GÖRSEL ESTETİK - Deneme Sınavı - 32

Tüm iki boyutlu sanatsal çalışmalarda üç boyutlu görünüm elde etme (görüldükleri gibi çizme) perspektif çizim tekniği kullanılarak yapılır. Perspektif, yüzey organizasyonunda, iki boyutlu bir düzlemde üçüncü boyut yani derinlik yanılsaması vermek için kullanılan tekniktir. Kesin geometrik kurallara ve orantılara bağlıdır. Bugün çizgi perspektifin tek, iki ve üç kaçar noktalı çizim yöntemlerin yanında hava perspektifi de kullanılmaktadır.

Uzaklık ve derinlik algısı yaratmada kullanılan ilkeler ise şunlardır; Etkili çevre, Örtme, Saydamlık, Ölçü derecelemesi, Ton derecelemesi ve Koram.

Geniş, açık ve aydınlık yüzeyler/ alanlar, benzer ölçüde tekrarlanan ögeler sıcak-soğuk renk zıtlıkları, doku zıtlıkları ve zıtlığın kendisi kompozisyonda figürden daha çok ve geniş yer kaplayarak Fon / Zemin etkisi yaratırlar.

Kompozisyon türleri, tarihin belirli dönemlerinde belirli toplumlarda ve sanat ekollerinde değişkenlik göstermiştir. Örne- ğin; Klasik dönemin belirgin kompozisyon biçimi simetrik kompozisyon iken Barok dönemde kompozisyon Z ekseni üzerine kurulur, Soyut resim, Fovizm, Ekspresyonizm gibi sanat akımlarında asimetrik kompozisyon daha çok görülür.

Bauhaus öğretilerine göre temel tasarım ilkelerini tekrar, zıtlık ve egemenlik adı altında üç ana başlık da toplayabiliriz. Bunlara ek olarak denge ve birlikte bu ilkelerdendir. Doğru cevap B'dir.

Bir kompozisyonda, tasar ögelerinin birinin ya da bir grubun diğerleri üzerinde
baskın bir şekilde kullanılması, hâkimiyet sağlaması bu ilkenin ana kuralıdır. Tasar ögelerinin birinin o kompozisyonda daha fazla kullanılması kompozisyona canlılık katar, hareket verir, ilgiyi çeker. Doğru cevap E'dir.

Tüm iki boyutlu sanatsal çalışmalarda üç boyutlu görünüm elde etme (görüldükleri gibi çizme) perspektif çizim tekniği kullanılarak yapılır. Doğru cevap C'dir.

Kompozisyon türleri, tarihin belirli dönemlerinde belirli uygarlıklarda değişkenlik göstermiştir. Örneğin Orta Çağ’da simetrik (Merkezî) kompozisyon başat bir rol oynamıştır. Yani anlatılmak istenen konu çerçevelerden belli bir boşluk bırakılarak merkezî bir şekilde alana yerleştirilir, gereksiz ögelerden detaylardan ayıklanarak sunulur. Doğru cevap A'dır.

“Z’’ ekseni bir dik açının ortasından çizilen 45 derecelik eksenini oluşturur. Bir tasarıya ya da kompozisyona Z ekseninin yerleştirilmesi, görsel pozisyonu üç boyutlu algı sürecine yaklaştırır, derinlik yaratır, nesneler arasındaki uzaklık ve
yakınlık ilişkisini kurulmasına yardımcı olur ve doğal olarak ön-arka ilişkisi yaratır. Önemli bir kompozisyon türüdür. Doğru cevap A'dır.

Serbest kompozisyon ise günümüz yaşam biçimine ve postmodern dünya görüşüne uygun düşen, hiçbir kural kabul etmeyen, tanımayan, uymayan kompozisyonların tanımıdır. Doğru cevap E'dir.

