GÖRÜŞME TEKNİKLERİ

Görüşme çeşitli aşamalardan oluşur. Gelişim aşaması, problemin çözülmeye çalışıldığı en uzun aşamadır.

Süreci, içeriği ve çıktıları değerlendirme aşaması Tamamlayıcı aşama II'yi oluşturan görüşme sonrası aşamasında yer alır. Diğer şıklardaki veriler görüşme öncesi ve görüşme süreci aşamalarında yer alır.

Görüşmeye kendi isteği ile katılan başvuranlarda hedeflenen değişime ulaşma olasılığı daha yüksektir.

Yüzleştirme problem çözme girişiminde kullanılan tekniklerdendir.

Katılım davranışlarının kullanımı: Kadushin ve Kadushin (1997), görüşmecinin ilgili ve dikkatli olduğuna işaret eden tüm gözlenebilir eylemlerine ‘katılım davranışları’ adını vermektedirler. Katılım davranışlarının en önemli göstergesi göz teması ve duruş biçimiyle ifade edilen sözlü olmayan eylemlerdir. Değerlendirmede mümkün olduğunca ayrıntılı bilgi alındığından başvuranı bilgi verme konusunda cesaretlendirecek bir tavır sergilenmelidir. Görüşmecinin göz teması ve beden dili yoluyla anlatılanlara ne denli ilgili olduğunu ve karşısındakini dikkatle dinlediğini ifade etmesi başvuranda önemsendiği, gerçekten dinlendiği, anlaşılmaya çalışıldığı duygularını devreye sokarak aktarımlarının kapsamlı ve yoğun olmasına yol açacaktır.

B şıkkı dışındakiler görüşme için çok uygun adaylar olarak kabul edilmemektedirler.

Duyguların yansıtılması değerlendirmede, diğerleri problem çözme girişiminde kullanılan tekniklerdir.

Bir teknik olarak destekleme, başvuranın yeteneklerinin, niteliklerinin, baş etme çabalarının ve güçlü yönlerinin öne çıkarılması, vurgulanması ve takdir edilmesidir. Problem çözme aşamasında probleme odaklanıldığı kadar o problemin çözümünde kullanılacak başvuran özelliklerine de yoğunlaşılır. Bireyin baş etme becerileri, kapasitesi ve güçlü yönleri ne denli desteklenirse, başvuranın kendinden ivme alan değişim de o denli gerçekleşebilir.

Sonlandırmanın başvuran ve görüşmecinin ortak kararı neticesinde olması doğal yani planlı sonlandırmaya örnektir. Diğerleri ise plansız sonlandırma sınıfında yer alır.

Görüşmeye başlama, ilk görüşme adıyla da anılmaktadır. “Görüşmenin hangi aşaması daha önemlidir?” gibi bir soru anlamlı değildir. Çünkü görüşme bir sistemdir ve herhangi bir aşamadaki aksama bir bütün olarak sistemin amacından sapmasına, beklendik sonuç vermemesine yol açacaktır. Görüşme bilimsel bir uygulama alanı olduğu kadar bir sanat, profesyonel bir iş olduğu kadar insani bir eylemdir. Dolayısıyla sanatın ve insani eylemin doğasına uygun olarak öznel sorulara da açıktır. Daha öznel bir yaklaşımla “Görüşme sürecinin en özel aşaması hangisidir?” sorusu gündeme getirilebilir. Uygulamacılar ilk görüşmenin, yani görüşmeye başlama aşamasının en özel evre olduğu konusunda neredeyse hemfikirdirler.

Aşama 2: Danışanların uygulanabilir amaçlar belirlemelerine yardım etmek
• Daha iyi bir gelecek olasılıklarını keşfetmelerini sağlamak
• Olasılıklardan seçimlere geçmelerine yardım etmek
• Amaca bağlanmalarına yardım etmek

Başvuranlar görüşmeye gelmeden önce kafalarında bir dizi soru taşırlar. Görüşmeye yatırım yapan başvuranın ise değişim için daha şanslı olduğu düşünülür. Çünkü psikolojinin en önemli bulgularından biri, belirli düzeyde bir kaygının değişim için şart olduğudur. Kaygının olmadığı yerde değişim de yoktur

Görüşmecinin Hazırlanması

Görüşmecinin kendisini görüşmeye fiziksel olarak hazırlaması sık karşılaşılan bir uygulama değildir

