GÖRÜŞME TEKNİKLERİ

Etik karar verme (alma) süreci ilgili yazında çok çeşitli şekillerde tanımlanabilmektedir. Etik karar verme süreci, “bir davranışın ya da etkinliğin çeşitli yollarını ve/veya sonuçlarını etik ilkelere göre sistematik bir şekilde göz önüne alarak ve değerlendirerek seçim yapma sürecidir”. Bir başka tanıma göre etik karar verme, “birbiriyle çatışan seçeneklerin olduğu bir durumda, sistematik bir düşünme biçimiyle ahlaki açıdan en doğru eyleme karar verilmesini içeren mantıksal bir süreci” ifade etmektedir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Öncüllerin hepsi doğrudur. Doğru cevap A'dır.

Etik Değer: Değer, “karşımızdaki obje ya da kavramlar arasında bazılarına önem ya
da belli bir anlam yüklemektir”. Etik değerler, zihinde davranışı belirleyen düşünme süreçleri için ölçüt, toplum ölçeğinde davranışı düzenleyen kurallar için bir kaynaktır. Etik
değer, davranışlara yön gösteren ve onları gerekçelendiren bir öneri veya yönerge biçiminde açıklanabilir. İnsanlar çevrede bulunan nesne, tutum-davranış ya da kavramlara değer yüklemektedir. Bir şeye değer yüklemek, diğerleri arasından bazılarını seçmek ya da tercih etmektir. Seçilen değerler, karşılaşılan etik problemleri analiz ederken ve değerlendirirken doğru yaklaşımı bulma konusunda yönlendiricidir. Dolayısıyla etik değerler, etik unsurların nasıl belirleneceğini ve tanımlanacağını etkiler. Doğru cevap A'dır.

Etik İlke: İlke, eylemleri yönlendiren temel düşünceler, değerlerin eyleme geçmesini sağlayan ve yönlendiren anlamlar biçiminde açıklanmaktadır. Etik ilke, farklı çerçevelere özgü temel yaklaşımları ve davranışlara yön gösteren ve ölçüt oluşturan, en genel, temel ve soyut kuralları ifade eder. Zaman zaman etik değer yerine etik ilke kavramının kullanılması söz konusu olsa da ilke, değer ile eş anlamlı değildir. Doğru cevap B'dir.

Etik Kural: İlkeler soyut ve belirsizdir. Bu nedenle ilkelerin davranışlara yansıyabilmesi için genellikle daha somut hedeflere yani kurallara ihtiyaç vardır. Bu kapsamda kurallar, ilkelere uygun eylem yolları olarak tanımlanmaktadır. Etik kurallar, “etik ilkeler gibi davranışlara yön gösteren ve ölçüt oluşturan, etik ilkelere göre daha özel ve somut olan ve etik ilkelerden türetilen düzenlenmelerdir”. Kurallar, ilkelerin uygulamaya yansıyan türevleri olarak nitelenmektedir ve temel işlevleri uygulamaların istenir nitelikte olmasını güvence altında tutmaktır. Doğru cevap C'dir.

Etik Kod: Belli bir grup ya da ülke içindeki insanların nasıl davranmaları gerektiğini gösteren yazılı kurallardır. Farklı bir tanımla etik kodlar,belirli bir konudaki etik kurallar kümesini ifade eder. Doğru cevap D'dir.

Etik Standart: Standartlar, beklenen davranışların sergilenmesi, istenmeyenlerden kaçınılmasında rehberlik yapan sistemlerdir. Standartlar, bir şeyi yapmanın kabul edilmiş ve tekrarlanabilen yollarıdır. Özellikle meslek etiğinde, standartların bilinmesi ve uygulanması, etik davranışın sağlanması açısından çok önemlidir. Doğru cevap E'dir.

Etik Sorumluluk: Etik değerlerin başında gelen sorumluluk kavramı, çok temel bir konu olarak etik tartışmaların merkezinde yer almaktadır. En genel anlamıyla sorumluluk, belirli bir görevin istenilen nitelik ve nicelikte yerine getirilmesidir. Sorumluluk,  hlaki değerlendirme için gereken bir önkoşul olarak kabul edilmekte ve “sorumlu davranmak”, ahlaki yaşamın bütün gereksinimlerini karşılayacak bir ifade olarak görülmektedir. Etik sorumluluk, mesleki ve etik ölçülere uymayı gerektirdiği kadar, bu ölçülerin yaratılmasını da gerektiren bir kavramdır. Sorumluluk, genellikle yükümlülük, ödev kavramları ile eş anlamlı kabul edilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Sosyal çalışmanın bazı sorumlulukları:

Doğru cevap A'dır.

sosyal çalışmanın bazı sorumlulukları:

Doğru cevap B'dir.

Sömürünün çeşitlerini de şöyle açıklamaktadır:

Doğru cevap A'dır.

Değer, “karşımızdaki obje ya da kavramlar arasında bazılarına önem ya
da belli bir anlam yüklemektir”. Etik değerler, zihinde davranışı belirleyen düşünme süreçleri için ölçüt, toplum ölçeğinde davranışı düzenleyen kurallar için bir kaynaktır. Etik değer, davranışlara yön gösteren ve onları gerekçelendiren bir öneri veya yönerge biçiminde açıklanabilir.

Belli bir grup ya da ülke içindeki insanların nasıl davranmaları gerektiğini
gösteren yazılı kurallardır. Farklı bir tanımla etik kodlar,belirli bir konudaki etik kurallar kümesini ifade eder.