Objektif zaman, saate ve/veya takvime bağlı (saat, gün, hafta, ay) olarak ölçülebilen, gözlenebilen, takip edilebilen zamandır. Subjektif zaman ise algılanılan, hissedilen zamandır. Kişiye göre farklılıklar gösterebilecek olan subjektif zamanın ölçülmesi daha zordur. Örneğin; saat 15.00’da Ankara Esenboğa Havalimanından kalkan ve 15.50’de İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanına inen uçağın yolcuları objektif zamanda 50 dakikalık bir yolculuk yapmışlardır. Bu zaman aralığı objektif zamanda bütün yolcular için eşittir. Ancak subjektif zaman açısından yolcular arasında hissedilen zamanda farklılıklar söz konusu olabilir. Örneğin; uçak korkusu olan bir yolcu 50 dakikalık yolculuğu çok daha uzun hissedebilir. Bunların yanı sıra bir de biyolojik zamandan söz etmek mümkündür. Biyolojik zaman canlıların yaşam ömürleriyle ve yaşam organlarının hareketiyle ilgili zamandır. Doğru cevap D'dir.

Zaman ikame edilemez. Zamanın ne diğer bir malzemeyle ne de daha ucuz bir zamanla ikâme edilmesi mümkün değildir. Doğru cevap C'dir.

Zaman genel olarak bir işin, bir oluşun içinde geçtiği, geçeceği veya geçmekte olduğu süre, vakit (TDK) olarak tanımlanır. Doğru cevap E'dir.

Aristoteles'e göre zaman, önce ve sonraya göre devinimin/hareketin sayısıdır. Bireylerin, zihinlerinde bir şey değişmediğinde ya da herhangi bir değişimi fark etmediklerinde zamanın da geçmediğini düşünmektedir. hareket olmaksızın tek başına var olabilmesi olanaklı değildir. Doğru cevap B'dir.

Henri Bergson ise, göre, zaman bir nokta üzerinden diğer bir nokta üzerine hareket eden kesintisiz, dinamik ve döngüsel olmayan şeydir. İki farklı anlayışı olduğunu savunan Bergson için, birincisi; bireyin içinde var olan ve sezgi yoluyla elde edilen süre, ikincisi ise nesnel dünyanın yansıması olarak araya “mekân fikri sokulan süre”olduğunu ifade eder. Doğru cevap A'dır.

Zaman anlayışı göreli ve mutlak zaman olarak da ele alınmaktadır. Newton, mutlak zaman görüşünü savunmaktadır. Newton bu yaklaşımı çerçevesinde, mutlak ve evrensel zamanın ölçülebilir, hesaplanabilir olduğunu ve zamanın temelde dışsal bir öğeden bağımsız olarak aktığını belirtir. Doğru cevap D'dir.

20. Yüzyılında, Braque ve Picasso gibi sanatçıların perspektif bozumu ile Kübist Devrim ortaya çıkmıştır. Böylece, nesnelerin fiziksel özelliklerinin yanına zaman kavramı da eklenmiştir. Bu yaklaşım, Einstein’ın görelilik kuramı ile ilişkilidir. Doğru cevap E'dir.

Resim seçeneği doğru gibi gözükmesine rağmen yapılış sürecindeki geçen zaman anı resmetmek için yeterli değildir bu yüzden yapılan resim aslında farklı anların bütünleşmiş tek bir görüntüsünün resmidir. Mekân ve hareketle ilişkili olarak fotoğraf makinesi nesneyi şimdiki zamanında dinamik bir şey olarak değil statik bir şey olarak resmeder. Yani an’ı dondurur. Doğru cevap B'dir.

Bergson, dış dünyayla temasımızı bütünüyle sinematografik bir zemine indirger. Bu bakış açısıyla sinema, imgeye hareket ve zaman gibi iki tane sıfat vermiş olsa da en eski illüzyondan başka bir şey değildir. Böylece Bergson, Zenon’un paradokslarına modern bir ad verir: Sinematografik illüzyon. Doğru cevap A'dır.

Filmdeki olayların bir gün içerisinde gerçekleşmesi hâlinde filmin sujesel zamanı bir gün olmaktadır. Sinemada zamana ilişkin üçüncü kategori ise izleyici tarafından algılanan zamandır. Bir sinema filminde, filmsel zamanın akışı ile alılmamanın zamanının birbirleriye yakın ilişkileri olsa da zamanın daralması ve genişlemesi aracılığıyla oluşturulan anlatının izleyiciler üzerinde yarattığı farklı duygusal etkiler farklı zaman algılarına neden olacaktır. İzleyicinin film izleme sürecinde salonda tükettiği zaman reel zamandır?