GÖRÜŞME TEKNİKLERİ - Deneme Sınavı - 26

Briggs (1986) görüşmenin, sosyal bilimler alanında en yaygın veri toplama yöntemi olduğunu savunmakta ve bu durumun, görüşme yönteminin; bireylerin deneyimlerine, tutumlarına, görüşlerine, şikayetlerine, duygularına ve inançlarına ilişkin bilgi elde etmede oldukça etkili bir yöntem olmasından kaynaklandığını belirtmektedir. Bu açıklamaya göre görülebileceği gibi “Bilgi Düzeyi” görüşme tekniği ile elde edilebilecek bir veri değildir. O halde sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

İlk bakışta görüşme kolay bir veri toplama yöntemi olarak görünebilir ve sadece konuşma ve dinleme gibi herkes tarafından kullanılan temel becerileri gerektirdiği düşünülür. Ancak, “görüşme; beceri, duyarlık, yoğunlaşma, bireylerarası anlayış, öngörü, zihinsel uyanıklık ve disiplin gibi pek çok boyutu kapsaması açısından, hem sanat hem de bilimdir” şeklinde tanımlanmaktadır. Bu kavramlar arasındaki en önemlisi disiplin yani belirli bir sistematikle gerçekleştirilmesinin gerekli olduğu görülebilir. Dolayısıyla sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

İletişim her yerde ve her zaman vardır. Hayatımızın tüm aşamalarında da önemli bir rol oynamaktadır. İlgiler ve hedefler ne olursa olsun görüşme sürecini etkili hale getirmenin yanında, etkili iletişim kurma becerisi hayata zenginlik katar. İletişim konusunda çalışmak soruda yer alan tüm maddelerde sıralanan faydaları sağlar. Bununla birlikte soruda iletişim çalışmanın farklılaşan dünyada dolaşabilmeye yardımcı olduğu açıklamasının yapıldığı görülebilir. Dolayısıyla sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Görüşmede de diğer iletişim faaliyetlerinde olduğu üzere sözlü ve yazılı iletişimin yanında vücut hareketlerimiz, yüz ifadelerimiz, sesimizin tonu, diğer insanlarla olan etkileşimlerimizde araya koyduğumuz mesafe, giydiklerimiz, içinde bulunduğumuz mekânları düzenleme şeklimiz de, ayrıca bir iletişim aracı olarak kullanılmaktadır. İçinde bulunduğumuz duygu durumuna ilişkin sesimizin tonu, söylenilenin içeriğinden çok daha fazla ipucunu içinde barındırabilmekte ve iletinin niteliğini farklılaştırabilmektedir. Bu nedenle görüşme sürecinde etkili bir şekilde, güvenilir veriler toplayabilmek için iletişim sürecini ve bu sürecin içinde ne gibi öğelerin olduğunu bilmek ve bunları özümsemek gerekmektedir. Bu açıklamalardan da görülebileceği gibi sorunun doğru yanıtı E seçeneğidir.

Steward ve Cash (1985) görüşmeyi, “önceden belirlenmiş ve ciddi bir amaç için yapılan, soru sorma ve yanıtlama tarzına dayalı karşılıklı ve etkileşimli bir iletişim süreci” (s.7) olarak tanımlamaktadırlar. Bu doğrultuda sorunun D şıkkında yer alan eğlence ve zaman geçirme amacıyla yapılan görüşmenin günlük yaşamda karşılığının sohbet olacağı ve bunun bilimsel bir veri toplama tekniği olmayacağı sonucuna varılabilir. O halde doğru yanıt D seçeneğidir.

