GÖRSEL KÜLTÜR

Ünlü filozof, Mo Ti (MÖ 470-391) karanlık bir kutunun bir yüzüne iğneyle bir delik açıldığında, iğne deliğinden giren ışığın, kutunun içinde iğne deliğinin tam karşı yüzeyinde ters bir görüntü oluşturulduğundan ilk kez MÖ V. yy.’da yılında söz etmiştir

Antikçağın Romalı bilgini, Plinius-Yaşlı- (Gaius Plinius Secondus; MS 23-79) tarafından kaleme alınan Doğa Tarihi (MS I. yy) toplam 37 ciltten oluşur. Plinius bu ansiklopedik eserinde, kendi deyimiyle “eşyanın doğasını, yaşamı” incelemiştir.

Karanlık kutu yoluyla elde edilen görüntünün nasıl ortaya çıktığını ne Çinli bilim adamları ne de Aristoteles açıklamıştır. Bunu açıklayan Arap bilim adamı İbnü’l-Heysem (MS 965-1039/40) olmuştur. Ünlü eseri Kitâb el-Menâzır’dır.

MS 1250 Albert Magnus gümüş nitratı buldu.

Johannes Kepler (1571-1630) Karanlık Kutu (Camera Obscura) terimini asıl anlamında ilk kullanandır. Mercekten gelen görüntünün doğru görülebilmesi için aygıta ayna sistemi eklemiştir.

1671, Büyülü Fener (Magic Latern); Çizim. Kircher’ın Işık ve Gölgenin Yetkin Sanatı adlı eserinin 1671 tarihli baskısında yer alan, büyülü fenerin çalışmasını gösteren ilk çizim.

Bu resim (4.18), ilk fotoğraf olarak kabul edilen helyografidir. J. Nicéphore Niépce tarafından 1827 yılında karanlık kutu ve ışığa duyarlı yüzey kullanılarak kaydedilmiştir.

Eadweard Muybridge (1830-1904), 1877-1878’de bir koşu pistinin karşısına, 24 fotoğraf makinesi yerleştirdi. Her fotoğraf makinesinin çekim düğmesinden koşu pistine bir ip çekti. Koşuya başlayan at, bu ipleri birbiri ardı sıra kopararak ve fotoğraf makinesinin çekim düğmeleri de birbiri ardı sıra basılarak pozlama gerçekleşiyordu. Böylece 1/1000 örtücü hızında pozlama elde eden Muybridge, atın yirmi dört ayrı fotoğrafını elde etmiştir.

Dönemin mucit işadamı Thomas Edison (1847-1931) kinetograf adlı hareketli görüntü kaydetmeyi sağlayan aygıtı (1890) ve hemen ardından hareketli görüntü gösterimi için kinetoskop (Resim 4.30) adlı aygıtı geliştirmiştir (1891).

Sinematograf; 1895. Lumière Kardeşler tarafından geliştirilen bu aygıt; kamera, gösterim ve negatif filmin pozitife basımı için kullanılabiliyordu. Aygıt, 7 kg. ağırlığında 20 cm. uzunluğunda ve 12 cm. genişliğinde kutu biçimindeydi. Lumière’lerin buluşu kinetoskop gibi elektrikle çalışmıyor, elle çalıştırılıyor ve kalsiyum ışığı aydınlatma kaynağı olarak kullanılıyordu.