GÖRSEL WEB TASARIMI - Deneme Sınavı - 9

Kullanılabilirlik bireylerin iş, okul ve günlük yaşamlarındaki etkinliklerini sürdürmek için ürünlerle etkileşimlerinin optimizasyonunu sağlamaktır. Kullanılabilirliğin etkili kullanım(etkililik), verimli kullanım(verimlilik), güvenli kullanım(güvenlik), yararlık, öğrenme kolaylığı(öğrenilebilirlik), nasıl kullanıldığını kolay hatırlama(hatırlanılabilirlik) şeklinde sıralanabilecek hedefleri vardır.

Soruda verilen durum kısıtlar ilkesiyle ilişkilidir. Kullanıcıların herhangi bir durum karşısında alışkın oldukları uyarıcılarla uyarılmaları önerilmektedir.

Formlar kullanıcıların bilgi girişi yapabildiği etkileşim elementleridir. Kullanıcılardan her türlü bilgi formlar aracılığıyla alınabilir.

İnsan-bilgisayar etkileşimi

Kullanılabilirlik

Öğrenilebilirlik olmalıdır, öğretilebilirlik değil.
Kullanılabilirliğin etkili kullanım (etkililik), verimli kullanım (verimlilik), güvenli kullanım (güvenlik), yararlık, öğrenme kolaylığı (öğrenilebilirlik), nasıl kullanıldığını kolay hatırlama (hatırlanılabilirlik) şeklinde sıralanabilecek hedefleri vardır.

Etkileşim tasarımı için işitsel, dokunmatik, sözel, görsel ve bunların birleşimlerini içeren farklı geribildirim türleri mevcuttur.

Etkileşimli bir tasarım oluşturabilmek için bazı tasarım ilkelerine dikkat etmek gerekmektedir. Bu tasarım ilkeleri görünürlük, geri bildirim, kısıtlar, tutarlılık ve sağlarlık ve haritalama/eşlemedir.

Etkileşim elementleri akıcı bir Web tasarımı geliştirmenin yanında kullanıcıların rahatlama, özgüven ve kullanımdan zevk alma gibi pozitif tepkilerini ortaya çıkarırken öğrenme motivasyonunu geliştirme, yaratıcı ve sosyal olma gibi duyuşsal tepkilerinde ortaya çıkmasında önemli rol oynamaktadır.

Etiketler, kullanıcı veya Web sitesi içeriğindeki herhangi bir durum bilgisinin anahtar kavramlar aracılığıyla tanımlanması ve aramalar yoluyla tekrar bulunabilirliğinin sağlanması için kullanılmaktadır. Özellikle etkileşimin üst düzey olduğu sosyal ağlarda etiketler önemli yer tutmaktadır.

Jumbotron, Web sitesi içerisindeki anahtar içerikleri tüm ekrana yayılarak gösteren dikkat çekmek için kullanılan büyük yazılardır.

Bootstap üzerinde tanımlanmış dört farklı uyarı yolu vardır. Bunlar başarı, bilgi, uyarı ve hata mesajlarıdır.

Hiyerarşik veri işaretleyici, kullanıcıların ana sayfadan itibaren gezdikleri sayfaların gösterilmesi yoluyla bulundukları sayfanın konumunu gösteren bir bileşendir

Başlarda özel ismi olmayan bu ağ, gelişmelere bağlı olarak ilk dönemleri açısından Web 1.0 adını almış ve yaygın olarak bu şekilde kullanılmaya başlanmıştır. Web 1.0, Tim Berners-Lee
tarafından geliştirilen www teknolojisinin ilk
zamanlarında oluşturulan Web sitelerine atıfta
bulunmak için kullanılmaktadır. Bu sitelerdeki
temel amaç, sadece, kullanıcıya bilgiyi sunmaktı.
Bir başka ifadeyle, Web tasarımcısı siteyi hazırlar ve yayımlardı. Kullanıcılar ise bu siteye erişip, bilgiyi sadece okuyabilirlerdi. Kullanıcının
sitedeki içeriğe katkıda bulunma hakkı yoktu.
Bu nedenle Web 1.0 sitelerinde etkileşim kullanıcının sadece sayfalar arasındaki bağlantılar
aracılığıyla gezinmesiyle sınırlıydı

