GÖRSEL ESTETİK - Deneme Sınavı - 12

Gri, Siyah ve Beyaz sıfır kromalı yani kromasız renklerdir. Doğru yanıt B’dir

Bir kompozisyonda, tasar ögelerinin birinin ya da bir grubun diğerleri üzerinde baskın bir şekilde kullanılması, hâkimiyet sağlaması egemenlik ilkesinin ana kuralıdır. Tasar ögelerinin birinin o kompozisyonda daha fazla kullanılması kompozisyona canlılık katar, hareket verir, ilgiyi çeker. Birden fazla öge olunca ortaya mutlaka bir zıtlık çıkar. Egemenlik, zıtlıktan yararlanılarak tasar ögelerinin birinin ya da bir grubun diğerleri üzerin de baskın bir şekilde bir kompozisyonda kullanılmasıdır. Böylece biri ya da birileri diğerlerinin üzerinde hâkimiyet kurabilir. Yani zıtlık yaratmadan egemenlik kurulamaz. Egemenlik, birlik kurmanın ve yaratmanın bilinen en basit ve en etkili ilkesidir. Doğru yanıt C’dir.

Altın kesimin en basiti, kullanılan yüzeyi enine ve boyuna üçe bölmektir.1/3 kuralı olarak da bilinen bu üç parçaya bölmede, ikisini bir tarafa diğerini öbür tarafa aldığımız zaman altın kesime uygun parçalama yapmış oluruz. Bu bölme de kesişim noktaları görsel ilgi çekme noktalarıdır, dikkati toplarlar. Bu noktalara yerleştirilen figürlerle yapılan kompozisyonlar canlı, hareket içeren, göze uyumlu ve alımlı ama simetrik olmayan, en bilindik kompozisyon türüdür ve asimetrik (açık) bir kompozisyondur. Doğru yanıt D’dir.

“Z’’ ekseni bir dik açının ortasından çizilen 45 derecelik eksenini oluşturur. Bir tasarıya ya da kompozisyona Z ekseninin yerleştirilmesi, görsel pozisyonu üç boyutlu algı sürecine yaklaştırır, derinlik yaratır, nesneler arasındaki uzaklık ve yakınlık ilişkisini kurulmasına yardımcı olur ve doğal olarak ön-arka ilişkisi yaratır. Görselde Z eksenli kompozisyon kullanılmıştır. Doğru yanıt A’dır.

Serbest kompozisyon günümüz yaşam biçimine ve postmodern dünya görüşüne uygun düşen, hiçbir kural kabul etmeyen, tanımayan, uymayan kompozisyonların tanımıdır. Doğru yanıt E’dir.

Gerçek görüntü, cisimden çıkan ışınların aynada yansıdıktan sonra aynanın içinde değil de önünde oluşturduğu görüntüdür. Gerçek görüntüler cisme göre terstir ve bir ekran üzerine düşürülebilirler.

Derinlemesine görüntü işlemi çok yakındaki bir objeyle uzaktaki objenin aynı netlikte görülebilmesidir. Bu da özel yapıdaki mercekler, diyaframın küçülmesi ve iyi bir aydınlatma ile mümkündür.

Derinlemesine görüntünün sağladığı özellikleri belirtmek gerekirse:

Kameranın konumlandırılmasına göre yapılan çekimler: Uzak, genel, diz, bel, omuz, yüz, ayrıntı çekimleri olarak adlandırılırlar.

Camera lucida, 1806 yılında Thomas Wollaston tarafından bulunan ve ressamların manzara sahnesini hatasız bir şekilde resmetmesine yardımcı olan optik bir aygıttır.

Üstten bakış: Kameranın konuyu görüntülemek için aşağıya doğru eğimlendirildiği bir çekimdir. Kamera yüksekte bir görüş noktasından aşağıya doğru eğilmiş olarak çalıştırıldığında üstten görüş açısı meydana gelir. Bir insanın önüne bakması, yüksek bir yerden aşağıya bakma durumlarında bu bakış açısı kullanılır. Üstten bakış kameranın yüksek bir yere konumlandırılacağı anlamı taşımaz. Tüm açılar görelidir. Çekimi yapılan konunun yüksekliğiyle bağlantılıdır. Çekimi yapılan konunun yüksekliği ne olursa olsun, her türden aşağı doğru açılandırma üstten bakış olarak nitelendirilmelidir. Üstten bakış açısı ile çekilmiş görüntü çekimlerinde, objeler gerçekte küçülmediği hâlde olduğundan küçük görünür. Böyle çekim açısının kullanılması seyircilerde ezilmişliği, küçük düşmeyi, yenilgi duygusunu uyandırması içindir.

