GÖÇMEN VE SIĞINMACILARLA SOSYAL HİZMET

Niteliksiz olduğu düşünülen işgücünün göç etmesiyle birlikte geldiği ülkede ücretleri azaltacağı, eğer göç edilen ülkede ücretler esnek değilse işsizliği arttıracağı, terk ettiği ülkede ise ücretleri yükselteceği beklenir. Doğru cevap B'dir.

Avrupa ülkeleri, gerçekten ya da son çare olarak, nüfus artışı için göçe güvenmektedirler. Bununla birlikte geleceğe yönelik olarak yapılan tahminler, bu son eğilimlerin devam etmesi durumunda bile, göçün AB nüfusundaki olası azalmayı dengelemeye yetmeyeceği yönündedir. Doğru cevap A'dır.

İşsizliğin sosyal maliyetleri, daha çok bölgesel etnik topluluklar şeklinde yoğunlaşan göçmenler arasında nüfusun genelinden daha yüksek düzeyde olabilir. Yüksek düzeydeki etnik işsizlik de göçmenler ve yerleşikler arasındaki gerilimleri artırabilecektir. Doğru cevap C'dir.

Belirli dönemler temel alınarak yapılan zaman serisi çalışmalar, göçü daha fazla destekleyici bir nitelik taşımaktadır. Çünkü göçmenlerin, hükümet harcamalarının artması yoluyla elde ettiklerinden daha fazla düzeyde vergi gelirlerine katkıda bulunma eğilimi taşıdıklarını ifade etmektedirler. Doğru cevap D'dir.

Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesine dayanılarak hazırlanan İTMMKHY, Türk Vatandaşı veya yabancı ayrımı gözetmeksizin insan ticaretine konu olmuş gerçek kişileri kapsar. Bu Yönetmeliğin amacı ve kapsamı; insan ticareti suçunun önlenmesi, insan ticaretiyle mücadele, insan hakları kapsamında Türk vatandaşı ve yabancı ayrımı gözetilmeksizin insan ticareti mağdurlarının korunması, yabancı mağdura ikamet izni verilmesi ve mağdurlara sunulacak destek hizmetlerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir. Doğru cevap A'dır.

YÇİHK hükümlerine göre yabancıların Türkiye'de çalıştırılabilmeleri "Süreli, Süresiz, Bağısız ve İstisnai" olmak üzere dört tür çalışma iznine bağlıdır. Doğru cevap E'dir.

YÇİHK'nın 5. maddesine göre süreli çalışma izni, Türkiye'nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, iş piyasasındaki durum, çalışma hayatındaki gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik konjonktür değişiklikleri dikkate alınarak, yabancının ikamet izninin süresi ile iş sözleşmesinin veya işin süresine göre, belirli bir işyeri veya işletmede ve belirli bir meslekte çalışmak üzere en çok bir yıl geçerli olmak üzere verilen çalışma iznidir. Doğru cevap E'dir.

Türkiye'ye çalışmak üzere gelen bir yabancının beraberinde veya daha sonra getirmiş olduğu eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına da, yabancının kendisi ile birlikte en az beş yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olmaları kaydıyla süreli çalışma izni verilebilir. Doğru cevap C'dir.

YÇİHK'nın 6. maddesine göre süresiz çalışma izni, Türkiye'de en az sekiz yıl kanuni ve kesintisiz ikamet eden veya toplam altı yıllık kanuni çalışması olan yabancılara, iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler dikkate alınmaksızın ve belirli bir işletme, meslek, mülki veya coğrafi alanla sınırlandırılmaksızın verilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Türkiye'de en az altı ay süreli ikamet iznine sahip yabancılar çalışma izni başvurusunda bulunabilmektedirler.  Doğru cevap D'dir.

Göçmenlerin kendi ülkelerini terk etme ve gittikleri ülkeyi tercih etme nedenlerini açıklayan faktörler, “ekonomik” ve “ekonomik olmayan” faktörler şeklinde iki grup altında incelenebilir. 
Aynı zamanda işgücü piyasası dengesinin ve uyum dinamiklerinin tartışılması açısından göçün belirleyicisi olan faktörleri, göç etmeyi teşvik eden etkiler olarak “itici faktörler” ve “çekici faktörler” şeklinde ikiye ayırmak da mümkündür. Çekici faktörler, göç alan (kabul eden) ülkede göçmenlere yönelik talebi etkileyen, çalışma ve daha yüksek ücret elde etme gibi talep yanlı faktörlerdir. İtici faktörler ise göç etmek yönündeki ilgiyi ve isteği etkileyen, göç veren ülkedeki çalışma olanaklarından yoksunluk, işsizlik ya da düşük gelir düzeyi gibi arz yanlı faktörlerdir

