GÖRÜŞME TEKNİKLERİ - Deneme Sınavı - 32

E şıkkı

D şıkkı

Sosyal hizmet, bir meslek olduğu kadar bilimsel bir disiplindir. Dolayısıyla, yöntemlerin eyleme geçirilmesinde, uygulamanın kendisinden yararlanıldığı gibi, disiplin bilgisinden de yararlanılmalıdır. Örneğin, bütün yöntemlerin uygulamasında temel olarak beş aşama yer alır: Sorunla ilgili bilgi toplama, tanılama, eylem planı oluşturma, planı uygulama ve yapılan işi değerlendirme. Bilimsel dayanaklı bir uygulama bu aşamaları göz önünde bulundurmalıdır. Sosyal hizmette birçok farklı teknik olduğu gibi, bu tekniklerin en önemlisi olan görüşmenin de farklı biçimleri ve kuramsal temelleri vardır. Görüşmeci, alandaki bilimsel çalışmaları takip ederek bilimsel yönden etkililiği diğerlerine göre daha çok öne çıkan kuramsal temellere uygun davranmalıdır. Aksi halde, yöntem başarıya ulaşamayacak, meslek de standartlarından uzaklaşacaktır. Dolayısıyla doğru cevap D seçeneğidir.

Bir görüşme uzmanının temel uygulama yeterlilikleri yanında ek özelliklere de sahip olması gerekmektedir. Bu ek özellikler:

  Anlaşılır konuşabilme ve yazabilme
• Başkalarına öğretebilme
• Duygu yüklü durumlara (örneğin, kriz) destekleyici tepki verebilme
• Profesyonel ilişki için model olabilme
• Karmaşık psikososyal olguları yorumlayabilme
• Planlanmış sorumlulukları yerine getirmede iş yükünü ayarlayabilme
• Diğer insanları destekleyici kaynakları tanıma ve sağlayabilme
• Herhangi bir insanın performansını ve duygularını değerlendirebilme
• Grup etkinliklerine katılma ve liderlik edebilme
• Stres altında çalışabilme
• Çatışmalı ortamlar ve zorlayıcı kişiliklerle baş edebilme
• Problemin çözümü için gerekli bilginin ne olduğunu bilebilme
• Uygulamaları ile ilgili araştırma tasarlayabilme ve gerçekleştirebilme
• Sosyal ve psikolojik kuramları uygulamada kullanabilme

TÜBA Etik Kurulu’nun tanımına göre “etik, insanların ahlaklı yaşamın temelleri üzerine akıl yordukları ve bu temellerden yola çıkarak, doğru ve yanlışı ayırt etmeye, doğru
davranış biçimlerini bulmaya ve uygulamaya yarayabilecek kuramsal ve toplumsal araçları geliştirmeye uğraştıkları bir düşün alanıdır”

Etik, felsefi bir disiplindir ve insan davranışlarına felsefi bir bakış açısı ile anlam
kazandırmaya çalışır.
• Etiğin ilgi alanı insanın davranış ve eylemleri ile bunların sonuçlarının araştırılması ve değerlendirilmesidir.
• Etik, ahlakı (ahlaki davranış, eylem ve yargıları) konu edinir ve insan davranışlarını ahlakilik koşulları açısından araştırır ve değerlendirir.
• Etik, bir ilkeler, kurallar, değerler, standartlar kümesidir.
• Etik, doğru ve yanlış arasındaki farkı ayırt etme, etik tercihler yapma, ödev ve yükümlülükler yaratma ile ilgidir.
• Etik, insanlara “nasıl ve “ne şekilde” eylemde bulunması gerektiği hakkında bilgi
vererek insan davranışlarına, dolayısıyla yaşamına kılavuzluk eder.

Etik ders etikle ilgili kavramlardan biri değildir.

Bir görüşmenin etik olabilmesi için öncelikle görüşmeye başlamadan başvuranın bilgilendirilmiş onayının alınması gerekmektedir.