Web’in gelişim sürecinde önemi artan kavramlardan birisi de etkileşimdir. Temelde iletişim kelimesinden türediği söylenebilen etkileşim kavramı birbirini karşılıklı olarak etkileme durumunu nitelemektedir
(Dursun, Dulkadir ve Meşe, 2015). Ancak, bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler doğrultusunda etkileşim kavramının kullanımı da değişmiştir. Etkileşim kelimesinin bilgisayar teknolojilerine paralel
olarak gelişen boyutu entegre devre sistemlerinin bilgisayarlar üzerinde kullanılmaya başlanmasıyla hız
kazanmış ve günümüzde Web teknolojileri ile birlikte başka bir boyuta taşınmıştır. Web teknolojilerinin
gelişim süreci incelendiğinde ise, Web ortamında başlangıçta tek yönlü bir iletişim yapısı temel alınmışken günümüzde Web ortamının etkileşimsel yönü ile
ön planda olduğu söylenebilir. Web 1.0 tek yönlü iletişime dayanmaktaydı. Web 1.0’da uzmanlar
tarafından hazırlanan Web içerikleri, alıcı konumunda olan kullanıcılar tarafından sadece okunabilmekteydi. Bu anlamada, kullanıcılar içeriğe
katkı getiremeyen alıcı konumundaydılar. Web 2.0
kullanıcılar arasında etkileşim, işbirliği ve paylaşıma olanak sağlayan yani kullanıcılara içerik üretme
ve yönetme görevini sağlayan bir başka deyişle etkileşime olanak sağlayan platformlar sunmaktadır.
Web 3.0’da ise Web 2.0’da üretilen bilgilerin sadece insanlar tarafından anlamlandırılması durumu
aşılmış, yapay zekaya sahip makinelerin birbiriyle
etkileşimi internete yansıtılmıştır. Web’deki bu
gelişmeler ışığında değişen etkileşim şu örnekle
açıklanabilir. Şirketler duyurularını ve reklamlarını yaparken Web 1.0’da statik Web sayfalarından
yararlanırken, Web 2.0 ile birlikte farklı sosyal ağlardaki sayfalarından, kullanıcıların katılımlarıyla
paylaşım sergilemeye, içeriğe göre değişen reklamlar içerikle ilişkili olarak görüntülenmeye başlamıştır. Web 3.0’ da ise internet geçmişiniz incelenerek
size uygun reklamlar karşınıza çıkmaktadır.

Etkililik amaçlanan hedefe uygun olarak bir
sistemin ne kadar iyi çalıştığıdır. Etkililiği ölçmek
için tasarımcı “Sistem bireylerin daha iyi öğrenebilmelerine, işlerini daha etkili yapabilmelerine,
ihtiyaç duydukları bilgiye erişebilmelerine, istediklerini satın alabilmelerine olanak sağlamakta
mıdır?” sorusunu sormalıdır.

Etkileşim tasarımı için aşağıdakilere dikkat etmek faydalı olacaktır (Preece, Rogers
ve Sharp, 2015).
• Daha fazla etkileşim almak için kullanıcıya, kullanıcı senaryolarına ve deneyim haritalarına odaklanarak
hedefe ulaşmak için en kolay yol seçilebilir. Bir başka deyişle hedef odaklı tasarım gerçekleştirilmelidir.
• İşlev, kullanıcılar için eğlenceli olmadan önce mutlaka sezgisel ve güvenilir olmalıdır. Diğer bir
değişle tasarım kullanılabilir olmalıdır.
• Tasarımda en çok kullanılacak duyu göz olacağı için görselliğin amaca hizmet ettiğinden emin
olunması gerekir.
• Mevcut tasarımlarla tutarlı olan ve tahmin edilebilir olan arayüzler daha kolay öğrenilebilir.
• Kullanılacak arayüzler, kullanıcıların beklentisini karşılamalı, kullanıcılara gerçek bir iletişim hissi
vermelidir.
• Görünürlük için sistem kullanıcılara ne olup bittiği hakkında makul bir süre içinde uygun geri
bildirimler sağlamalıdır.
• Kullanıcıların aşina olduğu kelimeler ve kavramları kullanarak sistemle gerçek dünya arasında bağlantı kurulmalıdır.
• Kullanıcılara istemediği ortamlarda bulunduğu anda kolayca uzaklaşmalarını sağlayacak çıkış yolları sunarak kullanıcı kontrolü ve özgürlük sağlanmalıdır.
• Tutarlılık ve standartlar açısından aynı şeyi ifade eden farklı kelime, durum ya da eylemlerden
kaçınılmalıdır.
• Kullanıcıları tanıma, teşhis etme ve hatalardan kurtarmak için sade ve anlaşılır bir dil kullanılmalıdır.
• Kullanıcılar için seçenekler, nesneler ve eylemler görünür olmalıdır.
• Başlangıç düzeyindeki kullanıcıların daha tecrübeli kullanıcılar gibi görevleri hızlı bir biçimde yerine getirmeleri için olanak sağlanmalıdır. Bu esnek ve verimli kullanımı beraberinde getirir.
• Estetik ve minimalist bir tasarım için gereksiz bilgiden kaçınılmalıdır.
• Kullanıcıların kolaylıkla arayabileceği bilgi ve kolay bir şekilde takip edebilecekleri somut işlem
adımları sağlanmalıdır.

Etkileşim elementleri akıcı bir Web tasarımı geliştirmenin yanında kullanıcıların rahatlama, özgüven ve kullanımdan zevk alma gibi pozitif tepkilerini ortaya çıkarırken öğrenme motivasyonunu geliştirme, yaratıcı ve sosyal olma gibi duyuşsal tepkilerinde ortaya çıkmasında önemli rol oynamaktadır.

Menüler kullanıcı ve Web arayüzü arasında etkileşimi sağlayan ve
kullanıcıya site içerisinde gezinme konusunda yardımcı olan en önemli
bileşenler arasında yer almaktadır. Farklı ekran boyutlarına sahip cihazlarda menü tasarımlarında da farklılıklar bulunmaktadır.