GÖRSEL İLETİŞİM VE TASARIM TARİHİ

Psychedelic sanatın görsel anlamda tanımlanmasında öne çıkan sanatçılar arasında; Rick Griffin, Victor Moscoso, Stanley Mouse, Alton Kelley ve Wes Wilson sayılabilir. Bu gruba dâhil sanatçılar “Big Five” (Büyük Beşli) olarak anılırlar.

Özdemir Altan

Psychedelic Sanat Hareketinin Görsel Özellikleri: 1. Konular; Fantastik, metafizik ötesi, sürrealist konu seçimleri. 2. Desenler; Kaleidoscopic, fraktal desen kullanımları. Phosphenes, spiraller, eş merkezli daireler, ışığı kırarak dağıtan desenler ve tekrar eden motifler. 3. Renkler; Parlak ya da aşırı yüksek kontrastlıkta renk kullanımı. 4. Stiller; Normalin ötesinde bir derinlik algısı, derinlik stilizasyonu. (Horror Vacui Stili) 5. Teknikler; Eğilen ve bükülen nesneler ya da temalar. (Yansıtırken Kolaj tekniği kullanımı) 6. Yazılar; Yenilikçi, pozitif ve negatif alanlara dikkat edilen tipografi tasarımları. El yazısı, blok şeklinde kelime ve cümle tasarımları.

Lyotard’a göre, “Modernizm sanayileşen toplumun estetiğidir. Modernizmin modern olabilmesi için “post” olması gerekmektedir.” Modern sanatta bireysellik, özgürlük gibi kavramlar mutlaka olmalıdır

İngiltere’de 1950’lerde Hamilton’un işleri Pop Sanatının oluşturulmasında başlangıç noktasını temsil etmiştir.

‘Campbell çorba kutusu’,  “Single Elvis” ve  “Marilyn Diptych” isimli eserlerin yaratıcısı Andy Warhol’dur

“Tüketime dayalı toplumun en iyi yanı, zenginler ile fakirlerin aynı ürünleri tüketebilme olanağına sahip olması” ile  “Gelecekte bir gün herkes on beş dakikalığına ünlü olacak” ifadeleri  Pop Art sanat anlayışını yansıtmakta ve Pop Art Sanatçısı Andy Warhol tarafından söylenmiştir

Op (Optik) Sanat

“Bu sanat alanının karakterize eden özelliklerin başında, soyut, zıt renklerden oluşan desenler ve bunların göz yanılgısı yaratabilecek şekilde konumlanmasıdır. İzleyici sanatçının bu elemanları kullanarak yaptığı kurgusu ile, görüntünün hareketliliği, gizlenmiş nesnelerin varlığı gibi konular kendi deneyimleri ile elde eder. Titreşim kalıpları, şişme ve deforme olma gibi göz yanılsamaları bu sanat eserleri incelenirken sıklıkla tecrübe edilir. Bu türden sanat eserlerinde izleyici optik efektin bir numaralı deneyimleyenidir. Eserle etkileşime girer ve aktif bir kullanıcı haline gelir.

Akımın en önemli sanatçılarından Macar asıllı grafik tasarımcı Victor Vasarely, 1930’da ilk çalışması olan “Zebra” adlı eseri ortaya çıkarmıştır.

Bülent Erkmen’in “Hadi Öldürsene Canikom” adlı Devlet Tiyatrosu Afişinin yaratıcısıdır.

Geçmişten referans almayı da ihmal etmeyen hareket Art Nouveau eserlere ait bitki ve grafik üslupları yeniden yorumlamaya da girişmiştir. Sanat akımlarından Sürrealizm ve Sembolizm’den etkilenen Psychedelic sanatçılar, neden-sonuç ilişkisinin bozulmasını, rüya ve hipnoz gibi uygulamaların yarattığı sonuçları deneysel çalışmalar ile araştırmışlardır.

