GÖRÜŞME TEKNİKLERİ - Deneme Sınavı - 14

Gerard Egan’ın temel görüşme aşamaları arasında C seçeneğinde verilen "Daha iyi bir gelecek olasılıklarını keşfetmelerini sağlamak" yer almaz. Bu durum "Danışanların uygulanabilir amaçlar belirlemelerine yardım etmek" aşamasını gerçekleştirmek için gerekli görevlerdendir. Dolayısıyla doğru cevap C seçeneğidir.

Gerard Egan (2010)'ın görüşme aşamaları yaklaşımına göre,  "Danışanların uygulanabilir amaçlar belirlemelerine yardım etmek" aşamasında 

alt görevleri yer almaktadır. 

dolayısıyla doğru cevap C seçeneğinde verilmiştir.

Aktif görüşme aşamalarından "Sorun çözme girişimi" aşamasındaki eylem ve amaçlar;

şeklindedir. Dolayısıyla verilen seçeneklerden E doğrudur.

Sosyal hizmet, psikoloji, sosyoloji gibi alanlarda evre (aşama) kuramcıları ile süreç kuramcıları arasında her zaman bir çatışma olmuştur. Evre kuramcıları herhangi bir olayın gelişiminin çeşitli aşamalardan oluştuğunu; süreç kuramcıları ise olayların gelişiminin aşamalar halinde değil, bütün bir süreç halinde ele alınabileceğini ileri sürmektedirler. Bu açıklamalardan yola çıkarak sorunun C şıkkındaki değişikliğinin ifadeyi süreç kuramcılarının görüşlerini savunacak şekle dönüşeceği görülebilir.

Egan’a göre görüşmenin, her birinin gerçekleşmesi için alt görevler gereken dört temel aşaması vardır:

Aşama 1: Danışanların öykülerini anlatmalarına yardım etmek
• Danışanların kaygılarını keşfetmesine yardım etmek
• Danışanların yeni perspektifler geliştirmelerine ve öykülerini farklı biçimde ifade etmelerine yardım etmek
• Danışanların fark yaratacak konular üzerinde çalışmalarını sağlamak
Aşama 2: Danışanların uygulanabilir amaçlar belirlemelerine yardım etmek
• Daha iyi bir gelecek olasılıklarını keşfetmelerini sağlamak
• Olasılıklardan seçimlere geçmelerine yardım etmek
• Amaca bağlanmalarına yardım etmek
Aşama 3: Danışanların amaçlarına ulaşmaları için stratejiler ve planlar geliştirmelerine yardım etmek
• Amaçlarını gerçekleştirebilmek için stratejiler geliştirmelerine yardım etmek
• En uygun stratejileri seçmelerine yardım etmek
• Plan yapmalarına yardım etmek
Aşama 4: Danışanların programlarını uygulamalarına yardım etmek
• Planlamadan eyleme geçmelerine yardım etmek
• Eylemi uzman olmadan da gerçekleştirebilmelerine yardım etmek
• Değişimi sürekli kılmalarına yardım etmek


Bu açıklamalardan da görülebileceği gibi sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Giriş aşaması: Görüşmenin fiilen henüz başlamadığı bu aşamada görüşmenin önkoşullarının belirlenmesi, görüşmeye hazırlık gibi etkinlikler gerçekleştirilmektedir. Başlangıç aşaması: İlk görüşme olarak bilinen bu aşamada temel amaç başvuran ile görüşmeci arasında ilişki kurulmasıdır. Problemi keşfetme aşaması: Başvuranın sorunun derinlemesine anlaşılmaya ve 
buna dayalı bir eylem planı oluşturulmaya çalışıldığı aşamadır. Gelişim aşaması: Problemin çözülmeye çalışıldığı en uzun aşamadır. Sonlandırma, kayıt ve genel değerlendirme aşaması: Görüşmenin sona erdirildiği oturum ile sonrasındaki kayıt ve genel değerlendirme işlemlerini kapsayan aşamadır. 
Bu açıklamalardan yola çıkarak sorunun doğru yanıtının C seçeneği olduğu görülebilir.

