GÖRSEL KÜLTÜR

Kullanıcı işini kolaylaştırmak için “İkon” adını verdiğimiz belli bir anlam veya vurgu taşıdığına inandığımız görsel parçalardan yararlanır. İkon; Hayatımızın her anında bizlere yardımcı, bir bilgi veya mesaj içeren küçük imgelerdir.

Bu görüntü artık görünenin ötesinde bir anlam yüklüdür. Bir saldırı fotoğrafı olmasının yanı sıra yeni bir dönemin kafamızdaki imgesi olarak kalmıştır. 11 Eylül’ün ardından havaalanlarındaki sistemlerde yeni düzenlemeler oldu.

İçinde bulunduğumuz görsel çağı tanımlayan belli başlı özelliklerden bahsetmemizde fayda var:
1. Hayat her zamankinden çok daha fazla görsel. Çağdaş hayatın çoğu bölümü ekranlar üzerinde gerçekleşiyor. Bu doğrultuda, insan deneyimi her zamankinden çok daha fazla görsel ve görselleştirilmiş durumda.
2. Algılarımız ve özellikle görsel algılarımız kültürel temellere bağlı hareket ediyor. Hayatımızda yer alan görseller ve görsellere iliştirilmiş olanlar sosyal, politik ve kültürel hayatımızdan yararlanıyor. Görme biçimimiz ve gördüklerimize bağlı olarak verdiğimiz tepkiler temellerini kültürümüzden alıyor. Bu bağlamda, görseller de sosyal olarak inşa edilmiş oluyor.
3. Görme, öğrenilen bir etkinlik halini aldı. Algılama kültürel etkenlere ve geçmiş görsel deneyimlere bağlı olarak gerçekleşiyor.
4. Yazılı ve görsel iletişim arasında fark var. Yer alan araştırmalar görsel iletişimin farklı bir durum üzerinden hareket ederken yazılı iletişimin daha farklı anlaşma biçimleri
üzerinde hareket ettiğini ortaya koyuyor.

Bireyin tanıklık ettiklerine karşı “görsel okuryazar” olabilmesi için en azından şu temel değerlendirmeleri yapabilmesi gerekir:
• Görsel parça veya bütünlerin konusunu anlayabilmeli,
• Görsel parça veya bütünlerin içinde bulundukları kültürel yapıda kazandıkları ve sahip oldukları anlamı anlayıp yorumlayabilmeli,
• Görsel parça veya bütünlerin stil ve düzenini görsel yapı açısından değerlendirebilmeli,
• Görsel parça veya bütünlerin üretilmesinde kullanılan teknikleri inceleyebilmeli,
• Görsel çalışmanın estetik değerini değerlendirebilmeli,
• Görsel çalışmanın değerini, amacı ve hedef kitlesi açısından değerlendirebilmeli,
• Görsel öge veya bütünün ortaya koyduğu topyekün sinerjiyi, etkileşimi, yeniliği, etkin yanını ve hissettirdiklerini de tartışabilmeli.

Görsel iletişimin görseller kullanarak mesaj yollama ve alma süreci olduğunu söylemiştik.

Görsel okuryazarlık da “görsel öğelerden anlam üretme veya anlam inşa etme becerisi” olarak tanımlanabilir.

Görsel biçime ilişkin şu konular değerlendirme içerisinde tutulabilir: Ölçekler, boyutlar, hareket, düzenlemeler, çerçeveleme, derinlik, renk, ışık, gölge, hareketin akışı, görüntülerin kesişmesi, perspektif, görüntülerdeki öğelerin boyutları, biçimler, yönelim, ton, denge, uyum, kontrastlık, vurgu, yönlendirme, ritim, kurgu, kesme, sembolizm, mekan, aydınlatma, görüntü-metin ilişkisi, ön planı arka plan ve daha birçoğu.

Görsel içeriğe ilişkin temelde sorgulanmak istenen “anlamdır”. Biçim ve anlam arasındaki yapı dikkate alındığında sorgulama yapılırken şu ilişkilerden yararlanılabilinir:
• Biçim-Yapı İlişkisi
• Semboller ve sembolize ettikleri arasındaki ilişki
• Görsellerin, kültürel temeller ve sosyal etkileşim ile ilişkileri.