Bilgilendirilmiş onay; başvuranın görüşmenin amacı ve prosedürleri, fayda ve riskleri, başvuranın sahip olduğu hakları, gizliliğin garantilenmesi ve gizliliğin sınırları hakkında bilgilendirildikten sonra çalışmayı kabuletmesi şeklinde tanımlanabilir. Bu çerçevede sosyal çalışmacıların görüşme yaparken görüşmenin doğası hakkında açık, anlaşılır bir dille başvuranları bilgilendirme, başvurana soru sorma fırsatı sağlama ve başvuranların onayını alma sorumluluğu bulunmaktadır

Tarafsızlık yansız kalmayı, somut veriler üzerinden
hareket etmeyi, gerçeği yansıtmayı, zıt görüşlere bir arada yer vermeyi ve nesnel olmayı gerektirir.

Sosyal hizmetlerde, dolayısıyla sosyal çalışmacının, etik çıkmazlarda karar verme süreci sekiz basamak içinde değerlendirilebilir.

1. Basamak: Problemi tanımlamak.
• Etik sorun ve gerçekleştiği bağlam belirlenir, yani etik sorun açığa çıkarılır. Her
ikilem farklıdır. Bu nedenle belirli bir reçete yoktur. Her uzman farklı kurallara
dayanarak farklı kararlar verebilir.

2. Basamak: Problemle ilgili değişkenleri açıklamak.
• Problem (hangi problemler)
• Problemin oluştuğu ortamdaki insanlar, uzman rolü
• Kurumun ilişkisi
• Diğer değişkenler

3. Basamak: Diğerlerinden geri bildirim almak.
• Sosyal hizmet danışmanları, diğer uzmanlar vb. ile görüşülür.

4. Basamak: Bu çatışmalı durum (çıkmaz) için hangi değerler ve etik standartların
uygulanabileceği konusunda çalışma yapmak.
• Açığa çıkarılan etik soruna uygun etik ilkeler ve kurallar belirlenir.

5. Basamak: Etik ilkeler doğrultusunda ikilemi değerlendirmek.
• Etik hiyerarşide insan yaşamını korumak en önde gelir. Daha sonra sırasıyla
eşit davranma, özgürce seçim ve özgürlük, en az acı, iyi hayat standardı, gizlilikmahremiyet, bilgilendirme gelir. Hiyerarşide gizlilik arka sıralarda gelmektedir.Yaşam hakkı daha kritiktir.

6. Basamak: Mümkün alternatifleri tanımlamak, sıralamak.
• Olası eylem seçenekleri belirlenir.

7. Basamak: Her alternatifin olumlu ve olumsuz yönünü değerlendirmek.
• Bunların her birinin kısa ve uzun dönemli yarar ve zararları belirlenir.

8. Basamak: Karar vermek.
• Hiyerarşik düzenine göre tüm ilke ve kuralları değerlendirip, eylem olasılıklarından birisi seçilir

Öncelikle iki kavram arasında soyut ve somut olmaları açısından bir fark vardır. Etik, insan davranışlarını irdeleyen düşünsel, soyut bir etkinlik; ahlak ise insan davranışlarını belirleyen toplumsal somut bir düzenektir. Etik ve ahlak arasında genişlik-darlık, teorik ve pratik açılarından bir farklılık vardır . Ahlak, yanlış-doğru, iyi-kötü, erdem-kusur ve davranışların sonuçlarını değerlendirme ile ilgilidir. Ahlak felsefesi ya da etik, ahlakı konu edinen felsefe dalıdı. Diğer bir ifadeyle etik doğru ve yanlış davranış teorisi, ahlak ise onun pratiğidir. Etik değerlerle ilgilidir, ahlak ise bunu hayata geçirme tarzıdır. Etik ve ahlak terimleri özdeş değildir. Ahlak, belirli bir topluma ait değer yargıları, normlar, ilkeler ve kuralar bütünüdür. Ahlak görelidir, toplumdan topluma değişebildiği gibi aynı toplum içindeki insanların benimsediği ahlak kuralları arasında da farklılıklar vardır. Etik kavramı ise evrensel değerlere atfen kullanılır. Dürüstlük, yardımseverlik, doğruluk, adalet, sadakat, yalan söylememek, hırsızlık yapmamak. Son olarak etik, toplumda yaygın olan ahlak kurallarından daha özel ve felsefidir

Davranışı belirleyen zihinsel süreçte veya davranışın sergilendiği toplumsal ortamda “etik sorunlar” ortaya çıkabilir. Etik sorunlar, davranışın iyi olmasıyla ilgili tereddütlerin veya itirazların ortaya çıktığı durumlar biçiminde tanımlanabilir.

Etik değer, davranışlara yön gösteren ve onları gerekçelendiren bir öneri veya yönerge biçiminde açıklanabilir. İnsanlar çevrede bulunan nesne, tutum-davranış ya da kavramlara değer yüklemektedir. Etik ilke, farklı çerçevelere özgü temel yaklaşımları ve davranışlara yön gösteren ve ölçüt oluşturan, en genel, temel ve soyut kuralları ifade eder. Etik kod, belli bir grup ya da ülke içindeki insanların nasıl davranmaları gerektiğini gösteren yazılı kurallardır.

Bu etik konuların temelde dört noktada toplandığı belirtilmektedir. Bunlar; görüşülen kişiyi çalışmanın doğası hakkında bilgilendirmek, görüşülen kişinin bilgilerini korumak, beklenmeyen zarar riskini azaltmak,  kötüye kullanma (istismar) riskini azaltmak şeklinde sıralanabilir.