GÖRSEL SANATLAR EĞİTİMİ

Doğru cevap E seçeneğidir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Doğru seçenek D seçeneğidir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Doğru cevap  C seçeneğidir.

Katılımcı gözlemde, öğretmen öğretim sürecine ve süreç içerisindeki etkileşimlere katılarak öğrencilerin içinde bulundukları öğretim durumunu, öğretim sürecindeki gelişimlerini ve sürece ilişkin karşılaştıkları problemleri öğrencileri gözlemleyerek, onlarla konuşarak ve doğrudan iletişim kurarak belirler. Katılımcı gözlem sürecinde önemli olan öğretmenin gözlem sürecine katılımının öğrencilerin öğretim yaşantıları üzerinde etkisinin olmaması ve öğrencilerin gerçek öğretim durumlarına ilişkin nitelikleri sunmaları gerekmektedir. Katılımcı gözlem sanat öğretimi sürecinde çocukların çeşitli becerileri kazanımlarını, kavramları ve duygularını ifade etme yeterliklerini gözlemlemek amacıyla öğrencilerin öğretim sürecine ilişkin gelişimlerini yansıtabilecekleri bir ortam oluşturmak amacını taşımaktadır. Bu süreçte öğretmen rolü son derece önemlidir. Çünkü öğretmen çocukların gerçek öğretim yaşantıları içerisinde çalışmalarına, yaşadıkları deneyimlere ve sorunlara ilişkin kendilerini ifade edebilmelerini sağlar. Böylece hem sürece hem de çocukların gelişimlerine ilişkin gerçekçi bir gözlem yapma olanağına sahip olur. Katılımcı gözlemde önemli olan öğretmenin sürece yalnızca çocukların kendilerini ve gelişimlerini gösterebilmelerine olanak tanıyan ortamı oluşturmaktır. Bu nedenle katılımcı gözlem sürecinde öğretmen kesinlikle çocukların davranışları ve etkinliklerine ilişkin eleştirel ve düzeltici yaklaşımlar sergilememelidir. Okulöncesinde çocukların sanatsal etkinliklerde gösterdikleri yaratıcı tavrın niteliği, öğrenciye geribildirim vermek ve yönlendirmek için önemle gözlemlenmesi gereken bir durumdur. Çünkü çocukların sanatsal gelişim sürecindeki performansları ve özelliklerindeki birtakım ayrıntılar öğretmenlerin onlara ilişkin çok özel durumları tespit etmelerini sağlar. Bu nedenle gözlem sürecinde ayrıntılara dikkat etmek, sıra dışı davranışları belirlemek ve özgün tavırları fark etmek önemlidir ve bunun için öğretmenlerin öğrencileri tanımaya ilişkin olarak kullanabileceği araç anekdottur. Anekdot, öğretmenlerin öğretim sürecindeki doğal bir ortamda belli bir amaca yönelik, sistemli, planlı gözlemin sonucunda objektif olarak öğrenciye ilişkin kimi davranışları ayrıntılı şekilde kaydetmesine dayalı bir öğrenciyi tanıma yöntemidir.

Değerlendirme öğretim sürecine, öğretim ortamına ve öğretim programına ilişkin eleştirel yaklaşım, öğretim deneyimi ve yöntemlerine ilişkin ilişkin düzenlemeler ve kazanımları içermektedir. Bu doğrultuda görsel sanatlar öğretimi sürecinde değerlendirme çocukların ne öğrendikleri ve sanatsal etkinlikler sürecinde nasıl bir gelişim sergiledikleri üzerine odaklanmaktadır. Okulöncesinde görsel sanatlar eğitiminde değerlendirmeye ilişkin yöntem ve teknikler öğretmenin çocukların düşünme hayal etme, anlama, imgesel düşünme, yaratma, kavramlaştırma ve sembollere dönüştürme gibi birtakım özelliklerinin değerlendirilmesine ilişkin öğretmene fikir vermektedir.

