GÖRÜŞME TEKNİKLERİ

Lamberton ve Minor (1995) ayrımcılığı, önyargılı tutumlarla davranmak şeklinde tanımlamaktadır. Buna göre önyargı bir tutum, ayrımcılık ise bir eylemdir. Sosyal çalışmacıların görüşmede bağlı bulunduğu etik ilkelerden biri ayrımcılık yapmamaktır. Görüşme sırasında gündeme gelen konular ve anlatımla sosyal çalışmacılar kendilerinin yardımına ve tavsiyesine gereksinim duyan herkese; cinsiyet, yaş, engelli olma, renk, ırk, toplumsal sınıf, dil, din, siyasal görüş veya cinsel tercih durumuna göre ayrım yapmaksızın görüşmelerini yürütmek ve başvuranlarıyla önyargısız bir ilişki ve işbirliği içinde bulunma sorumluluğu bulunmaktadır.

Etik karara ulaşmada nasıl bir yol izlenmesi gerektiğine dair farklı yaklaşımlar vardır. Bu yaklaşımlarda süreç; Problemi tanımlamak, problemle ilgili değişkenleri açıklamak, diğerlerinden geri bildirim almak, bu çatışmalı durum (çıkmaz) için hangi değerler ve etik standartların uygulanabileceği konusunda çalışma yapmak,  mümkün alternatifleri tanımlamak, sıralamak ve karar vermektir.

Saygı, iyi bir ilişki ve işbirliğinin köşe taşıdır. Zaten “Her insanın kendine özgü bir değeri vardır ve bu değer onun saygı görmesini gerektirir” ilkesi sosyal çalışmacıların bağlı bulunduğu etik ilkelerden biridir. Dolayısıyla görüşmede dikkat edilecek önemli bir etik ilkedir. Dillon (1992), saygı göstermenin çeşitli yolları olduğunu vurgulamış ve bunlar arasında özen gösterme, değer yükleme ile uygun davranışta bulunmayı sıralamıştır.

Etik ihlali, mesleki eylemi düzenleyen standart kuralların çiğnenmesi olarak tanımlanabilir. Bir başka anlatımla etik ihlali, davranışın belli bir/birkaç ilkeye veya kurala, tereddüde yer bırakmayacak biçimde aykırı olmasını ifade eder.

Sosyal hizmet; insanın ve toplumun değişme ve gelişmesinin dinamiği ve yasaları konusunda gelişme düşüncesi ve bilgisi ile insanın toplumsal etkililiğini geliştirme yaklaşımı, yöntemi ve uygulaması konularında bilgi üreten bir bilim dalıdır. Etik; doğru ve yanlış davranış teorisi, ahlak ise onun pratiğidir. Etik değerlerle ilgilidir, ahlak ise bunu hayata geçirme tarzıdır.

Etik doğru ve yanlış davranış teorisidir. Etik değerlerle ilgilidir. Etik ve ahlak terimleri özdeş değildir. Etik kavramı, evrensel değerlere atfen kullanılır. Dürüstlük, yardımseverlik, doğruluk, adalet, sadakat, yalan söylememek, hırsızlık yapmamak gibidir. Etik tartışmaların evrimleşerek yasalaşması, uygun bir davranış biçimi üzerinde bireylerin, örgütlerin ve toplumun görüş birliğine varma süreci olarak tanımlanmaktadır.

Etik sorun, davranışı belirleyen zihinsel süreçte veya davranışın sergilendiği toplumsal ortamda “etik sorunlar” ortaya çıkabilir. Etik sorunlar, davranışın iyi olmasıyla ilgili tereddütlerin veya itirazların ortaya çıktığı durumlar biçiminde tanımlanabilir.

Bu bağlamda sosyal hizmet etiği; meslekle ilgili ahlaksal kuralları kapsar. Bu kurallar sosyal hizmet mesleğinin evrensel mesleksel temelini oluşturur. Dünyanın neresinde olursa olsun, sosyal hizmet uygulamalarında tüm sosyal hizmet uzmanları aynı etik kurallara, ilkelere, standartlara bağlı kalırlar. Bu bağlılık, sosyal hizmet mesleğinin kendine özgü nitelikleri olan bir meslek olmasına, mesleki kimliğin ve kültürün oluşmasına, mesleki işlevlerin gerçekleşmesine temel oluşturur.

Etik ihlali, mesleki eylemi düzenleyen standart kuralların çiğnenmesi
olarak tanımlanabilir. Bir başka anlatımla etik ihlali, davranışın belli bir/birkaç ilkeye veya kurala, tereddüde yer bırakmayacak biçimde aykırı olmasını ifade eder.

Bu tanımlamalardan yola çıkılarak etiği tanımlamaya yönelik olarak aşağıdaki maddeler söylenebilir.

• Etik, felsefi bir disiplindir ve insan davranışlarına felsefi bir bakış açısı ile anlam
kazandırmaya çalışır.
• Etiğin ilgi alanı insanın davranış ve eylemleri ile bunların sonuçlarının araştırılması ve değerlendirilmesidir.
• Etik, ahlakı (ahlaki davranış, eylem ve yargıları) konu edinir ve insan davranışlarını ahlakilik koşulları açısından araştırır ve değerlendirir.
• Etik, bir ilkeler, kurallar, değerler, standartlar kümesidir.
• Etik, doğru ve yanlış arasındaki farkı ayırt etme, etik tercihler yapma, ödev ve yükümlülükler yaratma ile ilgilenir.

• Etik, insanlara “nasıl ve “ne şekilde” eylemde bulunması gerektiği hakkında bilgi
vererek insan davranışlarına, dolayısıyla yaşamına kılavuzluk eder.
• Etik, ideal davranışları formüle eder, ancak “şu şekilde” ya da böyle davran” demez.

Meslek etiği, doğrudan doğruya insanla ilgili mesleklerde uyulması gereken davranış kuralları olarak tanımlanabilmektedir.