GÖRSEL KÜLTÜR

1,2,3,4. maddeler:

Barok sanat mimarlık, müzik,resim ve heykel sanatlarında Rönesans sonrası belirginleşmiş, XIV. ve XVIII. yüzyıllar arasında şekillenmiştir. Mimarlık, müzik, resim ve heykelin etkileyici temalar altında birleştirilmesi amacını güder. Barok sanatın önemli özellikleri; naturalizm ve idealizm anlayışlarının kaynaşarak zengin, ihtişamlı, hatta bazen abartılı bir dünya yaratmasıdır. Barok dönem sanatı ruhunda abartı ve gösterişi barındıran bir anlayış oluşturdu.

Dönem sanatında yaygın bir yaklaşım, kralların saray ressamları seçmesi ve bünyelerinde çalıştırıp, maaşlı olarak sarayın himayesinde görevlendirmeleriydi.

5. maddede verilen 

XIX. yüzyıl Avrupa resminde İspanya’da karşımıza çıkan bir diğer simgeleşmiş İspanyol sanatçı Francis Goya’dır.
Goya sanat tarihinde özgün bir yere sahip, yalnız ve kendi yolunda ilerlemiş bir sanatçıdır.

Fransa’daki Monarşinin yıkılması, saray baskısının kaybolması ve Katolik kilisesinin yeni reformlar yapmaya zorlanması, toplumları harekete geçirdi. Jaquees-Luis David Devrim Hükümetinin resmi sanatçısıydı. Devrim Yöneticilerinden Marat, genç bir kadın tarafından banyoda öldürülünce, David Marat’ı dava uğruna canını feda eden bir şehit olarak resmetti.

Romantizm; başlangıçta yeni gerçekçilik (neo-klasizme) tepki olarak ortaya çıkmışsa da, aslen sanat alanına öznellik, sezgi ve duygusallık getirmeyi hedefl emiştir. Romantik
yaklaşım, müzikte armoniden öte, melodiyi öne çıkardı, çünkü armoni peşinden koşmanın insanların yaratıcılıklarını sınırladığını düşünüyorlardı. Aydınlanmanın vaat ettiği rasyonalizm Fransız Devriminin kanlı dönemiyle ortadan kaybolunca, sanatçılar kaos ortamıyla baş başa kaldılar. Çıkış noktası olarak sanatçının kendi iç duygularına güvenmenin en doğrusu olduğunu düşünüyorlardı.

Delacroix aynı zamanda oryantalist bir tavır sergiliyordu. Batı sanatçıları Doğu’ya yolculuklar yapıyor,
anavatanlarının çok uzaklarında insanlar ve olaylarla ilgileniyorlardı. Cezayir, Mısır, Osmanlı topraklarında yaşadıkları ve gördükleri, resimlerinin konularını teşkil ediyordu. Bu yaklaşım Batı’da çok ilgi çekti ve rağbet gördü. Resimdeki Oryantalizm akımının diğer bir önemli yararı da bize belge teşkil etmesiydi. Gerçi çoğu zaman oryantalist ressamlar, resimsel arzuları doğrultusunda durum ve figürleri kurguluyor ve biçimlendiriyorlardı. Bu yüzden çoğu sosyolog oryantalistlerin bir belge yaratmak ve olaylara tanıklık etmek gibi bir endişelerinin olmadığından, sonuçlarının veri olamayacağını söyler.

Sanat ve edebiyatta yoğunlukla XIX. yüzyıl ortalarında
belirginleşmeye başlayan “Gerçekçilik” olarak adlandırılan
bu ilerici akımın tam anlamıyla ilk kez 1855 yılında Gustave
Courbet’in işlerini sunduğu sergiyle başladığı kabul edilir.
Sanatçı bu sergiyle birlikte “Le Realisme” adını verdiği
bir de manifesto yayınlamıştı. Gerçekçilik kavramı sosyal
gerçekçilikle ilgiliydi. İdeal ve estetik olandan çok gerçek
olanı vermek amaçtı.