Mekân kullanımı, iletişimde çok kapalı biçimde etkili olduğu için öneminin ve değerinin çoğu kez farkına varılmaz. Özellikle mekân kullanımı açısından görüşme sürecinde bireyler arasında bırakılan mesafenin iyi bir şekilde ayarlanması gerekmektedir. Her insanda bir kişisel mekân algısı kavramı vardır. Kişisel mekan, insanın kendi gövdesinin derinin yüzeyi ile sınırlanmadığı düşüncesine dayanır. Psikolojik mekan algısını yansıtan bu düşünce, izin verilmedikçe bir başkasının giremeyeceği, bireyin gövdesini çerçeveleyen, kendisi için belirgin olan bir sınırla çizilmiş, özel bir alan anlayışından kaynaklanır. Bu alana zorla girmek saygısızlık, kışkırtma ya da saldırı olarak değerlendirilir. Hangi toplumda olursa olsun mesafe, insan ilişkilerinde önemli bir etkiye sahiptir. Kişiler aralarındaki mesafeyle yakınlık derecelerini yansıtabilirler. Birine çok yakın durmak, yakın oturmak veya elini omzuna, sırtına koymak ya da koluna, eline değmek iki kişi arasındaki ilişkiye belirli bir özerklik, yakınlık, sıcaklık katar. Kişisel alan, kişinin kendi vücudunun uzantısıymış gibi benimsediği bir alan, boşluk olarak tanımlanmıştır. Bu açıklamalar doğrultusunda araştırmacı bürosunda masasının arkasına oturarak ve katılımcı ile arasında da bilgisayar monitörü bırakarak etkili iletişimi ve görüşülen kişi ile de arasında uzak mesafe bırakmıştır. Bu durumda mekan kullanımını etkili hale getirmediği sonucuna varılabilir yani doğru yanıt A seçeneğidir.

İletişim kuramları, iletişim sürecinin ve bu süreçte yer alan öğelerine ayrılabileceği, bu öğelerin ve bunlar arasındaki ilişkilerin incelenerek, işleyiş düzeninin kavranabileceği varsayımına dayanır. Bu doğrultuda düşünüldüğünde iletişim sürecinde yer alan öğeler; kaynak, ileti, kodlama-kod açma, kanal, alıcı, geri bildirim ve gürültü şeklinde sıralanabilir. Bir kişinin diğer kişiye ya da bir grup insana iletmek istediği fikir, düşünce ya da duygu- nun sözlü ya da sözsüz biçimidir. İletişim sürecinde kaynaktan gönderilen bilgi, görüş ve davranışların kaynak tarafından ortak sembollere bağlı kalarak kodlanması durumu olarak da tanımlanmaktadır. Bu bağlamda sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Bazılarına göre iletişim basitçe bir kaynaktan diğerine bilginin aktarılmasıdır. Bu mantıkla iletişim tanımlandığında herhangi bir zamanda bir web sayfasındaki bilgiye eriştiğinizde iletişim gerçekleşmiştir denilebilir. Ancak bu temel durumda iletişim gerektiği gibi gerçekleşmemektedir. Örneğin bilmediğiniz bir dilde yazılmış bir web sayfasına eriştiğinizde, hiçbir iletişim gerçekleşmez. Eğer okuduğunuz yazı çok karmaşıksa orada aktarılmak istenen mesaj tam olarak anlaşılmayabilir. Basitçe birinin size söylediği bir şeyi tekrar edebilirsiniz, ancak mesajın içeriğini ve niyetini tam olarak anlayamayabilirsiniz. Tüm bunlar iletişimin basit bilgi aktarımının ötesinde bir olgu olduğunu göstermektedir. İletişim mesaja ilişkin birçok farklı boyut hakkındaki seçenekleri (sözlü, sözsüz ve davranış boyutları; kullanılan iletme kanallarını çevreleyen seçenekler; konuşan kişinin karakteristik özellikleri; konuşmacı ve dinleyici arasındaki ilişki, dinleyicinin karakteristik özellikleri; iletişimin gerçekleştiği durum) içinde barındırır. Bu değişkenlerin bir tanesinde meydana gelen bir değişiklik tüm iletişim sürecini etkiler. Bu açıklamalardan da görülebileceği gibi soruda yer alan III madde yanlıştır ve iletişimin tam tersine karmaşık bir süreç olduğunun bilinmesi gerekir. O halde sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Fiziksel bağlam, iletişimin meydana geldiği elle tutulur, gözle görülür somut çevredir. İçinde bulunduğunuz oda, koridor, park ya da toplantı salonu fiziksel bağlama örnek olarak verilebilir. Fiziksel bağlamın mesajınızın içeriği (ne söylediğiniz) ve biçimi (nasıl söylediğiniz) üzerinde bazı etkileri olur. Bu acıkamadan da görülebileceği gibi sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Sözsüz iletişimin ses yönünü sesin tonu, şiddeti ve konuşmanın akıcılığı oluşturur. Gün- lük ilişkilerde canlı, neşeli, enerjik bir ses tonu, insanlar üzerinde olumlu bir etki bırakır. En küçük bir gerginlik, ses tonuna yansır ve ortada bir gerginlik ya da sorun varsa ses tonunun yumuşak ve sakin olması çatışmayı önleyerek işbirliğini kolaylaştırır. Bu açıklamadan da görülebileceği gibi sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

