GÖRÜŞME TEKNİKLERİ - Deneme Sınavı - 10

Köprü konumundadır: Başvuran, tedavi ekibi, başvuran yakınları ve başvuranın sosyal çevresi arasındaki ilişkileri düzenler.

Gourse ve Chescheir 1981’de, deneyimli 11 sosyal çalışmacı ve psikoloğa adli makamlarca gönderilen kişilerle yapılan görüşmeler hakkında ne düşündüklerini sormuştur. Çalışmaya katılan uzmanlar, adli makamlarca yönlendirilen başvuranlarla yapılan görüşmelerin etkili sonuçlar verebildiğini bildirmişlerdir. Ek olarak, bu tür yönlendirmelerin birçok kişinin gerekli hizmeti alabilmesi için birer fırsat olarak düşünülebileceğini de eklemişlerdir. Bazılarına göre kişinin istemediği halde adli makamlarca görüşmeye yönlendirilmesi, kişinin kendi kaderini belirleme hakkı ile örtüşmemektedir. Oysa yönlendirilen kişiler, çoğu zaman başka insanların kaderleri üzerinde olumsuz etki yaratma potansiyeli taşıdıklarından, adli yönlendirme kendi kaderini belirleme ilkesi ile uyumsuz olmayacaktır. 1988’deki bir başka araştırmada Irueste-Montes ve Montes, anne baba eğitimi programına adli makamlarca yönlendirilen ailelerle gönüllü olarak katılan aileleri gözlemişlerdir. Yazarlar, gönülsüz olduğu halde adli yönlendirme sonucu programa katılan dirençli ve ciddi sorunlu ailelerin zaman içinde müdahaleye açık hale geldiklerini bildirmişlerdir (akt., Kadushin ve Kadushin, 1997). Yukarıdaki çalışmalardan da anlaşılacağı üzere, adli makamlarca yönlendirilen gönülsüz başvuranlar sosyal hizmet görüşmelerinden yararlanabilmektedirler.

Kaygının fiziksel belirtileri titreme, terleme, hareketlerde huzursuzluk, yorgunluk, sık sık idrar yapma, solunum güçlüğü, kalp atış hızında artma, ağız kuruluğu, sırt ve baş ağrısı, yutkunma güçlüğü, dişleri sıkma ve gıcırdatmadır.

Aslına uygunluğun sağlanmasının

Sözlü olmayan bilgilerin, yani görüşülen kişinin verdiği tepkileri, görüşme yapılan ortama ait özelliklerin de kaydedilmesi gerekir.

Problemi keşfetme aşaması

Etik, ahlak ile yakın ilişkisi nedeniyle bu kavramla karıştırılan, evrimleşip yasalaştığı zaman hukukla bağı olan, çeşitli kavramlarla iç içe bulunan (ilke, kural, değer, standart vb.) tanımlanması güç bir kavramdır.

TÜBA Etik Kurulu’nun tanımına göre “etik, insanların ahlaklı yaşamın temelleri üzerine akıl yordukları ve bu temellerden yola çıkarak, doğru ve yanlışı ayırt etmeye, doğru davranış biçimlerini bulmaya ve uygulamaya yarayabilecek kuramsal ve toplumsal araçları geliştirmeye uğraştıkları bir düşün alanıdır”. Kısaca “etik, doğru ve yanlış davranışlara ilişkin kavramlar geliştiren, bu kavramları savunan ve bunların kullanımını öneren felsefe dalıdır”.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Etik kavramı değer, ilke, kural, kod ve standart kavramlarıyla ilişkilidir ve etiğin günlük yaşamda uygulamaya geçirilebilmesinde bu kavramlara ihtiyaç vardır.

Belli bir grup ya da ülke içindeki insanların nasıl davranmaları gerektiğini gösteren yazılı kurallar etik kod'lardır. Farklı bir tanımla etik kodlar, belirli bir konudaki etik kurallar kümesini ifade eder.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Etik, insan davranışlarını irdeleyen düşünsel, soyut bir etkinlik; ahlak ise insan davranışlarını belirleyen toplumsal somut bir düzenektir.

Etik ve ahlak arasında genişlik-darlık, teorik ve pratik açılarından bir farklılık vardır. Ahlak, yanlış-doğru, iyi-kötü, erdem-kusur ve davranışların sonuçlarını değerlendirme ile ilgilidir.  Diğer bir ifadeyle etik doğru ve yanlış davranış teorisi, ahlak ise onun pratiğidir.

Etik değerlerle ilgilidir, ahlak ise bunu hayata geçirme tarzıdır.

Etik ve ahlak terimleri özdeş değildir. Ahlak, belirli bir topluma ait değer yargıları, normlar, ilkeler ve kuralar bütünüdür.

Ahlak görelidir, toplumdan topluma değişebildiği gibi aynı toplum içindeki insanların benimsediği ahlak kuralları arasında da farklılıklar vardır. Etik kavramı ise evrensel değerlere atfen kullanılır.

Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap A seçeneğidir.

