GÖÇMEN VE SIĞINMACILARLA SOSYAL HİZMET

Genel olarak uluslararası göç “sürekli yerleşenler, süreli sözleşmeli işçiler, süreli profesyonel çalışanlar, gizli veya yasa dışı çalışanlar, sığınmacılar ve mülteciler” şeklinde altı kategoride incelenmektedir. Yabancılar, uluslararası göç kategorilerinden biri değildir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Uluslararası işgücü göçünün olumlu sonuçları; yerleşik nüfus tarafından üretilen mal ve hizmetler İçin talep yaratması, yerleşik nüfusun düşük mobilitesini kısmen telafi ederek esnekliği koruyucu işlev görmesi, göç alan ve göç veren ülkelerdeki refaha ve büyümeye katkısı şeklinde açıklanabilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Göç itişi sadece iki ülke arasındaki mutlak gelir farklılıkları ile açıklanamaz. İki ülke arasındaki mutlak gelir farklılıkları kadar göç veren ülkedeki gelirin nisbi düzeyi de göçü teşvik edici nitelikte olabilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Doğrudan göçmen işçilere yönelik özel bir sözleşme olan "Tüm Göçmen İşçilerin ve Aile Fertlerinin Haklarının Korunmasına Dair Sözleşme” göçmen işçilerin korunmasına yönelik bir uluslararası çerçeve oluşturmak amacıyla ILO ve BM tarafından kabul edilen sözleşmelerden en geniş katılım sağlananıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Uluslararası Göç Örgütü Kuruluş Anlaşması Türkiye’nin taraf olduğu iki taraflı anlaşmalardan biridir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yabancıların çalışma yaşamına yönelik haklarını düzenlemek amacıyla yürürlüğe konulan yasal düzenlemelerden ilki, Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun (YÇİHK) ile bu kanuna uygun olarak yürürlüğe konulan Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği (YÇİHKUY)’dir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Uluslararası ve ulusal hukuki düzenlemeler çerçevesinde göçmen işçilerin yararlanabilecekleri çalışma yaşamına ilişkin haklarını şu şekilde sıralamak mümkündür: İş sözleşmesi imzalama hakkı; bilgilendirilme hakkı; eşit bir yaşam standardı elde etme hakkı; ücret hakkı (eşit işe eşit ücret); temel hizmetlerden yararlanma hakkı; vatandaşlarla eşit muamele görme hakkı; sosyal güvenlik hakkı; zorla çalıştırılmama hakkı; işten çıkarılmaya karşı korunma hakkı; ayrımcılığa karşı korunma hakkı; kamu çalışma programlarına katılma hakkı; iş sağlığı ve güvenliği hakkı; sendika kurma ve sendikaya katılma hakkı; toplu pazarlık ve grev hakkı; cinsel tacize karşı korunma hakkı; gebelik boyunca çalışmama hakkı; mesleki rehberlik ve işe yerleştirme hizmetlerinden yararlanma hakkı; çocuklarının eğitim görmelerini isteme hakkı; çocuklarının refahı ve gelişimi için zararlı olabilecek herhangi bir işte çalıştırılmamasını isteme hakkı; aileleri ile birlikte yeniden bir araya gelmeyi isteme hakkı; ülkesine geri dönmeyi isteme hakkı. Adalet hakkı bu haklardan biri değildir. Doğru cevap E seçeneğidir.

YÇİHK’nın 7. maddesine göre bağımsız çalışma izni, bağımsız çalışacak yabancılara, Türkiye’de en az beş yıl kanuni ve kesintisiz olarak ikamet etmiş olmaları koşuluyla Bakanlıkça verilen çalışma iznidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

"Göç veren ülkelerdeki sivil toplum kuruluşları ile birlikte ikinci kuşağın eğitimine ilişkin işbirliği yapmak" 131. sayfada yer alan sendikaların göçmen işçileri koruma amaçlı üstlenmeleri gereken görevlerden biri değildir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Amacı yabancıların Türkiye’ye girişleri, Türkiye’de kalışları ve Türkiye’den çıkışları ile Türkiye’den koruma talep eden yabancılara sağlanacak korumanın kapsamına ve uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemek olan hukuksal düzenleme Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'dur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Genel olarak uluslararası göç “sürekli yerleşenler, süreli sözleşmeli işçiler, süreli profesyonel çalışanlar, gizli veya yasa dışı çalışanlar, sığınmacılar ve mülteciler” şeklinde altı kategoride incelenmektedir.