Göç edilen ve terkedilen ülkeler arasındaki mutlak gelir farklılıkları, göçü teşvik edici, başka bir deyişle arttırıcı yönde etkileyen önemli bir faktördür. İki ülke arasındaki mutlak gelir farklılıkları kadar göç veren ülkedeki gelirin nisbi düzeyi de göçü teşvik edici nitelikte olabilir. Göç edilen ve terkedilen ülkeler arasındaki gelir eşitsizliklerinin, göçü artırıcı yönde etkileyen önemli bir faktör olduğu geniş kabul görmekle birlikte, göç hareketlerinin yalnızca gelir farklılıkları ve gelirin nisbi düzeyi ile açıklanması mümkün değildir. Zira göç olgusu aynı zamanda, göç nedeniyle ortaya çıkması beklenen maliyet ve faydalar kadar, göç edilen ülkenin göçmen politikasına da bağlıdır. Ekonomik olmayan faktörler de aynı şekilde önemlidir. Bir başka ülkede yaşamak amacıyla göç etmenin getirdiği psikolojik baskı ile dil ve kültürel farklılıklar, göç edilecek olan ülkenin tercih edilmesi, başka bir ifadeyle hangi ülkeye göç edileceğinin belirlenmesi kadar, göç etme kararının alınmasını da güçleştirmektedir. Ayrıca daha önce göç edenlerin yerleşim tarzları, aileyi yeniden birleştirmeye yönelik programlar yoluyla ve göç edilen ülkeye son olarak gidenlerin, geldikleri ülke ile olan etkileşimleriyle ortaya çıkan göçmen dinamikleri de göç etme kararının verilmesinde rol oynamaktadır.

Ekonominin geneli için düşünüldüğünde, göçün net faydalar ya da maliyetler yaratıp yaratmadığını kesin bir biçimde belirlemek oldukça zordur. Bununla birlikte, bu amaca yönelik yapılan birkaç çalışma, göçün, yerleşik nüfus açısından toplam net faydalar yarattığını bulmuştur. Bunlar;

a.İşsizliği artırıcı etkisi b. Yerleşik nüfus tarafından üretilen mal ve hizmetleri için talep yaratması c. Ücretleri azaltıcı etkisi d. Nüfusu artırıcı etkisi e. Sosyal harcamaları artırıcı etkisi

Göçmen işçi, vatandaşlık bağı ile bağlı olmadığı bir devlette ücret ödenen bir faaliyette çalıştırılacak, çalıştırılmakta olan ve çalıştırılmış olan bir kişidir.

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu uyarınca uzun dönem ikamet iznine sahip olanlar veya Türkiye’de kesintisiz en az sekiz yıl ikamet izni ile kalmış olan veya en az sekiz yıl kanuni çalışması olan yabancılara verilen çalışma iznidir.

YUKK hükümlerine göre mülteci, Avrupa ülkelerinde meydana gelen olaylar nedeniyle ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korunmasından yararlanamayan ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişiye statü belirleme işlemleri sonrasında verilen statüyü ifade eder.

Sivil toplum kuruluşlarının sığınmacılara yönelik çalışma alanları; “hukuki yardım, ekonomik ve sosyal yardım, eğitim-öğretim yardımı, sağlık yardımı, barınma yardımı, ayni ve nakdi sosyal yardımlar, danışmanlık ve yönlendirme işlevi, sığınmacılara yönelik entegrasyon rolü” şeklinde sıralanabilir.

Göçmen işçilerin korunmasına yönelik çözüm önerileri şunlardır:
Ulusal düzeyde yasal düzenlemeler yapılması
İkili anlaşmalar yapılması
Uluslararası bir çerçeve oluşturulması
Göçmen sorunlarının sendikalarca benimsenmesinin sağlanması
Göçmen sorunlarıyla mücadeleye dönük sivil toplum yapılanması

Sendikaların göçmen işçileri koruma amaçlı üstlenmeleri gereken görevler ise şunlar olmalıdır  • Göç öncesinde göçmen işçileri göç edecekleri ülkedeki yaşam ve çalışma koşulları ile sahip olacakları haklar konusunda ve uluslararası çalışma standartları hakkında bilgilendirmek • Göçmen işçiler için gerekli uyum ve eğitim programlarının düzenlenmesini yetkililere teklif etmek • Uluslararası sözleşmeler çerçevesinde göçmen işçiler için havale ücretlerinin azaltılması yönünde baskı yapmak • Göçmen işçilere göç alan ülkedeki sendikaların adreslerinin ve isimlerinin göçmen işçilere sağlanmasını güvence altına almak • Geri dönen göçmen işçilerin yeniden entegre edilmelerini sağlamaya yönelik hizmetlerin verilmesi için işveren kuruluşlarıyla işbirliği yapmak • Mevcut işgücü talebinin gerektirdiği becerilerin kazandırılması için göçmen işçilere mesleki eğitim programları düzenlemek • Göçmen işçiler arasında işbirliği ve dayanışma sağlamak • Özellikle kötüye kullanılma nedeniyle zarar gören göçmen işçilere ilgili merci ve makamlara başvuru yapma konusunda hizmetler sağlamak. • Kadın göçmen işçilerin özellikle ayrımcılığa ve cinsel tacize ya da sömürüye konu olmalarından korunmalarını, eşit düzeyde korunma altında bulunmalarını güvence altına almak.

ILO sözleşmelerinde göçmen işçi, “kendi hesabına çalışmak ya da istihdam edilmek üzere bir ülkeden diğerine göç eden ya da göç etmekte olan kişi” olarak tanımlamakta ve bir göçmen olarak istihdam edilmek üzere düzenli olarak ülkeye giriş yapmasına izin verilen kişiler de bu tanıma dâhil etmektedir. Doğru cevap B'dir.