GÖÇMEN VE SIĞINMACILARLA SOSYAL HİZMET

Eğitim, temel hedefi bireysel özerkliğin artırılması olan ve bireyin yeteneklerini geliştirdiği, özgürleştiği süreçler toplamıdır. Bu açıdan bakıldığında eğitim sürecinin, bireysel özerklik ve özgürlükleri bakımından ciddi sorunlar yaşayan göçmen ve sığınmacılar için oldukça işlevsel bir özgürleşme pratiği olacağı söylenebilir. Doğru cevap A'dır.

Robert Park’ın 1928’de ortaya attığı marjinal insan kavramı göçmenlerin durumunu tanımlamaktadır. Bu kavram iki ya da daha fazla kültürü paylaşan, iki ya da daha fazla dünyada, bunlardan hiçbirinin tam bir parçası olmadan var olan bireyleri anlatmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Çokkültürlü eğitimde farklı etnik kökenlerden olan öğrencilerin temel yetenekleri (okuma-yazma, matematik, problem çözme, eleştirel düşünme vb.) kazanmalarına yardımcı olmak amaçlanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Okulda sosyal hizmet uygulamalarının temel amacı, genel olarak öğrencinin okul başarısının artırılması, ailenin öğrencinin eğitim sürecine katılımının ve iş birliğinin sağlanması, öğrencinin eğitsel performansına uygun olarak eğitim hizmetlerinden maksimum düzeyde yararlanmasına katkı sağlamaktır. Doğru cevap E'dir.

Çeşitli nedenlerle tarımsal faaliyet ile uğraşan birçok aile, geçimini sağlayabilmek amacıyla daha fazla tarımsal iş olanağı bulunan yörelere gezici (yerleşik olmayan) ve mevsimlik (geçici) işçi olarak gitmek durumunda kalmaktadır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı verilerine göre sayıları 300.000 civarında olan mevsimlik gezici tarım işçileri, fiilen kayıt dışı olanlar ve çocuklar ile birlikte en az bir milyonluk bir nüfusu kapsamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Göçmen ve sığınmacılara yönelik sosyal hizmetlerin temel odak noktalarından birisi ailedir. Terör, savaş ya da doğal afetler gibi sarsıcı etkenler nedeniyle oluşan göçün sonucunda anne-babaların yaşadığı sorunlar çocukları da etkilemektedir. Bu nedenle aile kurumunu güçlü kılacak birtakım önlemler alınmalıdır. Göçün zihinlerde yarattığı etkilerin silinmesi amacıyla çocukların psikolojik anlamda uğradıkları olumsuz etkiler giderilmeli, geleceğe umutla bakmaları sağlanabilmelidir. Doğru cevap A'dır.

"Eğitim kurumları dil, ırk, cinsiyet ve din ayırımı gözetilmeksizin herkese açıktır. Eğitimde hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz" ifadesi Milli Eğitim Temel Kanunu (Sayı: 1739 / Tarih: 14.06.1973): Madde 4'te yer almaktadır. Doğru cevap B'dir.

Sığınmacıların büyük kısmının kampların dışına dağılmasının, diğer konularda olduğu gibi eğitim konusunda da çözülmesi güç problemlere neden olduğu anlaşılmaktadır. İlgili bakanlık ve kurumların olağanüstü karar ve çalışmalarına rağmen, özellikle kamp dışındaki Suriyeli çocukların eğitim sorunun çözümünde fazla bir gelişme olmadığı görülmektedir. Doğru cevap B'dir.

Sosyal hizmet uzmanları, eğitim sürecinde sağlayacakları katkılarla göçmen ve sığınmacılara, yaşadıkları sorunları aşmaları için yardımcı olabilirler.

Berkman ve D’Ambruoso (2006) alanyazına dayalı olarak sosyal hizmetlerin, Danışmanlık, Kaynak Yönetimi ve Eğitim olmak üzere üç temel işlevi olduğunu ifade etmiştir. Eğitim işlevi boyutunda sosyal hizmet uzmanı açısından öğretici, yetiştirici, yardımcı-bilgilendirici, araştırmacı rolleri yer almaktadır.

Toplumsal açıdan sorunlu çocuk ve gençlerin okul dışı eğitimi ile ilgilenen sosyal pedagoji, gençlik hizmetleri ve aile hizmetleri kapsamında eğitim boyutuyla yürütülen etkinlikleri de kapsamaktadır.

Okul sosyal hizmeti; tıp, psikiyatri, suçluluk, yaşlılık, engellilik, yoksulluk, eğitim, aile ve çocuk refahı gibi farklı alanlarda geniş bir etkinlik potansiyeline sahiptir (Duman, 2000).

1983 yılında Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu Raporu’nda, okullarda rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin “Okul Sosyal Hizmeti” adı altında psikolog, hekim, rehberlik ve psikolojik danışman ve sosyal hizmet uzmanından oluşan bir ekip tarafından verilmesi yönünde hazırlık yapılması öngörülmüştür.

Avrupa’da yaşayan Türkiye kökenli göçmenler özelinde yapılan bir araştırmanın bulgularına göre de Türk işçilerin ve ailelerinin yaşadığı eğitim sorunları, okul, dil, ayrımcılık, aile, uyum, kültür ve asimilasyon kategorilerinde yoğunlaşmaktadır (ECDGEC, 2008; Babaoğlan, 2011).

Göçmen ve sığınmacıların sorunlarının çözümü için farklı kuruluşların birlikte çalışması gerekmektedir. Türkiye’nin ‘Ulusal Göç ve İltica Eylem Planı’na göre sorumlu kuruluşlar, İçişleri Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, SHÇEK, Çalışma Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ve sivil toplum kuruluşlarıdır.

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (Sayı: 6458 / Tarih: 04.04.2013): Madde 89: Başvuru sahibi veya uluslararası koruma statüsü sahibi kişi ve aile üyeleri, ilköğretim ve ortaöğretim hizmetlerinden faydalanır.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanan eylem planında eğitim alanında önemli hedefler yer almıştır.Eylem Planında eğitim bağlamında yer alan ana hedefler şöyle ifade edilebilir (ÇSGB, 2010):

Okulda sosyal hizmetler, bireysel, aile ile grup terapisi, vaka yönetimi, öğretmen ve sınıf desteği, çocuk ve aile desteği düzeylerinde; koruyucu, önleyici, değiştirici, geliştirici, destekleyici, tedavi ve rehabilite edici hizmetleri kapsamaktadır (Tan 2000 aktaran Özbesler ve Duyan, 2009; Huxtable & Blythe, 2002 aktaran Allen-Meares, Montgomery ve Kim, 2013).

Çok kültürlü eğitim kendi kültürünü öne çıkarmayı hedeflemez, aksine diğer kültürlere saygılı olunmasını savunur.

Ekolojik sistem yaklaşımına göre, çocuklar ve gençler davranışlarını etkileyen geniş çevrenin bir parçası olarak
değerlendirilirler ve müdahale için çoklu sistemlerin etkileşimi gerekli görülür.