GÖRÜŞME TEKNİKLERİ - Deneme Sınavı - 9

Görüşmecinin görevinden ayrılması nedeniyle çalışmanın sonlandırılması.

Geribildirim

İzleme

Yargılama

Danışanların uygulanabilir amaçlar belirlemelerine yardım etmek

Bir görüşmede cihazla kayıt yapılması not alma ihtiyacını tamamen ortadan kaldırmamaktadır, sadece kelimesi kelimesine not almak yerine önemli noktaların not alınmasını (stratejik ve odaklanmış notlar üzerine konsantre olunmasını) sağlamaktadır.

Derleme hatası, görüşmecinin verilen yanıtları yanlış anlaması veya dikkatsizliği nedeniyle notları derlerken yanlış derlemesi olarak tanımlanabilir.

Kayıt cihazı elektronik olarak görüşmeyi kaydeder. Bilgilendirilmiş onam ve etik onam formları kişinin görüşme süreci ve sonrasına ilişkin etik olarak haklarının korunmasıyla ilgili araçlardır. Gözlem formu ise gözleme dayalı bilimsel araştırmalarda ve görüşmelerde kullanılan yapılandırılmış ölçme araçlarıdır.

Görüşme ve verilerin kaydedilmesini kolaylaştırmak için geliştirilen görüşme kılavuzu; görüşme sürecinde görüşmecinin görevlerini, uyması gereken önemli kuralları hatırlatan, görüşme sorularını belli bir sırada listeyen ve görüşme boyunca kullanılan bir araçtır.

Bilimsel bir araştırmada bulgulara ulaşıldığında bir sonraki aşama araştırmanın raporlanmasıdır. Araştırmanın bütün bir özetini oluşturan raporlama, bir araştırmanın, araştırmacının yorumunu da içerecek şekilde, bir bütün halinde yazılı bir şekilde ortaya konulmasıdır.

Mesleki raporlar, başvuranın okul, ev, işyeri, sosyal çevre, aile içerisinde yaşamış olduğu/yaşamakta olduğu ve karakterinde edindiği duygu, düşünce, tepki, etki vb. yansımaların meslek elemanı tarafından ortaya konularak değerlendirilmesi ve çözümlenmesi şeklinde tanımlanmaktadır.

Süreç raporunda, çalışılan kurumun adının, başvuranın kimlik bilgilerinin, görüşme tarihi ve süresinin, sosyal çalışmacının adı ve soyadının yazılması; görüşmenin amacı kısaca belirtildikten sonra, kronolojik olarak konuşulanlar, başvuranın genel görünümü, davranış ve tepkileri, etkileşim süreci, uzman katkısı, gözlem ve düşüncelerin ayrıntılı biçimde yazılması; son bölümde ise sosyal çalışmacının başvuran, görüşme süreci ve kendisi hakkında yaptığı değerlendirmeler yer alır.

Bir görüşme raporu hazırlanırken görüşmeciden kaynaklanan birtakım hatalar ortaya çıkabilir. Bu hatalar; tanıma hatası (görüşmecinin görüşülen kişilerde ortak olan olayları ya da işaretleri tanıyamaması), ihmal hatası (görüşmecinin not alması sırasında bazı ifadeleri, olayları, deneyimleri ihmal etmesi), derleme hatası (görüşmecinin verilen yanıtları yanlış anlaması veya dikkatsizliği nedeniyle notları derlerken yanlış derlemesi) ve yerini değiştirme hatası (görüşmecinin olayların sırasını veya aralarındaki bağlantıları hatırlamaması) olarak sıralanabilir

Görüşmecinin not alma yöntemiyle birlikte cihazla da kayıt yapıyorsa, cihazla yapılan kayıtla veri kaybını önleyebilmesi ve görüşmecinin gözlemlerini canlandırabilmesi doğru ve başarılı bir veri kaydı için dikkat edilmesi gereken hususlardan olan birleştirilmiş yöntem kullanılması ile ilgilidir.

Görüşmeci, görüşme verilerini aslına uygun bir şekilde kaydetmelidir. Kayıt cihazı kullanılması aslına uygunluğun sağlanmasının en güvenilir yolu olarak görülmektedir. Diğer yandan ister cihazla kaydedilsin isterse not tutulsun görüşme verilerinin aslına uygun bir şekilde yazıya dökülmesi (alan notlarının genişletilmesi, cihazla kaydedilenlerin transkript edilmesi) gerekir.

