GÖRSEL ESTETİK

Gözlerimizi ve bir fotoğraf makinasının kame­rası gibidir. Öncelikli olarak ışık öndeki saydam tabakadan (cornea) girer. İrisin orta­sında yer alan gözbebeği (pupil) ve irisin çapı, aynı fotoğraf makinesinin diyaframı gibi büyüyüp kü­çülerek ışığın şiddetini ayarlar. Gözbebeğini geçen ışık göz merceğine (lens) gelir. Oradan da görme­mizde önemli rolü olan, ışığa ve renge duyarlı re­tinaya gelerek orada toplanır. Retinada odaklanan görüntü elektrik sinyallerine dönüştürülüp optik sinirler aracılığıyla beyne ulaştırılarak algı sağlanır ve görme eylemi gerçekleşir.

John Berger’e göre (1986) görme konuşmadan önce gelmiştir. Çocuk konuşmaya başlamadan önce bakıp tanıma­yı öğrenir. Bir diğer anlamda da görme sözcükler­den önce gelmiştir.

“Resimlerle Düşünmek” adlı kitabın yazarı Temp­le Grandin (2010), ünlü Hollandalı ressam Van Gogh’un akıl hastanesine kapatıldıktan sonra sanatında daha başarılı olduğunu ifade eder.

Gestalt Kuramı;

Algısal psikoloji üzerinde çalışan ilk Alman psikologları gestalt kelimesi ile ifade ettiler.

Gestalt Almanca bir kelime olup; biçim, şekil, form gibi anlamlara gelmektedir. Gestalt kuramı algısal örgütleme yasaları ile ilgilenen bir psikoloji teorisidir. Şekil-zemin ilişkisi, yakınlık, benzerlik, süreklilik, tamamlama, devamlılık, basitlik yasaları, algısal örgütleme yasalarından oluşur. Gestalt kura­mı olay, olgu, nesnelere bütüncül yaklaşımla bak­mayı öğreten algısal organizasyon kuramıdır.

Açıklama: Rudolf Arnheim “Görsel Düşünme” adlı kitabında; deneyimli bir hekimin bir yaraya, deneyimli bir makine ustasının bir ma­kinaya, bir fizyoloğun bir mikroskop preparatına baktığında aceminin görmediği şeyleri görebildiği­ni ifade eder.

İmge, Türk Dil Kurumuna göre; zihinde tasarla­nan ve gerçekleştirilmesi özlenen şey, hayal, hülya’dır. İkinci bir anlam olarak imge; genel görünüş, izlenim ve imaj olarak da tanımlanabilmektedir.

Açıklama: 1960’larda ortaya çıkan optik (gözsel), kısa adıyla ‘op’ sanatın ilk uygulayıcısı kabul edilen Macar sanatçı Victor Vasarely (1908-1997) ve ondan etkilenen bazı sanatçılar, gözün kusurlarından yararlanarak sanatlarını geliştirmişlerdir

Beynin sağ küresinin baskın özellikleri; daha çok artistik duyular, yani resim, müzik, hayal gücü ve yaratıcılık gibi işlevleri yerine getirir.

Göstergebilim (semiyoloji) imaj olgusunun an­laşılmasında, reklamların anlamlarının çözülmesinde ve tüketim tartışmalarına yön verilmesinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Göstergebilim “göstergeleri inceleyen bilim dalı” olarak tanımlanabilir.

Göstergebilim, insanların sözcüklerden, sesler­den ve resimlerden nasıl anlam çıkardığına dair bir tarif ortaya koyar. Göstergebilim üç ‘sınıflan­dırıcı’ olduğunu önerir. Bunlar; gösterge, sistem ve bağlamdır. Gösterge içeriği aracılığıyla bilgi verir, sistem göstergenin iş gördüğü düzendir (yol işaret­lendirme sistemleri gibi) ve bağlam da göstergenin konumlandığı düzendir (hareketli makinelerin yanı gibi). Pek çok tasarım sembolik göndermeler veya çoklu bilgi katmanlarıyla iletişim kuran göstergeler barındırır. Gösterge güçlü bir iletişim aracıdır.