İdeal koşullarda görüşme süreci başlamadan önce uzman çeşitli hazırlıklar yapar. Bunlardan ilki fiziksel mekân düzenlemeleri ile ilgilidir. Görüşmenin fiziksel mekânı görüşme odasıdır. Bu bağlamda sorunun doğru yanıtının B seçeneği olduğu görülebilir.

Kadushin ve Kadushin’e (1997) göre ilk görüşme de dâhil olmak üzere süreç boyunca başvuran ile güvene dayalı olumlu ilişki kurmada kullanılabilecek en etkili değer ve teknikler şunlardır; kabul etme ve yargılamama, empatik anlayış, içtenlik, öz belirleme, gizlilik, başvuranın bireyselliğine saygı ve ilgi, sıcaklık, güven. Burada görülebileceği gibi maddelerde yer alan şeffaflık ilişki kurmada kullanılan değer ve tekniklerden birisi değildir. O halde sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

Problem çözme mantığıyla ilerlersek tanışmanın, yapılandırmanın ve soruna ilişkin ilk bilgilerin oluştuğu başlama aşamasından sonra değerlendirme aşaması gelmelidir. Problemi belirleme, problemi keşfetme olarak da bilinen bu aşama ilk görüşmeyle kısmen başlar, sonraki birkaç görüşmede yoğunlaşır ve birçok uzmana göre son görüşmeye kadar devam eder. Bu açıklamalardan anlaşılacağı üzere sorunun doğru yanıtı E seçeneğidir.

Görüşme sürecinin tümünde olduğu gibi değerlendirmede de çok sayıda eylem ve görüşme tekniği işe koşulur. Bu kısımda ele alınanlar tüm süreçte kullanılmakla birlikte değerlendirmede daha çok öne çıkanlardır. Başarılı bir değerlendirme süreci için takipteki eylem ve tekniklerin etkileşimli ve etkili kullanılması gerekmektedir: Katılım davranışlarının kullanımı, Tekrarlama (Paraphrasing), Duyguların, yansıtılması, Özetleme, Geçişler, Duygulara ulaşma. Bu açıklamalardan görülebileceği gibi III maddede yer alan “Söylenenleri Yargılama” değerlendirmede kullanılan eylem ve tekniklerden birisi değildir.  O halde sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Sosyal hizmet görüşmeleri ile anılan alanların teknikleri örtüşme gösterse de pek çok farklılıkları da vardır. Bu tekniklerden birisi yorumlamadır. Bu teknik tekrarlama, yansıtma ve netleştirmeden ciddi biçimde farklı ve fazladır. Anılan tekniklerde ortak nokta başvuranın ifadesinin içeriği değiştirilmeden ve yorum katılmadan farklı biçimde ifade edilmesidir. Yorumlamada ise görüşmeci başvurana verdiği karşılığa kendi yorumlarını da katmaya başlar. İlk görüşme ve değerlendirme aşamasında yorumlamaya fazla başvurulmaz, çünkü olabildiğince başvuran bildirimine dayalı çıplak gerçeğe ulaşılmak istenir. Problem çözme aşamasında görüşme ortaklığı kurulmuş olduğundan ve başvurana farklı bakış açıları kazandırılmak istendiğinden aşırı olmamak kaydıyla yorumlama yapılabilir. Örneğin, “Acaba X’i evlat edinmek doğru bir karar mıydı, emin değilim?” diye soran bir başvurana “Bu soruyu ona yeterli olmadığını düşündüğün için soruyor olabilir misin? tarzında bir yorum yapmak giderek görüşme sürecinin derinleşmesine yol açacaktır. Bu açıklamalardan yola çıkarak sosyal hizmet uzmanının yorumlama tekniğini kullandığı görülebilir. O halde sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

