GÖRÜŞME TEKNİKLERİ

Sosyal hizmet alanının başucu kaynaklarından kabul edilen “Sosyal Hizmet Görüşmesi (The Social Work Interview)” adlı kitabın yazarları Alfred Kadushin ve Goldie Kadushin (1997) görüşmenin beş temel aşamadan oluştuğunu ileri sürmektedirler ve gelişim aşaması  problemin çözülmeye çalışıldığı en uzun aşamadır.

Değerlendirme Aktif Görüşme Aşamaları içerisinde ve Görüşme Sürecinde yer alır ve tamamlayıcı aşama olarak kabul edilemez.

Görüşmenin aşamalarına tamamlayıcı unsurları eklememizin önemli nedenleri vardır: Çünkü (1) Görüşmeyi bir sistem olarak ele almak sistemin bağlamını oluşturan önce ve sonra kavramlarını dikkate almayı kaçınılmaz kılmaktadır. (2) İlk aşama fiilen
“başlama” olsa da başvuran ve görüşmeci henüz karşılaşmadan önce de düşünsel ve duygusal olarak görüşmeye yatırım yapıyor olabilirler. Aynı şekilde görüşme sonrasında da görüşmeyle ilgili düşünüyor, karar veriyor olabilirler. (3) Tamamlayıcı aşamalarda gerçekleştirilenler görüşmenin etkililiğine ve verimliliğine ciddi biçimde katkı yapmaktadır. (4) Adından da anlaşılacağı üzere ‘tamamlayıcı aşamalar’ olmadan görüşmenin bütünlüğü ve süreci zedelenme riskiyle karşı karşıya kalacaktır

Fiziksel nitelik ve düzenlemelerin dışında görüşmecilerin zihinsel, duygusal ve davranışsal olarak da görüşmeye hazırlanmaları gerekebilir. Görüşme öncesinde varsa başvurana ait dosya incelenebilir. Başvuranla ilk iletişim kurmuş kişilerden, örneğin randevuyu veren sekreterden bilgi alınabilir. Başvuran başka bir uzman tarafından yönlendirilmişse onun gönderdiği belgeler incelenebilir ya da bizzat iletişime geçilerek başvuran hakkında bilgi toplanabilir. Bu yönüyle görüşmeye hazırlık yalnızca ilk görüşmeden önce değil tüm oturumlardan önce yapılır. Görüşmeci ile başvuran aynı kurumun üyeleri ise bu kez görüşmeci başvuranın dosyasını ayrıntılı olarak inceleyebilir, başvuranla ilgili kurumdaki diğer kişilerle görüşebilir. İlk görüşme sonrası görüşmelerde ise bir önceki görüşmenin kayıtları incelenebilir. Görüşmecinin yapacağı bir başka hazırlık, görüşmenin gidişatına ilişkin zihinsel bir plan yapmaktır. Bu plan içinde o görüşmede nelerin konuşulması gerektiği, ne gibi amaçların konabileceği, hangi girişimlerin yapılabileceği olmalıdır.

Görüşmenin ilişki kurma aşamasında başvurulan değer ya da beceriler şunlardır:

Kabul etme ve yargılamama, 

Empatik anlayış, 

İçtenlik, 

Öz belirleme, 

Gizlilik, 

Başvuranın bireyselliğine saygı, 

İlgi, sıcaklık, güven

Ötekileştirme görüşmenin ilişki kurma aşamasında başvurulan değer ya da beceriler arasında yer almaz.

Tutarlı, empatik, istekli ve saygılı başvuranlar tarafından olumlu ilişki kuran görüşmecilere yakıştırılan sıfatlar arasında yer alır. Otoriterlik ise  olumlu ilişki kuramayan görüşmecilere yakıştırılan sıfatlar arasında yer alır.

Değerlendirmenin Amaçları
Sosyal hizmet görüşmesinde bir eylem ve aşama olarak değerlendirmenin birbiriyle ilişkili beş temel amacı olduğu söylenebilir:
1. Başvuran ve sorunuyla ilgili bilgi toplama
2. Sorunu ayrıntılı biçimde inceleme ve anlamaya çalışma
3. Başvuranın görüşme için uygun aday olup olmadığına karar verme
4. Amaçları ve planı belirleme
5. Başvuranda değişim motivasyonu oluşturma

Değerlendirme aşamasında ilk görüşmede öğrenilenler ışığında sorunla ilgili olabildiğince kapsamlı bilgi toplanmaya çalışılır. Kuşkusuz bir insanla ilgili sınırsız sayılabilecek düzeyde bilgi toplanabilir. O zaman hangi bilgilerin toplanacağının ölçüsü nedir? Çok net çizgileri olmasa da ölçü, toplanan bilgilerin sorunu anlamaya ve çözüme katkı yapmasıdır. Sorunla ilişkili olmayan ya da olmadığı düşünülen bilgilerin alınmaması gerekir. Bu şekilde hem başvuran hakları korunmuş hem de zaman ve emek kaybından kaçınılmış olur.

Başvuran bir başka uzman tarafından görüşmeciye yönlendirildiğinde veya başvuranın gelişimsel dönemlerle ilgili sorunu olması başvuranın görüşme için uygun aday olmadığı kararı vermeyi gerektirebilecek durumlar arasında yer almaz.

Kuşkusuz bu yorumun yapılabilmesi için başvuranda aynı zamanda bir yetersizlik duygusu olduğunun bilinmesi gerekir. Yorumlama tekniğini kullanabilmek için (1) olumlu ilişkinin kurulmuş olması, (2) elde yorum yapmaya yetecek verinin bulunması, (3) başvuranı üzerinde düşünmeye sevk edici olması ve
(4) başvuranda savunmacı bir tutuma yol açmayacak nitelikte olması gerekir.

Problemi keşfetme aşaması

Gelişim aşaması

Başlama- Değerlendirme- Sorun Çözme Girişimi- Sonlandırma

İlgi, sıcaklık, güven

Kendini Açma

Görüşmecinin görevinden ayrılması nedeniyle çalışmanın sonlandırılması.

Geribildirim

İzleme

Yargılama

Danışanların uygulanabilir amaçlar belirlemelerine yardım etmek

Gerard Egan başvuranı danışan olarak adlandırmış ve görüşmenin aşamalarını o aşamaya ilişkin amaç ifadeleri ile betimlemiştir. Buna göre aşamalar ve amaçları şunlardır:

Aşama 1: Danışanların öykülerini anlatmalarına yardım etmek

Aşama 2: Danışanların uygulanabilir amaçlar belirlemelerine yardım etmek

Aşama 3: Danışanların amaçlarına ulaşmaları için stratejiler ve planlar geliştirmelerine yardım etmek

Aşama 4: Danışanların programlarını uygulamalarına yardım etmek 

Doğru cevap D'dir.