Uluslararası iş gücü göçünün belirleyicisi olan faktörleri, göç etmeyi teşvik eden etkiler olarak “itici faktörler” ve “çekici faktörler” şeklinde ikiye ayırmak da mümkündür.

Üretilen mal ve hizmetlere talep artışı göçün olumlu etkilerindendir.

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi BM düzenlemelerinden biridir.

Söz konusu Avrupa Sözleşmeleri şunlardır:
• Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
• Avrupa Sosyal Şartı
• Göçmen İşçilerin Hukuki Statüsü Hakkında Avrupa Sözleşmesi
• Avrupa İkamet Sözleşmesi
• Roma Antlaşması
• Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (AGİK) Süreci
• Yeni Bir Avrupa İçin Paris Şartı

İnsan hakları evrensel bildirgesi Avrupa sözleşmeleri kapsamında uluslararası hukuksal düzenlemelerden biridir. Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun ve Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ise ulusal hukuk düzenlemelerinden biridir.

YUKK’nun 91. maddesine dayanılarak hazırlanan GKY’nin amacı, ise ülkesinden ayrılmaya zorlanmış, ayrıldığı ülkeye geri dönemeyen, acil ve geçici koruma amacıyla kitlesel olarak sınırlarımıza gelen veya sınırlarımızı geçen yabancılardan, YUKK’un 91. maddesi çerçevesinde, uluslararası koruma talebi bireysel olarak değerlendirmeye alınmayanlara sağlanabilecek geçici koruma işlemlerinin usul ve esasları düzenlemektir.

Türkiye’ye Toplu Sığınma Amacıyla Gelen Suriye Arap Cumhuriyeti Vatandaşlarının ve Suriye Arap Cumhuriyetinde İkamet Eden Vatansız Kişilerin Kabulüne ve Barındırılmasına İlişkin Yönerge ise Suriyelilerin durumuna ilişkin ilk hukuki düzenlemedir. Bu Yönerge ile Suriyelilerin “geçici koruma altında oldukları kabul edilmiştir.

Uluslararası ve ulusal hukuki düzenlemeler çerçevesinde göçmen işçilerin yararlanabilecekleri çalışma yaşamına ilişkin haklarını şu şekilde sıralamak mümkündür: İş sözleşmesi imzalama hakkı; bilgilendirilme hakkı; eşit bir yaşam standardı elde etme hakkı; ücret hakkı (eşit işe eşit ücret); temel hizmetlerden yararlanma hakkı; vatandaşlarla eşit muamele görme hakkı; sosyal güvenlik hakkı; zorla çalıştırılmama hakkı; işten çıkarılmaya karşı korunma hakkı; ayrımcılığa karşı korunma hakkı; kamu çalışma programlarına katılma hakkı; iş sağlığı ve güvenliği hakkı; sendika kurma ve sendikaya katılma hakkı; toplu pazarlık ve grev hakkı; cinsel tacize karşı korunma hakkı; gebelik boyunca çalışmama hakkı; mesleki rehberlik ve
işe yerleştirme hizmetlerinden yararlanma hakkı; çocuklarının eğitim görmelerini isteme hakkı; çocuklarının refahı ve gelişimi için zararlı olabilecek herhangi bir işte çalıştırılmamasını isteme hakkı; aileleri ile birlikte yeniden bir araya gelmeyi isteme hakkı; ülkesine geri dönmeyi isteme hakkı.

Göçmen işçilerin korunmasına yönelik çözüm önerileri: Ulusal düzeyde yasal düzenlemeler yapılması, ikili anlaşmalar yapılması, uluslararası bir çerçeve oluşturulması, göçmen sorunlarının sendikalarca benimsenmesinin sağlanması ve göçmen sorunlarıyla mücadeleye dönük sivil toplum yapılanmasıdır.