En yaygın teknik olan görüşmenin nihai amacıyla sosyal hizmetin nihai amacı aynıdır: değişim sağlamak. Dolayısıyla görüşmenin ne denli başarılı olduğunun en önemli ölçüsü, başvuranda hedeflenen yönde değişim gerçekleşmesidir. Ancak gerçekleşen değişim süreklilik kazanmazsa, eş deyişle, başvuran görüşme sürecinde edindiği değişim becerilerini görüşme sonrası yaşamına aktaramazsa yeterince etkili bir görüşmeden söz edilemez. Görüşmecinin bunu test edebilmesinin yolu, çalışma sonlandırıldıktan sonra bir süreliğine başvuranla belli aralıklarla görüşmesidir. O halde sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Görüşme bazen tek oturumluk bazen de birden çok oturum gerektiren bir süreçtir. Görüşmenin kaç oturum olması, her oturumun ne kadar sürmesi, oturumlar arası sü- renin ne kadar olması gerektiği gibi soruların kesin yanıtları bulunmamaktadır. Tüm bu soruların yanıtı başvuranın gereksinimleri, kurumun olanak ve kaynakları, görüşmecinin iş yoğunluğu, durumun acil olup olmaması gibi faktörlere göre değişir. Bu açıklamalardan da görülebileceği gibi sorunun doğru yanıtı D seçeneğidir.

Görüşmenin tamamlayıcı aşamaları görüşme öncesi ve sonrasıdır. Bu aşamaların eylem ve amaçları arasında verilen ifadelerin hepsi yer alı. Dolayısıyla doğru seçenek E'dir.

Verilen ifadelerden hepsi görüşme süreci boyunca başvuran ile güvene dayalı olumlu ilişki kurmada kullanılabilecek etkili değer ve teknikler arasındadır. Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.

Verilen özelliklerden sadece IV. maddede verilen Dogmatik yani Sabit Fikirli olmak, Olumlu İlişki Kurabilen uzmanlara yakıştırılan sıfatlar arasında değildir. Dolayısıyla doğru cevap I, II ve III. maddelerden oluşan D seçeneğidir.

Verilen ifadelerden hepsi sosyal hizmet görüşmesinde bir eylem ve aşama olarak değerlendirmenin amaçları arasında yer almaktadır.

Kadushin ve Kadushin (1997), görüşmecinin ilgili ve dikkatli olduğuna işaret eden tüm gözlenebilir eylemlerine ‘katılım davranışları’ adını vermektedirler. Katılım davranışlarının en önemli göstergesi göz teması ve duruş biçimiyle ifade edilen sözlü olmayan eylemlerdir. Dolayısıyla doğru cevağ A seçeneğidir.

Tekrarlamaya çok benzeyen duygu yansıtması, görüşmecinin başvuranın ifade etmeye çalıştığı duyguları daha anlaşılır biçimde ona ifade etmesidir. Örneğin, istenmeyen gebelik yaşayan ve “Hmmm… Kürtaj yaptırmayı düşündüm, ama ne bileyim yaptırsam mı ki, bilmiyorum işte, çok üzücü!” diyen bir başvurana “Üzerinde düşündüğünüz halde kürtaj konusunda kafanız net değil ve bu durum sizi üzüyor!” şeklinde karşılık veren görüşmeci duygu yansıtması tekniğini kullanmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap C seçeneğidir.

Verilen ifadelerden I, ve II. maddelerde verilen ifadeler Yüzleştirme tekniğine ilişkin iken, III. maddede verilen "başvuranın söyledikleri hatasız ve daha anlaşılır bir dile çevrilerek yansıtılır" ifadesi, Netleştirme tekniğinde gerçekleştirilir. IV. maddede verilen"Bu teknik, başvuranın yeteneklerinin, niteliklerinin, baş etme çabalarının ve güçlü yönlerinin öne çıkarılması, vurgulanması ve takdir edilmesidir" ifadesi ise Destekleme tekniğinde gerçekleştirilir. Dolayısıyla doğru seçenek A'dır.