Veri Toplama Sınırlarına Dikkat Etmek

Davranış veya Sözle Yargılamamak/Yönlendirmemek

Başvurandan gerekli olmadıkça mahremiyet içeren bilgi istememeli, mahremiyet
içeren bilginin alınması durumunda gizlilik ilkesine uymalıdır.

Sömüren kişinin amacı, çıkar sağlamak ve kazancını güvenceye almaktır.

Etik Kod: Belli bir grup ya da ülke içindeki insanların nasıl davranmaları gerektiğini
gösteren yazılı kurallardır. Farklı bir tanımla etik kodlar,belirli bir konudaki etik kurallar
kümesini ifade eder.

Hukuk, yasalar çerçevesinde ne yapılabileceğini, etik ise, ne yapılması gerektiğini gösterir.

Cihazla kayıt, görüşme yapılacak bireyin kabul etmesi ve koşulların uygun olması halinde en etkili kayıt yöntemi olarak bilinmektedir; çünkü not alma yönteminin aksine hem görüşme süreci engellenmez, hem de görüşme sonrasında ayrıntılı bir değerlendirme için görüşülen kişinin tüm cevapları eksiksiz kaydedilebilir. Cihazla kayıt, görüşme sırasında yapılan gözlemleri canlandırabilir, daha sonra yapılacak çeviri, notların genişletilmesi vb. konularda yardımcı olabilir.

Görüşmeciler cihazla kayıt yöntemini özellikle yarı-yapılandırılmış veya yapılandırıl- mamış görüşmeler için tercih edebilir (Altunışık vd., 2004, s.90), çünkü yapılandırılmamış görüşmelerde hem soru sorma, dinleme vb. iletişim becerilerinin önemi daha da artmaktadır, hem de açık uçlu sorulara verilen cevapların kaydedilmesi kapalı uçlu sorulara verilen cevaplara kıyasla daha zor olmaktadır.

Yazılı görüşme mektup, faks, ağ postası ve ağ yazışması gibi yöntemlerle yapılan görüşmelerdir. Bu tür görüşmelerde görüşülen kişi, sorulan sorulara cevaplarını yazarak verdiği için veri kaydı otomatikman gerçekleşmiş olmaktadır. Ancak, yazılı görüşmeler görsel ve işitsel ipuçları yakalama, belirsiz veya çelişkili ifadeleri netleştirebilme şansını ortadan kaldırdığı için sınırlı, hatalı veya eksik bilgi elde edilmesine neden olabilmektedir. Bu risk özellikle mektup, faks, ağ postası şeklinde yapılan görüşmelerde çok fazla iken, ağ yazışması şeklinde yapılan görüşmelerde nispeten biraz daha azdır. Bunun nedeni mektup, faks ve ağ postası şeklinde yapılan görüşmelerin eş-zamansız (asenkronize), ağ yazışması şeklinde yapılan görüşmelerin ise eş-zamanlı (senkronize) olmasıdır.

Sözel görüşmelerde olduğu gibi yazılı görüşmelerde de cevapların gizliliği konusunda güvence verilmelidir. Ayrıca yazılı görüşmelerde mutlaka soruların cevaplanma süresi belirtilmelidir.

Bilimsel bir araştırmada bulgulara ulaşıldığında bir sonraki aşama araştırmanın raporlanmasıdır. Araştırmanın bütün bir özetini oluşturan raporlama, bir araştırmanın, araştırmacının yorumunu da içerecek şekilde, bir bütün halinde yazılı bir şekilde ortaya konulmasıdır.

Sosyal çalışmacılar, görüşme tekniğini, bir yandan başvuran hakkında bilgi edinme tekniği, bir yandan da yardım ve tedavi yöntemi olarak kullanmaktadır. Kuşkusuz, görüşme yönteminin bu amaçla kullanılması, araştırma amacıyla kullanılmasından bir hayli farklıdır. Örneğin rehberlik ve psikolojik danışmada, görüşme klinik ya da analitik yöntemin veya psikoanaliz yönteminin bir parçası olarak düşünülmektedir.