Okulöncesinde görsel sanatlar öğretimi sürecinde değerlendirmede iki önemli etmen rol oynamaktadır: bunlardan birincisi çocukların sanat yoluyla ne öğrendiği ve öğrendiklerini nasıl geliştirdikleridir, ikincisi ise bu öğrenme ve gelişim sürecine yardımcı olan uygun öğrenme ve öğretme etkinliklerinin sağlanması, seçilmesi ve uygulanması için ölçütler belirleyebilmektir. Okulöncesinde görsel sanatlar eğitiminde değerlendirme sürecine ilişkin temel bileşenler öğretmen, öğretim programı, öğretim ortamı ve niteliği, öğretim yöntemlerinin uygunluğu ve öğretim ortamına ilişkin içeriğin uygunluğudur.

Öğrenciyi tanımaya yönelik olarak kullanılan birçok araç vardır ancak okulöncesinde görsel sanatlar eğitiminde sanatsal gelişimin değerlendirilmesi sürecinde en yaygın olarak kullanılan araçlar portfolyolar ya da süreç dosyaları, gözlemler, görüşmeler, durum çalışması gibi öğrencilerin bireysel özelliklerini dikkate alan veri toplama yöntemleri kullanılır. Görsel sanatlar öğretiminde sanatsal gelişimin değerlendirilmesi sürecinde portfolyolar ya da süreç dosyaları ile öğrencilerin sanatsal gelişim alanlarının incelenmesi, gözlem ya da görüşme yöntemleri ile sürece ilişkin öğrenci özelliklerinin, bireysel farklılıklarının ve gelişimlerinin incelenmesi durum çalışması ile de sürece ilişkin ayrıntıların incelenmesi ve değerlendirilmesi söz konusudur.

Portfolyolar ya da süreç dosyaları yalnızca öğrencilerin çalışmalarını değil, öğrencilerin etkinlikleri ve sürece ilişkin fikir veren fotoğraflar, ses kayıtları, video görüntüleri, öğrencilerin öğretim sürecine ilişkin davranış değişikliklerinin kayıtlarını içeren gelişim dosyası (log) gibi bölümleri, aileye ve çocuğa ait bilgi formları, öğretmenlerin çocuklar ile gözlem ve görüşmelerinden ortaya çıkan bilgiler, çocuklara ait anekdotlar (öğretim süreci ve yaşamına ilişkin gelişimsel olayların kaydedilmesi ile oluşan bilgi formları), projeler de içermelidir.

Genel olarak görüşme türleri yapılandırılmamış, yapılandırılmış ve yarı yapılandırılmış görüşme olarak sınıflandırılabilir. Yarı yapılandırılmış görüşme tekniğinde ise yapılandırılmış görüşmeden farklı olarak belirlenen sorular kapsamında görüşme yapılır ancak görüşmenin içeriğine bağlı olarak sorular ve etkileşim değişiklik göstertebilir.

Gelişimsel değerlendirme türü öğretim süreci boyunca öğrencilerin öğrenmelerini ve gelişimlerini değerlendirmeyi amaçlar. Okulöncesinde görsel sanatlar eğitiminde gelişimsel değerlendirme çocukların sanatsal çalışmalarının, sanatsal gelişimlerinin ve sürecin belirli aralıklarla gözlemlendiği, öğrenciye sürece ilişkin dönütler verildiği, sanatsal gelişimin düzenli olarak kontrol edildiği ve öğrenci ile sürekliliği olan bir etkileşimin sürdürüldüğü değerlendirme etkinliklerini içermektedir. Bu tür bir değerlendirmenin birçok avantajı vardır. Öncelikle çocukların kendilerini ifade ederken kullandıkları semboller, malzemeler, malzemelerin seçimi, kullanımı ve anlatım çok açık ve ayrıntılı bir biçimde analiz edilebilir. Öğretmenlerin kendilerine ilişkin bir değerlendirme yapmasını, öğretim yönteminin uygunluğunu analiz etmesini, öğretim sürecinin yalnızca bir ya da birkaç çocuk için mi yoksa bütün çocuklar için mi anlamlı olduğunu belirlemelerine yardımcı olur. Öğretim sürecinde yer alan çocukların gelişimlerinin diğer disiplinlerde yer alan öğretmenler ile tartışılması ve öğretim yöntemine ilişkin ortak ve etkili bir yol belirlenmesi için öğretmene yardımcı olur. Öğrencilere ilişkin gelişimlerin aynı zamanda aileler ya da öğretim içeriğinin geliştirilmesine katkıda bulunabilecek diğer alan uzmanları ile tartışılması için ortam sağlar. Gelişimsel değerlendirme, öğrencilerin öğrenmelerine ilişkin öğretim ortam ve içeriğinin niteliğini artırmak amacıyla sürecin sürekli değerlendirilmesini içermektedir.