Psychedelic sanatın görsel anlamda tanımlanmasında öne çıkan sanatçılar arasında; Rick Griffin, Victor Moscoso, Stanley Mouse, Alton Kelley ve Wes Wilson sayılabilir. Bu gruba dâhil sanatçılar “Big Five” (Büyük Beşli) olarak anılırlar.

Yakın gelecekte hâlâ bu akımı takip eden ve bilgisayarın sınırlarını zorlayarak ürünler veren sanatçılara en iyi örnek, Nirvana grubunun “In Utero” adlı albümünün kapağını yapan sanatçı Robert Venosa’dır.

Fraktal: Oransal kırılma özelliği gösteren karmaşık geometrik şekiller.

20. yüzyıl sonrasında ortaya çıkan kültürü tanımlama da Modernizm yetersiz kalmaya başlamıştır. Dolayısıyla “Modernizm Sonrası ve Ötesi” anlamındaki Postmodernizm tanımlaması ilk defa 1979 yılında Jean Francis Lyotard tarafından yazılan “Postmodern Durum” adlı kitapta tartışmaya açılmıştır.

Postmodernizm fikri ağırlıklı olarak İsviçre stilinde çalışan grafik tasarımcıları deneysel çalışmalar yapmaya itmiştir. Modernizmin klasikleşmiş tavrına karşı görüş geliştiren “Yeni Dalga” (New Wave), “Pluralizm”, “West Coast” gibi farklı isimler alan ama aynı çatı altında birleşen yaklaşımlar, 1970’lerden sonra Amerika ve Avrupa’da pek çok tasarımcıyı etkilemiştir. Bilgisayar kullanımını daha fazla önemseyen Postmodernizmin “Yeni Dalga” kolu, kendi içerisinde ilerlemiştir.

Londra’da 1959 yılında açılan “İşte Yarın” adlı sergi ve bu sergide bulunan bir eser Pop sanatın başlangıcı kabul edilmiştir. Richard Hamilton, “Just what it makes today’s home so different, so appealing?” (Bugünün evlerini bu kadar farklı ve çekici kılan nedir?) başlıklı kolajını 1956 yılında sergilediğinde ve kataloğa soktuğunda, Londra’daki White Chapel Galeri, eserin altına “This is Tomorrow” (Bu yarındır) başlığını atmıştır.

Pop Sanat: Richard Hamilton Pop Sanat tanımını terimlere bölmüştür; Popüler (Geniş bir kitle için tasarlanan), Geçici (Kısa vadeli çözümler sunan), Harcanabilen (Kolay Unutulan), Düşük Maliyetli, Çoğaltılabilen, Hazırcevap, Hileli, Genç.

Pek çok düşünür Pop Sanatın, Dada ve Marcel Duchamp’ın yaklaşımı ile paralellikler içerdiğini öne sürmüştür. Raoul Hausmann, Hannah Höch, George Grosz ve John Heartfield tarafından yapılan Dada kolajları ile kurulan bağlantılar açıktır. Dönemin popüler illüstrasyonları kesilerek yapıştırılır, fırça, makas gibi ürünler, dergi sayfalarının hepsi sanatın bir parçası hâline getirilmiştir. Dada, belirli bir burjuvazi sınıfına, sanata dair bir estetik görüşe sahip belirli bir kesime hitap eder.

Op Sanatı, optik yanılsamalardan faydalanan bir sanat türüdür. Time Dergisi 1864 yılında Julian Stanckzak’ın şovuna karşılık bu Op Sanat kavramını icat ederek kullanıma sokmuştur. Martha Jackson Galeri’de yapılan sergideki eserler optik illüzyonlar kullanan soyut sanat eserleridir.

Türkiye’de 70’li yıllarda Pop Sanat eserleri veren bir diğer isim de Nur Koçak’tır. Kendisine ait resim çalışmalarından 38 tanesinde Batı medyasında, dergilerde kullanılan kadın reklam objelerine dair kolajlar bulunmaktadır. Nesnelerin temel kullanım amacı “Fetiş nesneler” yaratmak üzerinedir.