GÖÇMEN VE SIĞINMACILARLA SOSYAL HİZMET

Göçe bağlı sorunların bazılarının kökeni tarihseldir ve bu sorunlar 1960’lar ile 1970’li yılların başında büyük göç akışlarının yaşandığı dönemin izlerini taşıyabilir. Bu durum yerleşik nüfustaki göreli artış hızıyla birleşerek okul, hastane, toplu konut gibi kamu alt yapı yatırımlarının artan talebe ayak uydurmasını güçleştirmiş, bu tür kamu ve sosyal hizmetlerin zayıflamasına neden olmuştur.

Avrupa Sözleşmeleri: Bölgesel düzeyde göçmen işçilerin korunmasına yönelik düzenlemelerin başında Avrupa Sözleşmeleri yer almaktadır (Güzel ve Okur, 2010; Alpar, 2000: 131-133). Söz konusu Avrupa Sözleşmeleri şunlardır:
• Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
• Avrupa Sosyal Şartı
• Göçmen İşçilerin Hukuki Statüsü Hakkında Avrupa Sözleşmesi
• Avrupa İkamet Sözleşmesi
• Roma Antlaşması
• Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (AGİK) Süreci
• Yeni Bir Avrupa İçin Paris Şartı

Doğru cevap E'dir.

Doğru cevap A'dır.

Doğru cevap A'dır. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ve Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Sözleşme BM’in insan hakları ve dolayısıyla göçmen işçilerin haklarının uluslararası düzeyde korunması ile ilgili diğer düzenlemelerindendir.

Doğru cevap B'dir.

Doğru cevap A'dır.

Tüm maddeler uluslararası ve ulusal hukuki düzenlemeler çerçevesinde göçmen işçilerin yararlanabilecekleri çalışma yaşamına ilişkin haklarındandır. Doğru cevap E'dir.

Doğru cevap D'dir. Diğer seçeneklerde bahsedilen yabancılar Türkiye'de süresiz çalışma izni verilebilir konumda değildir.

Maddelerdeki kişilerin hepsine Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe Türkiye'de istisnai çalışma izni verilebilir. Doğru cevap E'dir.

YUKK hükümlerine göre ikincil koruma statüsü, mülteci veya şartlı mülteci olarak nitelendirilemeyen, ancak menşe ülkesine veya ikamet ülkesine geri gönderilmesi halinde, ölüm cezasına mahkûm olacak veya ölüm cezası infaz edilecek; işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacak; uluslararası veya ülke genelindeki silahlı çatışma durumlarında, ayrım gözetmeyen şiddet hareketleri nedeniyle şahsına yönelik ciddi tehditle karşılaşacak olması nedeniyle menşe ülkesinin veya ikamet ülkesinin korumasından yararlanamayan veya söz konusu tehdit nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancı ya da vatansız kişiye, statü belirleme işlemleri sonrasında verilen statüyü ifade eder. Doğru cevap D'dir.

Göçmenlerin korunmasına yönelik uluslararası bir çerçeve oluşturulması bağlamında doğrudan göçmenlerin korunması amacına dönük faaliyette bulunan uluslararası boyutta kuruluş yapılanmaları vardır. Sorudaki kuruluşlar bu yapılanmalardandır. Doğru cevap C'dir.

Yabancıların çalışma yaşamına yönelik haklarını düzenlemek amacıyla yürürlüğe konulan yasal düzenlemelerden ilki, Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun (YÇİHK) ile bu kanuna uygun olarak yürürlüğe konulan Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği (YÇİHKUY)’dir.

İnsan hakları ile ilgili uluslararası sözleşmeler uyarınca göçmen işçilerin sahip oldukları haklar evrensel, bölünmez ve birbirini tamamlayıcı niteliktedir. Göçmenler bu haklardan cinsiyet, ırk,renk, dil, din ve inanç,siyasal veya diğer görüşler, millî, etnik veya sosyal köken, vatandaşlık, yaş, ekonomik durum, mülkiyet, medeni durum, doğum ve diğer statüler gibi nedenlerle bir ayırım yapılmaksızın çalıştıkları ülkenin vatandaşları ile eşit olarak yararlanırlar.

YUKK hükümlerine göre mülteci, Avrupa ülkelerinde meydana gelen olaylar nedeniyle ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korunmasından yararlanamayan ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişiye statü belirleme işlemleri sonrasında verilen statüyü ifade eder (mad. 61).

Sivil toplum kuruluşlarının sığınmacılara yönelik çalışma alanları; “hukuki yardım, ekonomik ve sosyal yardım, eğitim-öğretim yardımı, sağlık yardımı, barınma yardımı, ayni ve nakdi sosyal yardımlar, danışmanlık ve yönlendirme işlevi, sığınmacılara yönelik entegrasyon rolü” şeklinde sıralanabilir.

Türkiye’de yabancıların çalışma yaşamında karşılaştıkları sorunları ifade edebilmek: Birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de yabancılar çalışma yaşamında kötü koşullarda çalıştırılma, yasal çalışma süresinin üzerinde çalıştırılma, düşük ücretle çalıştırılma, sigortasız çalıştırılma, niteliklerine uygun olmayan işlerde çalıştırılma, sıklıkla iş ve/veya işyeri değiştirmek zorunda kalma, işsizlik, ayrımcılığa maruz kalma ve kayıt dışı çalıştırılma gibi birçok sorunla karşılaşmaktadır.