Ses kayıt cihazı veya video ile kayıt yapıldığı durumlarda, kayıtların transkript edilmesi gerekmektedir. Transkript yapmak zaman ve özel yetenek isteyen bir işlemdir. Verilerin doğru bir şekilde yazıya geçirilmesi için bir uzmandan faydalanılmasında yarar vardır. Görüşmecinin kendi dilinden başka bir dilde konuşan biriyle görüşme yaptığı zaman bir çevirmenden yardım almasında fayda vardır.

NASW, sosyal çalışmacıların genel yeterlilikleri desteleyici nitelikte bazı ek özelliklere de sahip olması gerektiğini vurgulamaktadır. Ancak bu özellikler, temel beceriler değil, temel becerileri besleyen özelliklerdir. Sözü geçen özellikler kısaca şöyle sıralanabilir:

      • Anlaşılır konuşabilme ve yazabilme
      • Başkalarına öğretebilme
      • Duygu yüklü durumlara (örneğin, kriz) destekleyici tepki verebilme

Profesyonel ilişki için model olabilme

Karmaşık psikososyal olguları yorumlayabilme

Planlanmış sorumlulukları yerine getirmede iş yükünü ayarlayabilme

Diğer insanları destekleyici kaynakları tanıma ve sağlayabilme

Herhangi bir insanın performansını ve duygularını değerlendirebilme

Grup etkinliklerine katılma ve liderlik edebilme

Stres altında çalışabilme

Çatışmalı ortamlar ve zorlayıcı kişiliklerle baş edebilme

Problemin çözümü için gerekli bilginin ne olduğunu bilebilme

Uygulamaları ile ilgili araştırma tasarlayabilme ve gerçekleştirebilme

Sosyal ve psikolojik kuramları uygulamada kullanabilme

Sözün özü, etkili görüşmeci olmak birçok özelliği bir arada taşımak, özellikleri görüşme becerileriyle birleştirmek ve tüm bunları görüşme sürecine yansıtmakla mümkündür.

Gerard Egan başvuranı danışan olarak adlandırmış ve görüşmenin aşamalarını o aşamaya ilişkin amaç ifadeleri ile betimlemiştir. Buna göre aşamalar ve amaçları şunlardır:

Aşama 1: Danışanların öykülerini anlatmalarına yardım etmek

Aşama 2: Danışanların uygulanabilir amaçlar belirlemelerine yardım etmek

Aşama 3: Danışanların amaçlarına ulaşmaları için stratejiler ve planlar geliştirmelerine yardım etmek

Aşama 4: Danışanların programlarını uygulamalarına yardım etmek 

Doğru cevap D'dir.

Sosyal hizmet alanının başucu kaynaklarından kabul edilen “Sosyal Hizmet Görüşmesi (The Social Work Interview)” adlı kitabın yazarları Alfred Kadushin ve Goldie Kadushin (1997) görüşmenin beş temel aşamadan oluştuğunu ileri sürmektedirler. Aşağıda anılan uzmanların görüşme aşamaları ve her aşamanın kısa tanıtımı verilmiştir:

1. Giriş aşaması: Görüşmenin fiilen henüz başlamadığı bu aşamada görüşmenin önkoşullarının belirlenmesi, görüşmeye hazırlık gibi etkinlikler gerçekleştirilmektedir.

2. Başlangıç aşaması: İlk görüşme olarak bilinen bu aşamada temel amaç başvuran ile görüşmeci arasında ilişki kurulmasıdır.

3. Problemi keşfetme aşaması: Başvuranın sorunun derinlemesine anlaşılmaya ve buna dayalı bir eylem planı oluşturulmaya çalışıldığı aşamadır.

4. Gelişim aşaması: Problemin çözülmeye çalışıldığı en uzun aşamadır.

5. Sonlandırma, kayıt ve genel değerlendirme aşaması: Görüşmenin sona erdirildiği oturum ile sonrasındaki kayıt ve genel değerlendirme işlemlerini kapsayan aşamadır.

Doğru cevap B'dir.

Aktif görüşmenin aşamaları; görüşmeye başlama, sorunu değerlendirme, sorun çözme girişimlerinde bulunma ve görüşmeyi sonlandırmadır. Tamamlayıcı aşamalar ise görüşme öncesinde (hazırlık aşaması) ve görüşme sonrasında (kayıt tutma, genel değerlendirme ve izleme) yer alan aşamalardır. Bunlar aktif görüşme süreci içinde doğrudan yer almasa da görüşmeyi önemli derecede etkileme potansiyeli taşımaktadırlar. Doğru cevap E'dir.