Francis Galton, Inquiries into Human Faculty and Develop­ment adlı kitabında, bazı bireylerin canlı zihinsel resimler gördüğünü yazar ve diğerleri için “Fikir­ler zihinsel resimler olarak değil, olguların sembolleri olarak hissedilir. Düşük düzeyde resimsel imgeleme sahip bireyler, kahvaltı masalarını hatırlar ancak onu göremezler” diye ekler.

Gözlerimizi ve bir fotoğraf makinasının kamerası gibidir. Öncelikli olarak ışık  öndeki saydam tabakadan (cornea) girer. İrisin ortasında yer alan gözbebeği (pupil) ve irisin çapı, aynı fotoğraf makinesinin diyaframı gibi büyüyüp küçülerek ışığın şiddetini ayarlar. Doğru cevap A'dır.

Algı (perception) insanın anlık yaşantısı sırasında kazanılan duyusal bilgilerin (çevrede var olan olay ve etkilerin) beyin tarafından organize edilip yorumlanma veya anlamlandırma sürecidir. Algı gerçekliği bilinç ve muhakeme içerir; algı, görme,
işitme, koku, tat, dokunma ve diğer vücut duyularıyla ilişkilidir. Doğru cevap A'dır.

İmge, Türk Dil Kurumuna göre; zihinde tasarlanan ve gerçekleştirilmesi özlenen şey, hayal, hülya’dır. İkinci bir anlam olarak imge; genel görünüş, izlenim ve imaj olarak da tanımlanabilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Beynin sol yarı küresi yani analitik bölümü bilim, rasyonellik, objektiflik, matematik, kimya, fizik gibi fonksiyonları yerine getirir, buna göre doğru cevap E'dir.

Amblem bir şirketin, ürünün, hizmetin veya oluşumun karakterini yansıtmak üzere tasarlanan grafik bir semboldür. Logo, bir kurumu yazınsal olarak tanımlar, yazı karakterlerini onun güçlü yönlerinin ve kültürünün göstergesi olacak şekilde stilize eder. Marka ise bir ürünü, hizmeti veya kurumu rakiplerinden ayrıştıran ve
tanımlayan bir sembol, işarettir. Buna göre doğru cevap C'dir.

...Retinada odaklanan görüntü elektrik sinyallerine dönüştürülüp optik sinirler aracılığıyla beyne ulaştırılarak algı sağlanır ve görme eylemi gerçekleşir.  Buna göre doğru cevap D'dir.

Gestalt Almanca bir kelime olup; biçim, şekil, form gibi anlamlara gelmektedir. Gestalt kuramı algısal örgütleme yasaları ile ilgilenen bir psikoloji teorisidir. Şekil-zemin ilişkisi, yakınlık, benzerlik, süreklilik, tamamlama, devamlılık, basitlik yasaları,
algısal örgütleme yasalarından oluşur. Doğru cevap E'dir.

Temel iletişim ögelerinden piktogram, hiyeroglif ve benzeri yazı sistemlerinde bir kavramın karşılığı olarak kullanılan resimsel öge olarak tanımlanır. Günümüzde en iyi örnek trafik işaretleridir. Doğru cevap A'dır.

...Oran ise nesneler arasındaki nicelik farklarını veya derece ile büyüklük, küçüklük, yükseklik ve genişlik gibi bağıntıları ifade eder. Buna göre doğru cevap D'dir.

Form, biçim ve şekil birbiriyle çokça karıştırılan kavramlardır. Form ve biçim sanatsal anlamda kullanıldığında hemen hemen aynı anlama gelmektedir. Form, (en-boy-yükseklik) üç boyutlu bir nesnenin doğal yapısını, varlığını tanımlar. Bir sanat eserinin yapı bakımından kuruluşudur. Bir diğer anlamda sanat yapıtının biçim, çizgi, renk, leke ve dokudan oluşan son hâli olup tüm bu ve bunun dışındaki nitelikleri organize eden son durumdur. Ya da bir objenin nesnenin görsel veya dokunsal olarak algılanan bir gerçekliği olarak da tanımlanabilir. Doğru cevap A'dır.