GÖRSEL WEB TASARIMI

İletişim kaynaktan
alıcıya mesaj aktarımı,
alıcından da kaynağa
geribildirim iletimi
şeklinde işleyen çift
yönlü bir süreci ifade
etmektedir. Dolayısıyla gerek kaynak gerekse alıcı, nitelikli bir
iletişim için, iletişim
sürecinde duyu organları yoluyla etkin olarak yer
almalıdır. İletişim süreci temelinde açıklanan insan
iletişimi kavramı günümüzde her ne kadar sözlü,
sözsüz ve yazılı iletişime odaklanıyor gibi görünse
de temelde sözsüz iletişim kapsamında ele alınabilecek görsel iletişimin de süreçte oldukça önemli
bir yeri bulunmaktadır.

Algı denildiğinde ilk akla gelen kuramsal yaklaşımlardan biri Gestalt kuramıdır. Kurama ismini
veren “Gestalt” kelimesi Almanca “stellen” fiilinden türetilmiştir ve koymak, yerleştirmek, düzenlemek anlamlarına karşılık olarak kullanılmaktadır
(Ketenci ve Bilgili, 2006). Kuram, insan gözünün
görsel parçaları nasıl organize edip algıladığına odaklanmaktadır. Dolayısıyla, kuramın bütün-parça ilişkisi üzerine temellendiği söylenebilir. Senemoğlu’na göre (2009) Gestalt kuramının temelinde, bütünün kendisini oluşturan parçaların toplamından daha
anlamlı olduğu ilkesi yer almaktadır. Gestalt kuramı yakınlık, benzerlik,
tamamlama, devamlılık ve şekil-zemin olmak üzere beş temel ilkeye dayanmaktadır. Gestalt kuramı görsel algı sürecinde oldukça temel alınan bir
yaklaşım sunmasına karşın alanyazında bireyin algılama sürecine odaklanan
Bilişimsel Algı Kuramı, Olasılıklı Öğreti Kuramı, Nöropsikolojik Algı Kuramı, Doğrudan Algı Kuramı ve Yapılandırmacı Görsel Algı Kuramı olarak isimlendirilen farklı kuramsal
yaklaşımlar da bulunmaktadır (Erişti, Uluuysal ve Dindar, 2013).

Görsel iletişimde mesajın tüm yükünü görsel kodlar ve bu kodların iletildiği araçlar üstlenmektedir.
İletişimin kalitesi mesajın kalitesine, dolayısıyla da mesajın görselleştirilmesine bağlıdır. Mesajın görselleştirilmesi sürecinde birçok görsel yapı kullanılabilirken, etkili mesaj tasarımı için çoğunlukla tasarım ögeleri
ve tasarım ilkelerinin işe koşulduğu bilinmektedir. Söz konusu tasarım ögelerinin nitelikli bir tasarım için
uygun ilkeler doğrultusunda bir araya getirilmesi oldukça önemlidir.

Amblem, bir kurumun, bir ürünün ya da bir hizmetin yapısını ve niteliklerini tanımlamak amacıyla
tasarlanan görsel simge olarak tanımlanabilir (Bektaş, 1997). Kurumların görsel kimliklerini oluşturmak,
güçlendirmek ya da değiştirmek amacıyla, sözcük yerine soyut veya somut görseller ya da harfler kullanılarak oluşturulabilirler. Amblem, bir kuruluşun felsefesinin bir çizim içine sığdırılmasına olanak vererek
kurumun kendisini dış dünyaya (tüm paydaşlara) tanıtmasında ve dış dünya ile görsel iletişim sağlamada
önemli bir işleve sahiptir (MEB, 2012). Amblemler işaret, simge ya da sembollerin kurumsal ya da bireysel
bir amaç doğrultusunda kullanılması ya da özgün olarak yeniden üretilmesiyle elde edilirler.