Alttan bakış: Kameranın çekim konusunu görüntülemek için yukarı doğru doğrultulduğu her türden çekimdir. Bunun dışında kameranın alt açıdan görüşü söz konusu olunca alt açıdan yapılmış çekimlerde de objeler gereğinden büyük görünürler. Burada çekilen, objenin, cismin özelliğine göre izleyicilerde güçlülük, heybetlik, ululuk duygusu uyandırmasıdır.

Eğik bakış: Kamera kendi ekseninde sağa-sola eğildiği takdirde çekilen görüntüler dikey kenarlara göre sağa-sola eğik olarak görünür. Böyle bir görüntü oluşturma olumsuzluk duygusunu verebilmek için kullanılır. Baş aşağı çekimde ise temel amaç kameranın tamamıyla baş aşağı duruma getirilerek yapılan çekimdir. Burada çekilen, görüntünün birisinin gözüyle çekilmiş gibi sahnenin alışılmamış bir açıdan verilmesidir.

Öznel görüş açısı: Kameranın merceğinin görüntüyü filmdeki kişilerden birinin gözüyle görüyormuş gibi kullanıldığı çekim biçimidir. Daha çok herhangi bir olayın belli bir kişinin gözüyle ortaya konmasında kullanılır. Bu çekimlerde oyunculardan birinin doğrudan doğruya kamera objektifine bakması da seyircinin ilgisini çekmesi bakımından etkilidir.

Alttan bakış: Kameranın çekim konusunu görüntülemek için yukarı doğru doğrultulduğu her türden çekimdir. Bunun dışında kameranın alt açıdan görüşü söz konusu olunca alt açıdan yapılmış çekimlerde de objeler gereğinden büyük görünürler. Burada çekilen, objenin, cismin özelliğine göre izleyicilerde güçlülük, heybetlik, ululuk duygusu uyandırmasıdır.

Yatay çevrinme (pan): Kameranın gövdesinin sabit kalmak koşuluyla sağa-sola yapmış olduğu harekettir. En çok yapılan kamera hareketidir. Pan hareketi nesnenin hareketinden geç kalmamalıdır. Doğal akışı bozmadığı için çok kullanılan kamera hareketidir.

Uzak çekim: Büyük bir alanın, geniş bir mesafeden görüntülenmesidir. Seyirciyi etkilemek anlamında bu çekimin kullanıldığı belirtilir. Çok geniş açılı çekim, uzak çekimler için genellikle tercih edilendir. Kamera hareketlerinin seyircide ilgiyi artırmak anlamında gerektiği zaman uygulanmasının uygun olacağı belirtilir.

Altın oran: Sanat ortamında kullanılan bir kompozisyon yöntemidir. Fotoğraftaki kullanımında yapılması gereken, kadrajı 9 eşit dikdörtgene bölerek ilgi noktasını ortada yer alan dört kesişim noktasından birine yakın yerleştirmektir. 1/3 kuralı olarak bilinen bu prensip düzgün görüntüler oluşturulmasını mümkün kılar. Genel itibariyle bu kurala uygun kadrajlar göze çok daha iyi görünür.

Kompozisyonun temel unsurlarındandır. Çekim yapan kameramanın amacı görüntüde bir denge oluşturabilmektir. Çekimi yapılan objeye göre baş, bakış, hareket boşlukları, kamera açıları vb.nin görüntüde denge oluşturabilmek için yapılması gerekir. Görüntünün dengesini de nesnenin boyutu, rengi ve çevresi içindeki konumu ile diğer nesnelerle aralarındaki ilişki belirler.