Millet sıradan hayatı resmeden ancak renk ve biçimleri düzenleme
tarzıyla bunu daha romantik bir görsel dil ile sunan bir sanatçıydı. Milet “Barbizon Okulu” olarak bilinen ve Camille Corot’un öncülük ettiği bir sanatçı grubunun üyesiydi. “Açık hava” resmi kavramını
destekleyen, atölye yerine dışarıda başlanıp bitirilen, manzara resmini portre resmi kadar önemli kılmak
için çaba sarfetmiş bir grup ressamın benimsediği sanat anlayışı ve akımıdır. Bu akımın başlıca
ressamları Theodore Rousseau, Jean-François Millet ve Charles-François Daubigny’dir.

Batı resmi, sanatsal duygularını, renk, figür ve biçimlerle
tuval üzerine aktarırken Doğu ve Uzak Doğu’da sanat daha
farklı biçimlerle şekil buldu. Osmanlı İmparatorluğu’nun
bölgesel ve etkin bir güç olmasının ardından, imparatorluk
kendi köklü kültürünü geliştirdi. Dinsel anlayış yüzünden
figür resminin bir gelenek olarak oluşmadığı Osmanlı Kültüründe “Minyatür” resmi gelenekçi ve yoğunlukla saray
yapısı içinde İmparatorluk şemsiyesi altında şekillendi.
Osmanlı Kültürünün bir diğer önemli geleneksel sanat
dalı da “Hat” sanatıydı. XVII ve XIX. yüzyıllarda Osmanlı
Hat sanatında eserleriyle dünyayı büyüleyen sanatçılar
yetiştirdi. Hat sanatı yüzeye taşınan abartısız, ihtişamlı,
yalın, dinamik ve coşkulu bir görsel dile sahipti. Tanrı’nın
sözleri Hat sanatçılarının elinde birer soyut resim gibi şekil
aldı ve evleri, sarayları, camileri süsledi. Bu eserler çağdaş
sanatçılara esin kaynağı oldu. Geleneklerin
oldukça bağlayıcı olduğu bu sanat dalı,
yenilikleri bilgece hayata geçiren usta
hattatlar sayesinde yeni tarzlar ve
biçimler kazandı

İzlenimcilik hızla kendini yeni taraft arlar kazanırken
Paris’te göze çarpan sanatçılardan bir Lautrec’ti. Lautrec,
aristokrat bir ailenin oğluydu; ama akraba evliliğinin bir
sonucu olduğu için genetik bir hastalığı vardı. Lautrec,
klasik anlayışta bir resim yerine Taşbaskı tekniğiyle
çoğaltılan poster sanatçılığına soyundu. Reklam amaçlı
asılan posterleri hayranlarınca asılır asılmaz toplanır oldu
(Resim: 3. 22).

XIX. yüzyıl sonları ve XX. yüzyıl
başlarında Fransız yeni izlenimci ressamlar tarafından yaygın olarak kullanılmış bir resim tekniği olarak ortaya çıktı.
Bu teknikle yapılan resimlerde, çok sayıda ufak temel renk
noktası, birbiriyle karıştırılmadan bir araya getirilerek izleyicinin gözünde çeşitli ara renklerin illüzyonu oluşturuluyordu (Resim: 3. 25 ve 3. 27) .
Puantilizm, insan gözünün, birbirine yakın duran ufak
renk noktalarını birleşik görmesi esasına dayanmaktaydı.
Renk teorisi konusunda iyi bir eğitim gerektiriyordu.
Puantilizm (Fr. pointillisme) kelimesi ilk olarak 1880’lerde
bu teknikle alay eden sanat eleştirmenleri tarafından
kullanılmış olsa da, bugün küçümseme anlamı içermez.
Puantilizm tekniğini başarıyla kullanan ressamlar arasında
Georges Seurat, Paul Signac, Camille Pissarro ve HenriEdmond Cross sayılabilir.

Gaugin, Van Gogh’un arkadaşı ve uygarlıktan midesi
bulanarak, güney denizlerinin bir adası, Tahiti’ye kaçmış
bir diğer çılgın sanatçı kişiliktir. İleri yaşlarda resme
başlamış olan bu kambiyo memuru, duygu ve tutkularının
sesini dinleyip kendisini boyaları, tuvali ve arzuları olan
bir dünyanın içine atmıştı. Tahiti gezisinde gözlediği kirlenmemiş insani ve saf doğayı bütün yabanıl hırçınlığıyla
resmetmeyi hedefliyordu (Resim: 3. 30).