Sosyal hizmet; insanın ve toplumun değişme ve gelişmesinin dinamiği ve yasaları konusunda gelişme düşüncesi ve bilgisi ile insanın toplumsal etkililiğini geliştirme yaklaşımı, yöntemi ve uygulaması konularında bilgi üreten bir bilim dalıdır. Sosyal hizmetlerin konusu olan birey + toplum + sorunlar + değişim + çözüm mekanizmaları arasında karşılıklı dinamik bir etkileşim vardır ve konular bilimsel yöntemle ele alınır, araştırılır, bilgi üretir ve uygulanır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Meslek etiği, etik disiplininin bir alt dalıdır. Meslek etiği, doğrudan doğruya insanla ilgili mesleklerde uyulması gereken davranış kuralları olarak tanımlanabilmektedir. Meslek etiği, “insanlar mesleklerini icra ederken onların davranışlarına yön veren, onlara rehberlik eden kurallar, standartlar ve ilkeler bütünüdür” . Bir başka tanımla meslek etiği, “iş hayatındaki davranışları yönlendiren, onlara rehberlik eden etik prensipler ve standartlar toplamıdır”. Meslek etiği, meslek mensuplarının kişisel eğilimlerini sınırlayan, yetersiz ve ilkesiz meslek mensuplarını meslekten dışlayan, meslek içi rekabeti düzenleyen ve hizmet ideallerini korumayı amaçlayan bir niteliğe sahiptir. Bu bağlamda sosyal hizmet etiği; meslekle ilgili ahlaksal kuralları kapsar. Bu kurallar sosyal hizmet mesleğinin evrensel mesleksel temelini oluşturur.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Etik konuların temelde dört noktada toplandığı belirtilmektedir. Bunlar; (a) görüşülen kişiyi çalışmanın doğası hakkında bilgilendirmek, (b) görüşülen kişinin bilgilerini korumak, (c) beklenmeyen zarar riskini azaltmak, (d) kötüye kullanma (istismar) riskini azaltmak şeklinde sıralanabilir.

Bu dört temel etik konuya bir de dürüstlük ve doğruluk, saygı, tarafsızlık, ayrımcılık yapmamak, davranışlarla yargılamamak veya ödüllendirmemek gibi ilke ve sorumlulukları içeren “iyi bir ilişki ve işbirliği kurmak ve sürdürmek” şeklinde beşinci bir etik konuyu ilave etmek gerekir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Bir görüşmenin etik olabilmesi için öncelikle görüşmeye başlamadan başvuranın bilgilendirilmiş onayının alınması gerekmektedir.

Başvuranlar, görüşmenin amacı ve kimin tarafından yürütüldüğüyle ilgili olarak kısa, basit, açık cümlelerle iyi aydınlatılmalıdır.

Mahremiyet-gizlilik, bir kişi ya da grubun kendi yaşamları ya da kişisel işlerinin kamuya açık olmaktan uzak olması ya da kendileri hakkındaki bilgi akışını kontrol etme hakkı şeklinde tanımlanmaktadır. 

Görüşmeci, görüşülen bireylere, hangi amaç için kimlerin verilere ulaşabilme (erişim) hakkı olduğunu açıklamalıdır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Kendisiyle görüşme yapılan bireylerin istismarı (sömürülmesi) bir başka tartılaşan etik konudur. Bu konudaki etik ilke, kendisiyle görüşme yapılan kişilerin kişisel kazançlar için istismar edilmemesidir.  Sömürünün insan ya da nesneleri adaletsiz kullanma ve çıkar sağlama amacına yönelik olduğunu belirtmekte ve sömürüyü, insanın başka insanları kendi amaçları için bir araç olarak kullanması ve kaynakların adaletsiz kullanımı olarak tanımlamaktadır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Sosyal hizmetlerde, dolayısıyla sosyal çalışmacının, etik çıkmazlarda karar verme süreci sekiz basmak içinde değerlendirilebilir:

1. Basamak: Problemi tanımlamak.

2. Basamak: Problemle ilgili değişkenleri açıklamak.

3. Basamak: Diğerlerinden geri bildirim almak.

4. Basamak: Bu çatışmalı durum (çıkmaz) için hangi değerler ve etik standartların uygulanabileceği konusunda çalışma yapmak.

5. Basamak: Etik ilkeler doğrultusunda ikilemi değerlendirmek.

6. Basamak: Mümkün alternatifleri tanımlamak, sıralamak. 

7. Basamak: Her alternatifin olumlu ve olumsuz yönünü değerlendirmek.
8. Basamak: Karar vermek.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Gelişim aşaması

Etik karar verme (alma) süreci ilgili yazında çok çeşitli şekillerde tanımlanabilmektedir. Etik karar verme süreci, “bir davranışın ya da etkinliğin çeşitli yollarını ve/veya sonuçlarını etik ilkelere göre sistematik bir şekilde göz önüne alarak ve değerlendirerek seçim yapma sürecidir”. Bir başka tanıma göre etik karar verme, “birbiriyle çatışan seçeneklerin olduğu bir durumda, sistematik bir düşünme biçimiyle ahlaki açıdan en doğru eyleme karar verilmesini içeren mantıksal bir süreci” ifade etmektedir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Başlama- Değerlendirme- Sorun Çözme Girişimi- Sonlandırma

İlgi, sıcaklık, güven

Kendini Açma