Düzey belirlemeye dönük değerlendirmede önemli olan öğretim sürecindeki etkinliklerin bir öğrenme modülü ya da dönem sonunda belirlenilen değerlendirme ölçütleri göz önünde bulundurularak bir bütün olarak gerçekleştirilmesi ve yorumlanmasıdır. Bu nedenle düzey belirlemeye yönelik değerlendirme sürecinde öğrencilerin sanatsal gelişimlerini ve süreç içerisindeki deneyimlerini daha etkili bir biçimde gözlemleyip değerlendirebilecekleri portfolyoların kullanılması ve bu doğrultuda çalışmaların bir bütün olarak değerlendirilmesi okulöncesinde görsel sanatlar öğretimi sürecinde değerlendirmeye daha uygun bir yaklaşımdır. Düzey belirlemeye yönelik değerlendirme sürecinin en önemli gerekliliklerinden biri de geribildirimdir. Öğretim sürecine ilişkin geribildirim düzey belirlemeye yönelik değerlendirmenin bir parçasıdır ve öğrencilerin öğrenme sürecinde yol gösterici rol oynar. Öğrencilerin sanatsal etkinlikleri anlamlandırmalarını, etkinlik sürecine ilişkin kendilerini ifade etmelerini, yeni ve özgün yaklaşımlar göstermeye yönelik olarak yönlendirilmelerini sağlar.

Ürün ve ürün oluşturma sürecinin değerlendirilmesi, öğrencilerin öğretim ortamlarının ve koşullarının incelenmesi, ürün ortaya koymaya ilişkin uygulama sürecinin gözlemlenmesi ya da kaydedilmesi (video kayıt, fotoğraf, ses kaydı gibi), öğrencilerin uygulama sürecinde öğrendiklerini belirlemeye ilişkin süreç öncesi ve sonrasında uygulanan ön-son görüşmelerin gerçekleştirilmesi, öğrencilerin kazanması beklenilen davranışların niteliğini belirlemeye ilişkin oluşturulmuş ölçütlerden oluşan süreç değerlendirme formunun uygulanması, öğrencilerin gerçekleştirdikleri sanatsal çalışmanın niteliğini belirlemek amacıyla bir takım ölçütlerden oluşmuş olan ürün değerlendirme etkinliğinin gerçekleştirilmesi, süreç içerisinde sanatsal etkinliklere ilişkin edinilen öğretim içeriğinin değerlendirilmesi amaçlı sorular içeren sanatsal edinimleri değerlendirme etkinliğinin gerçekleştirilmesi, öğrencilerin gerçekleştirdikleri etkinliklere ilişkin kendilerini ve çalışmalarını tanımlama, anlatmak istediklerini yorumlama, anlatım yöntemini çözümleme ve ortaya çıkan ürün ve süreci yargılama aşamalarından oluşan öz değerlendirme etkinliğinin gerçekleştirilmesi ve öğrencilerin süreç içerisindeki gelişimlerini ve ürünlerini genel olarak değerlendirip öğretmenlerin genel değerlendirmeye ilişkin öğrenciye dönütler verdiği genel değerlendirme etkinliğinin gerçekleştirilmesi şeklinde sıralanabilecek çalışmaları içermektedir.

Okulöncesi sanat eğitiminde değerlendirme ölçütleri keşfetme, araştırıcılık, algılama ve sezgi, iletişim, bireysel ve sosyal farkındalık, beceri kullanımı, yaratıcılık, analiz ve eleştiri şeklinde sıralanmaktadır.