Görüşmecinin görünümünün bıraktığı etki kültüre göre de değişebilmektedir

Görüşmecinin tek başına yaptığı bu planlama yol gösterici olmakla birlikte mutlak değildir,

Görüşme düşünsel ve duygusal olarak daha taraflar karşılaşmadan önce başlar

Görüşme düşünsel ve duygusal olarak daha taraflar karşılaşmadan önce başlar

Uygulamacılar ilk görüşmenin, yani görüşmeye başlama aşamasının en özel evre olduğu konusunda neredeyse hemfikirdirler (Erkan, 1997; Koprowska, 2008; Turner, 2008).  ......ilk karşılaşma aslında görüşme sürecinin tümüne yayılan bir etkinin başlangıcıdır. ......İkinci olarak, ilk görüşme o ana kadar birbirleri ve süreç hakkında bir dizi düşünceler geliştirmiş olan tarafların bu düşüncelerini ilk kez test edebilecekleri bir buluşmadır. Daha nesnel olarak ise ilk görüşme, problem çözme ve değişim yolculuğunun somut olarak başladığı noktadır. Tüm bu nedenler ilk görüşmeyi özel kılmaktadır. Özellikle Batı ülkelerinin bir kısmında ilk görüşmeyi görüşmeci değil sekreter, yardımcı uzman gibi kişilerin yaptığı bilinmektedir. Bu tarzda gerçekleştirilen ilk görüşmede genellikle kişisel bilgiler ve temel yakınmalara ilişkin bilgi toplanmaktadır. İlk görüşmenin bu şekilde yapılmasının elbette çeşitli avantaj ve dezavantajları olabilir. Ne var ki, görüşme özünde bir ilişki sürecidir ve olanaklar ölçüsünde ilk görüşmeyi de diğer görüşmeleri yürütecek uzmanın yapması daha istendik bir uygulamadır.

Bir ilişkinin olumlu olarak nitelendirilmesinin en önemli göstergesi güven duygusuna dayanmasıdır

Başvuranın bireyselliğine saygı : İnsancıl kurama göre her birey tektir, biriciktir. Bu yönüyle sorunun da çözümün de tek ölçütü bireyin kendisidir başvuranın kendine güvenmesini, ilişkinin eşit tarafı olduğunu düşünmesini ve görüşmeciye saygı duymasını sağlayacaktır.

Sorunu ayrıntılı biçimde inceleme ve anlamaya çalışma; edinilen tüm bilgileri süzgeçten geçirmek, bilgilerin birbiriyle bağlantısını kurmak ve sonunda bir senteze varmaktır.

Özetleme: Görüşmenin belli bir süresi içinde olup bitenlerin kısa ve öz biçimde
görüşmeci tarafından toparlanması özetleme olarak bilinir.

Yüzleştirme: Oldukça ileri düzey, uygulanması zor ve ustalık gerektiren bu teknik özünde başvuranların anlatımları, anlatımları ile davranışları veya davranışlarının kendi içinde tutarsızlığına dayanır. Bazı başvuranlar görüşme süreci içinde bir oturumda farklı başka bir oturumda farklı bir söylemde bulunabilirler, davranışları arasında farklılıklar olabilir. Bu durumda görüşmeci yüzleştirme tekniğine başvurabilir.

Bazı durumlarda görüşme, beklenmedik nedenlerle sonlanabilir. Plansız
sonlandırma adı verilen bu durumlar aşağıdaki gibidir (Koprowska, 2008; Turan, 1999):
• Başvuranın geçerli bir neden göstermeden çalışmadan çekilmesi
• Kurum hizmetlerindeki çeşitli sınırlılıklar nedeniyle çalışmanın sonlandırılması
• Zaman sınırı nedeniyle çalışmanın sonlandırılması
• Başvuranda değişme olasılığının görülmediği durumlarda çalışmanın sonlandırılması
• Görüşmecinin görevinden ayrılması nedeniyle çalışmanın sonlandırılması

Başvuranın gereksinim duyduğunda kendisine ulaşabileceğine dair bir garanti vermek doğal sonlandırma örneğidir.

Başvuran görüşme sürecinde edindiği değişim becerilerini görüşme sonrası yaşamına aktarmazsa yeterince etkili bir görüşmeden söz edilemez. Görüşmecinin bunu test edebilmesinin yolu, çalışma sonlandırıldıktan sonra bir süreliğine başvuranla belli aralıklarla görüşmesidir.