Görsel Etkiyi Artırma Yöntemleri

Renkler: Görsel olarak renkler yaşantımızda önemli bir yere sahiptir ve renkleri ışığın cisimler üzerinden yansıması sonucu görürüz. Renk konusunu bilmek ve çekimi yapılacak nesne ile ilgili olarak görüntü çerçevesini ona göre düzenlemek gerekir. Renklerin gerçek değerleri dışında bizlerdeki psikolojik etkileri de önemlidir. Sıcak ve soğuk olarak sınıfladığımız renkleri bilmek ve çekimde ona göre kullanmak görsel etkiyi artırabilir. Görsel etki için yerine göre renkli filtreler, renkli ışıklar da kullanılabilir. Renklerin etkileri kültürlere göre de değişebilir.

Çizgiler: Çizgiler insan üzerinde fiziki yapılarından doğan birtakım anlamlar ve duygular uyandırır. Bu, genel olarak geometrik biçimlerin dış dünyayla ilgili çağrışımlar yaratmasından kaynaklanır. Örneğin düz çizgiler durağanlık etkisi uyandırır. Tabiatta olduğu gibi, sakin bir havada her şey düz, yatay çizgi sistemine uygundur. Ama bir fırtına çıktığında doğadaki düz çizgiler bozularak yerine kırık, eğik çizgiler egemen olur; durgun denizin kırışıksız, yatay çizgisinin kırık, hareketli dalgalara dönüşmesi gibi. İnsanlar yatay çizgilerin dikey çizgilere oranla daha güçlü bir dinginlik duygusu yarattığını bilirler. Diagonal (çapraz, eğik) çizgiler ise dinamizm, resim derinliği ve hareket duygusu sağlar. Asimetrik düzenlemeler dengesizlik yaratır.

Denge: Kompozisyonun temel unsurlarındandır. Çekim yapan kameramanın amacı görüntüde bir denge oluşturabilmektir. Çekimi yapılan objeye göre baş, bakış, hareket boşlukları, kamera açıları vb.nin görüntüde denge oluşturabilmek için yapılması gerekir. Görüntünün dengesini de nesnenin boyutu, rengi ve çevresi içindeki konum.

Birlik: Kompozisyonda denge sağlanırken görüntüde yer alan çeşitli şey ve kişiler arasındaki ilişkilerin düzenlenmesinin gözetilmesi ve ardı ardına gelecek görüntüler arasında, denge yönünden de bir uyum sağlanması anlamına gelir. Örneğin iki kamerayla iki konuşmacının karşılıklı çekiminde, kameramanlar aynı ölçekte çekim yapmalı ve aynı oranda baş boşluğu bırakmalıdır.

Ölçü: Çerçeve içinde yer alan bir konunun büyüklüğünü anlatan bir belirlemedir. Herhangi bir konunun gerçek ölçüsü belirtilmek isteniyorsa çerçeve içine ölçüleri herkes tarafından bilinen bir başka cisim de konmalı ve ona göre düzenleme yapılmalıdır.

Ton: Görüntüde kullanılan resimlerin renk değerlerinin açıklık ve koyuluğunun ifadesidir. Ton, çekimin resimsel dengesini ve atmosferini doğrudan etkiler. Bir kompozisyonun duygusal yönü, egemen olan tonlarla yakından ilgilidir. Mesela görüntüde dinamikliği ve değişkenliği anlatabilmek için koyu tonların kullanılması gibi. Kullanılan renklerin ton değerleri objelerin niteliklerine göre ayarlanmalıdır.

Derinlik: Hacim, derinlik konusu her zaman önemli olmuştur. Derinlik duygusu kamera açısı ve ışıkla sağlanabilir. Kamerada yan açı kullanımı ve kamera hareketleri, tepe ışığı, yan ışık ve anahtar ışık kullanılarak gölgeler oluşturulması, kişiler ve nesnelerin kamera karşısında dağınık bir şekilde derinlemesine yerleştirilmesi derinlik hissini artırabilir.

Sadelik: Çerçevede mümkün olduğu kadar az elemanla konuyu anlatmak önemlidir. Ama konunun dışında anlatımı destekleyen ve çevreyi yansıtan ikinci derece elemanlardan sadece gerekli olanlar alınmalı, gereksiz unsurlar çerçeve dışında kalmalıdır.

Uzak çekim,Genel çekim,Boy çekim,Omuz çekim,Diz çekim,Göğüs çekim,Bel çekim,Baş çekim,Yüz çekim,Ayrıntı çekim