Kurumsal imaj oluşturmak ya da var olan
bir imajı sürdürmek amacıyla gerçekleştirilen
amblem, logo, logotayp tasarımlarında sadelik
oldukça önemlidir. Tasarım yoluyla sağlanacak
görsel iletişimde, grafiksel mesajın basit ve sade
bir tasarımla net bir şekilde alıcıya ulaştırılması
beklenmektedir. Son yıllarda yapılan tasarımlarda ağırlıklı olarak basitlik ve sadeliğin ön planda
olduğu görülmektedir. Bu eğilimin nedeni kullanıcı tercihleriyle açıklanabilir. Yeni nesil kullanıcı kitlesi ağırlıklı olarak “düz (flat)” olarak da
adlandırılan karmaşadan uzak basit tasarımlara
yönelmektedir. Düz tasarım, minimalist ve gereksiz ayrıntılardan ve efektlerden (gölge, kabartma,
doku, renk geçişi vb.) arındırılmış tasarım olarak
tanımlanabilir (Pratas, 2014). Düz tasarım tarzını son dönemde ağırlıklı olarak web sitelerinde,
mobil uygulamalarda, arayüz tasarımlarında ve
amblem, logo, logotayp tasarımlarında görmek
olanaklıdır. Özellikle yeni kuruluşların, kurumsal imaj çalışmalarında günümüzün eğilimi olan düz tasarımları tercih etmelerinin yanı sıra köklü
kuruluşların da görsel kimlik değişimi sürecinde
bu tasarımlara yöneldikleri görülmektedir.

Sürdürülebilirlik uzun soluklu kullanılabilirlik
olarak açıklanabilir. Amblem ve logo tasarımları sadece kurumun şu anına değil, geleceğine de hizmet
etmelidir. Nasıl ki kimlik tek ve değişmez ise kurum kimliğini de öyle değerlendirebiliriz. Bir kurumun kimliğinde kısa aralıklarla büyük değişimlerin yaşanması beklenmez. Bu durum paydaşlarda
güvensizliğe neden olabilir. Tasarımlar içinde bulunulan zamanın popüler eğilimlerine göre değil, gelecek beklentileri de dikkate alınarak geliştirilmelidir. Örneğin, ticari yaşama bir süt markası olarak
giriş yapan bir kurum gelecekte farklı sektörlerde
de faaliyette bulunabilir. Başlangıç logo tasarımının süt ürünleri odaklı olması gelecekte markanın
imajını ve tasarımın sürdürülebilirliğini olumsuz
yönde etkileyebilir.

Nitelikli bir görsel tasarımının oluşması için, kurum
hakkında yapılan araştırmalar kadar özgün fikre ışık
tutacak araştırmalar oldukça önemlidir.

Bitmap tabanlı görseller piksellerin alt alta ve yan yana dizilmeleriyle, vektör tabanlı grafikler ise koordinat düzlemi üzerinde oluşturulurlar.

Amblem, logo ve logotayp tasarımı profesyonel bir süreçtir.
Kurum hakkında bilgilere, misyon ve vizyon planlarına ilişkin
bilgi edinilmesi, özgün fikrin ortaya çıkması, fikrin grafiksel tasarıma dökülmesi, alternatif kullanımlara ilişkin versiyonların
tasarlanması sürecinde birçok işlem söz konusudur. Nitelikli
bir amblem, logo ve logotayp tasarımının oldukça değerli olduğu ve kurumun gücüne güç katacağı unutulmamalıdır. Tasarım
öncesi, bir hazırlık aşamasıdır. Kurumun tasarımdan beklentileri ve planları hakkında tasarımcı bu aşamada bilgi toplamaktadır. Bu aşamada gerçekleştirilecek ayrıntılı çalışmalar özgün
fikirlerin ortaya çıkmasına katkı sağlamaktadır. Fikrin özgün
olabilmesi için yaratıcı bir sürecin işe koşulması gerekmektedir.
Tasarımı özgün olarak ortaya çıkarılan amblem, logo ya da logotayp henüz eskiz aşamasındadır. Bu aşamada tasarımın formu
hakkında bir imaj ortaya konulmaktadır. Bilgisayarlı üretim
aşamasında vektör grafikler üretilerek tasarım hem nihai formuna hem de rengine kavuşmaktadır. Bu aşamadaki tasarımın
alternatif sunum standartları da geliştirilmektedir. Bu süreçte
özellikle amblem, logo ve logotaypın kullanım alternatiflerinin
artırılabilmesi amacıyla tasarım versiyonları geliştirilmektedir.