Verilen tanımların hepsi literatürdeki iletişim tanımlarından olup doğru cevap E seçeneğidir.

İletişim sürecinde yer alan öğeler kaynak, ileti, kodlama-kod açma, kanal, alıcı, geri bildirim ve gürültü şeklinde sıralanabilir. Dolayısıyla verilen öğelerden dördü iletişim sürecinin öğelerindendir. Cevap D seçeneğidir.

Mesaj, Bir kişinin diğer kişiye ya da bir grup insana iletmek istediği fikir, düşünce ya da duygunun sözlü ya da sözsüz biçimidir. Dolayısıyla cevap B’dir.

Verilen bilgilerden I. Ve III. maddeler doğrudur. Dolayısıyla doğru cevap C seçeneğidir.

İletişim ilkeleri incelendiğinde verilenlerden C seçeneğinde yer alan ilke yanlıştır. Dolayısıyla doğru cevap C seçeneğidir.

Sosyal-psikolojik bağlam, katılımcılar arasındaki statü ilişkileri, roller ve insanların içinde iletişim kurdukları toplumun kültürel kuralları gibi öğeleri içerir. Dolayısıyla doğru seçenek B’dir.

Verilenlerden Dil dışında hepsi sözsüz iletişim kanallarındandır. Dolayısıyla doğru seçenek D’dir.

Kişinin geçmiş̧ yaşantılarını, inanç ve tutumlarını, gereksinimlerini içinde barındıran alan Denem alanıdır. Birey için iletilerin anlamlı hale gelmesinde, bireyin temel fizyolojik ihtiyaçlarının yanında güven, güç, başarı, bağlılık gibi gereksinimleri kaynak kişi ile ilgili düşünceler ve önyargıları içeren tutumlar, toplumsal değerler doğrultusunda benimsenen doğrular denem alanını oluşturur. Dolayısyla doğru cevap A seçeneğidir.

İletişim sürecinde bu istenmedik durum; diğer bir deyişle, kişilerin iletilere ilişkin farklı anlamlar üretmelerinin sebebi, referans çerçevelerinin farklılığından kaynaklanmaktadır. Referans çerçevesi (izafet-bağıntı çerçevesi, ortak deneyim alanı) kişinin gerçekleri algılama ve değerlendirme şeklidir. Bu kavram belli bir anda bir olayın kendine has özelliklerini (algı, yargı, duyarlık gibi) belirlemek üzere işleyen ve birbirleriyle (şimdi ve geçmişte) ilişkili ve etkileşim içinde olan tüm etkenleri içerir. Görüşmecinin iletiyi görüştüğü diğer kişiye ulaştırmada onun bilgi birikimini, eğitim durumunu kültürel bakış açısını inançlarını tanıması ve iletiyi karşısındaki kişinin algılayabileceği şekilde kodlaması önemlidir. Dolayısıyla doğru cevap C’dir.

Kanal, iletişim sürecinde, iletinin kodlandıktan sonra, kod açma sürecinin gerçekleştiği ana kadar izlediği yoldur. Dolayısıyla doğru seçenek C’dir.