GÖRSEL İLETİŞİM VE TASARIM TARİHİ

Floransa

Victorian

Hoca Ali Rıza

1881

Animasyon

Endüstriyel devrime önem verirler.

Doğallıktan uzaklaşmak

Art Nouveau

Jules Cheret

Mimari

17. yüzyılda egemen olan natüralist felsefe,
gelişen tüm çabalar ile gelen makineleşme ile
sonucuna ulaşmış ve dünyayı etkisi altına almıştır.
Sanayi Devrimi adı altındaki bu sürecin temelleri
bu insanın bu düşüncelerini maddesel dünyada elle
tutulur bir biçimde gerçekleştirme çabasından gelmektedir
(Stearns, 2012).

Endüstriyel devrimin ilk ayağının yaşandığı yıllarda İngiltere’de Kraliçe Victoria dönemi yaşanmaktaydı.
İngiltere ve İrlanda’nın kraliçesi Victoria, 1837 yılında tahta geçti ve 1901 tarihine kadar da tahta
kaldı. Bu nedenle bu döneme dair tüm görsel çalışmalar Viktorya dönemi sanatı altında değerlendirilmiştir.

İngiltere ve İrlanda’nın kraliçesi Victoria, 1837 yılında tahta geçti ve 1901 tarihine kadar da tahta
kaldı. Bu nedenle bu döneme dair tüm görsel çalışmalar Viktorya dönemi sanatı altında değerlendirilmiştir.
Teknolojik gelişmelerin ışığında dönem yeni bir zengin sınıf ortaya çıkmaya başlamıştı.

Özellikle taş baskının sınırlarının
genişletildiği ve uygulamalarının hayli çeşitlendiği bir dönem olan Viktorya döneminde, nostaljik ve duygusal
imgeler basılı işlerde sıklıkla kullanılmaktadır. Bunlar arasında; kadın figürleri, çiçekler, çocuklar ve
köpekler göze çarpmaktadır. Özellikle 1851 yılında, kraliçenin eşi Prens Albert büyük bir sergiye (Great
Exhibition) ev sahipliği yapmıştır.

Özellikle Almanlar tarafından geliştirilen taş baskı diğer adıyla litografi tekniğinin sunduğu imkanlar,
daha eski teknikler olan rölyef ve oymalı taş ile yapılan baskıların sınırlılığından sanatçıları kurtarmıştır.

İngiliz tasarımcı, yazar ve sanat otoritesi Owen
Jones (1809-1874), tasarım anlamında içerisinde bulunduğu
dönemi önemli anlamda etkilemiştir. Henüz
20’li yaşlarının ortalarında İspanya, İslam sanatları
örneklerine sahip bölgelerine yaptığı sistematik çalışmalar
onu oryantalist sanat ile tanıştırmıştır. Fas’a ait
bu dekorasyon stilleri ve desenlere 1842-1845 yılları
arasında yazdığı “Batı Sanatı” kitabında yer vermiştir.
Bu kitabında özellikle Alhambra Sarayı’nın planlarına,
bölümlerine yer vermesi dikkat çekicidir. Kitaptaki
tüm bu desen alternatifleri, Viktorya stilindeki
karmaşık döşeme, harf ve ahşap baskı tasarımlara ilham
kaynağı olmuştur (Lambourne, 1999).

Hazırlanan taşbaskılarda yazıların ve
resimlere ait çizgilerin geldiği yerlerde oyulmuş ve
kabarık görünen alanlar mevcutsa bu türden baskıya
gravürleme adı verilir. Gravür şekli oluşturulurken
kazınarak oluşturulacak görseller ve kelimeler
için asitler ve özel gravür makinaları kullanılır.

Litografi tekniği İstanbul’a II. Mahmut döneminde ıslahatların gerçekleşmesi ile gelmiştir.
İstanbul’a gelen Henry Cayol adlı bir çizer, Fransa’da öğrendiği litografi tekniğini ülkemize
yerleşerek yayılmasına öncülük etmiştir.

Litografi tekniği İstanbul’a II. Mahmut döneminde
ıslahatların gerçekleşmesi ile gelmiştir.
İstanbul’a gelen Henry Cayol adlı bir çizer,
Fransa’da öğrendiği litografi tekniğini ülkemize
yerleşerek yayılmasına öncülük etmiştir. İlk taş baskı
atölyesi 1831 yılında Cayol tarafından kurulur
ve ilk işlerinden biri, Hüsrev Paşa’nın “Nuhbetüttalim”
adlı yapıtıdır. İlk başlarda askeri eğitimler
için basılan kitaplar, broşürler, şemaların ağırlığı
görülmektedir.

İlk taş baskı
atölyesi 1831 yılında Cayol tarafından kurulur
ve ilk işlerinden biri, Hüsrev Paşa’nın “Nuhbetüttalim”
adlı yapıtıdır. İlk başlarda askeri eğitimler
için basılan kitaplar, broşürler, şemaların ağırlığı
görülmektedir. Tekniği 50 kader askeri öğrenciye
de öğreten Cayol, Sultan Mahmut tarafından Türk
el yazması eserlerin basımı için de görevlendirilmiştir.