Amblem, logo ve logotaypın kurumsal kimliğe katkı sağlayabilmesi için taşıması gereken bazı özellikler bulunmaktadır. Bu özellikler, sadelik, okunurluk, akılda kalıcılık, özgünlük, etkililik, kullanışlılık, sürdürülebilirlik başlıkları altında ele alınmaktadır.

Sadelik, bir tasarımın ayrıntı barındırmaması ve vermek istediği mesajı yalın olarak iletebilmesi;

okunurluk, tasarımın içerdiği mesajın kolaylıkla anlaşılabilmesi;

akılda kalıcılık, tasarım özellikleri ile hedef kitlenin dikkatini çekmesi ve kolayhatırlanması;

özgünlük, başka tasarımlara benzememesi;

etkililik, bireysel ya da kurumsal imaja katkı sağlayabilmesi;

kullanışlılık, her platformda kolaylıkla kullanılabilir olması ve

sürdürülebilirlik, uzun yıllar bireysel ya da kurumsal imaja katkısağlayabilecek özellikte olması olarak tanımlanabilir.

Her ne kadar beş farklı duyu aracılığıyla gelen bilgiler beyinde işlenip yorumlanıyor olsa da temelde görme ve işitme duyuları tat alma, dokunma ve koklama duyu kanallarına göre daha fazla enformasyon içermektedir. İnsanın çevresini algılamasının temelinde beş duyu yatmasına karşın görme ve işitme duyularıyla diğer duyu kanallarından daha fazla enformasyon alınmaktadır.

Senemoğlu’na göre (2009) Gestalt kuramının temelinde, bütünün kendisini oluşturan parçaların toplamından daha anlamlı olduğu ilkesi yer almaktadır.

İdeogram ise piktograma göre anlamı sonradan yüklenmiş görsel yapıları belirtir. Başka bir ifade ile piktogramda olduğu gibi anlamı herkesçe belirgin olmayan, kültürel etmenler ve yaşantı yoluyla son- radan yüklenmiş anlamları barındırmaktadır.

Hazır formlardan yola çıkmak daha kolay tasarım yapmaya katkı sağladığı kadar, amblemlerin diğer amblemlere benzeme olasılığını da artırmakta, sonuçta özgünlüğünü olumsuz etkilemektedir.

Gestalt Kuramı, yakınlık, benzerlik, tamamlama, devamlılık ve şekil-zemin
ilkelerinden oluşmaktadır.

Piktogram bir nesne ya da olayın doğrudan temsiline dayandığı için, bir piktogram -istisnalar olmasına karşın- herkes tarafından aynı şekilde anlaşılmakta ve yorumlanmaktadır. Dolayısıyla, piktogramda anlam görsellik aracılığıyla yansıtılmaktadır.

Yeni nesil kullanıcı kitlesi ağırlıklı olarak “düz (flat)” olarak da adlandırılan karmaşadan uzak basit tasarımlara yönelmektedir. Düz tasarım, minimalist ve gereksiz ayrıntılardan ve efektlerden (gölge, kabartma, doku, renk geçişi vb.) arındırılmış tasarım olarak tanımlanabilir (Pratas, 2014).

Düz tasarım, minimalist ve gereksiz ayrıntılardan ve efektlerden (gölge, kabartma, doku, renk geçişi vb.) arındırılmış tasarım olarak tanımlanabilir (Pratas, 2014).

Bir amblem ya da logonun okunur olması sadece metinlerinin anlaşılması değil grafiksel ögelerinin de anlaşılır olmasıyla ilişkilidir.

İdeogram ise piktograma göre anlamı sonradan yüklenmiş görsel yapıları belirtir. Başka bir ifade ile piktogramda olduğu gibi anlamı herkesçe belirgin olmayan, kültürel etmenler ve yaşantı yoluyla sonradan yüklenmiş anlamları barındırmaktadır.