncüllerden hepsi doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık işlerinden Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek taşımacılık işleri, mükellefin ikametgahı, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmamak ve karşılıklılık koşulu sağlanmak şartıyla katma değer vergisinden müstesnadır. Doğru cevap C'dir.