GÖÇMEN VE SIĞINMACILARLA SOSYAL HİZMET

Nüfusu kente çeken çekici etkenler:
• Kır-kent arasındaki ücret farklılıkları
• Daha iyi şartlarda kalıcı iş bulma umudu
• Sanayi ve hizmet sektöründe istihdam olanakları
• Eğitim ve sağlık alanlarında yatırımların kentsel alanlarda yoğunlaşması;
• Ulaşım ve iletişim teknolojilerinin gelişmesi şeklinde özetlenebilir. Doğru cevap B'dir.

Türkiye’deki düzensiz göç sürecini dört döneme ayırmıştır:

• 1979-1987 çıkış dönemi,

• 1988-1993 olgunlaşma dönemi,

• 1994-2000 doygunluk dönemi,

• 2001’den günümüze kurumsallaşma dönemidir. Doğru cevap D'dir.

Mekik göçü, bir ülkeye kısa süreli olarak gelen, kendi ülkesiyle ilişkilerini sürdürmek isteyen, yasal belge almaya ve sınır geçişi ile ilgili mevzuatı zedelememeye gayret eden kişi- lerin tecrübe ettiği bir göç türüdür. Bu grup yasal yollarla ülkeye gelip, iş ilişkisi kurmak, ticaret yapmak ya da çalışmak için gelirler. Doğru cevap E'dir.

Düzensiz göç hareketine yol açan küreselleşmeye dair gelişmeleri Erder (2015: 78-80) şu şekilde özetlemiştir:

Ulaşım olanaklarının artması ve ucuzlamasıyla kitlesel nüfus hareketleri de artmış ve göreli olarak daha küçük gelir grupların da hareket imkânı artmıştır.

Kitlesel iletişim organları ve İnternet olanaklarındaki gelişmeler, dünyanın farklı bölgelerindeki insanların birbiriyle ilişki kurmalarını sağlamıştır. İnsanlar farklı yaşam kaliteleri, farklı yaşam biçimleri hakkında bilgi edinmeye başlamıştır. İnsanlar merak, daha iyi koşullara ulaşma düşünceleriyle yer değiştirme isteğini arttırmıştır.

Küresel alanda artan uluslararası rekabet ve dengelerin yeniden kurulma mücadelesi, savaşları ve bölgesel çatışmaların yoğunluğunu arttırmaktadır. Baskıcı politikalarını arttıran otoriter rejimlerden, çatışma ve savaşlardan kaçan ciddi bir nüfus, mülteci ve sığınmacı olarak ülkelerini terk etmek zorunda kalmaktadır.

Sermayenin hareketliliğinin artmasıyla yatırımlar ulus-ötesi bir yapıya bürünerek ucuz emek ve hammaddenin bulunduğu bölgelere kaymıştır. Bu durum güvence- den yoksun, asgari şartların altında çalışma koşulları bulunan enformel ekonomileri yaygınlaştırmıştır. Emek piyasalarının bu şekilde küreselleşmesi de düzensiz nüfus hareketliliğini tetiklemekte, düzensiz göçmenler enformel sektörün talep ettiği güvencesiz ucuz iş gücünün temel kaynaklarından biri olmaktadır.

Kültürel etkileşim, eğitim sistemlerinin değişmeye başlaması, yüksek öğretimin yaygınlaşması, birçok ülkede benzer niteliklere sahip nitelikli elemanların yetiştirilmesiyle sonuçlanmıştır. Nitelikli emek, küresel olarak faaliyet gösteren dünyanın herhangi bir yerindeki çok uluslu kurumlarda çalışmaya başlamıştır.

Küresel sermayenin hareketliliği, bölgesel kutuplaşmayı arttırmış, sosyal politikaları alt-üst etmiş, yeni bir yoksulluk olgusu belirginleşmeye başlamıştır.

Türkiye’ye yönelen göç olgusunun kabaca ikiye ayrıldığı söylenebilir. Bunlar, düzensiz (kayıt dışı) göç ve düzenli (kayıtlı) göçtür. Düzenli göç Türkiye’ye çalışma ya da eğitim amaçlı gelen kişilerden oluşmakta olup bu kişiler oturma ve çalışma iznine sahiptir. Diğer yandan düzensiz göç; transit göç, mekik (döngüsel) göç ve sığınmacı ve mülteci hareketliliğinden oluştuğu söylenebilir. Doğru cevap E'dir.

1980’lere kadar Türkiye’nin göç rejimin daha çok homojen ulus-devlet kurmaya yönelik siyasi çabalar ile işsizlik sorununa çare olmaya yönelik iş gücü ihracı uygulamaları belirlemiştir. Türkiye’nin dâhil olduğu uluslararası göç rejimindeki konumu ise daha çok ‘göçe kaynaklık eden ülke’ şeklindedir. Doğru cevap A'dır.

Sığınmacıların iş gücü piyasasındaki konumlarını belirleyen temel etken devlet politikasının izlediği yoldur. Nisan 2014’te yürürlüğe giren yeni Yabancı ve Uluslararası Koruma Kanunu artık sığınmacılara çalışma izni hakkı vermiştir. Doğru cevap A'dır.

Tarım alanların yetersizliği ve düşük verimliliği Türkiye’de kırsal alandaki nüfusu kente iten faktörler arasında yer alır.

Türkiye’ye yönelen göç olgusunun kabaca ikiye ayrıldığı söylenebilir. Bunlar, düzensiz (kayıt dışı) göç ve düzenli (kayıtlı) göçtür. Düzenli göç Türkiye’ye çalışma ya da eğitim amaçlı gelen kişilerden oluşmakta olup bu kişiler oturma ve çalışma iznine sahiptir. Diğer yandan düzensiz göç; transit göç, mekik (döngüsel) göç ve sığınmacı ve mülteci hareketliliğinden oluştuğu söylenebilir. 1980’lere kadar Türkiye’nin göç rejimin daha çok homojen ulus-devlet kurmaya yönelik siyasi çabalar ile işsizlik sorununa çare olmaya yönelik iş gücü ihracı uygulamaları belirlemiştir.

1961 yılında Batı Almanya ile imzalanan anlaşmayla birlikte Türkiye birçok Batı Avrupa ülkesine iş gücü sağlayacak göçe kaynaklık etmeye başlamıştır

Gecekondu, 1950’lerden itibaren hız kazanan kırdan kente göç ile birlikte ortaya çıkmıştır.

Misafir işçi statüsündeki göçmen işçilerin rolleri yedek iş gücü ordusu kavramıyla açıklanabilir.İş gücüne ihtiyaç duyulduğunda işe alınıp ihtiyaç ortadan kalktığında kolaylıkla işten çıkarılabildiklerinden, söz konusu bu sektörlerde yedek iş gücü ordusu olarak kullanılırlar.

Kültürel etkileşim, eğitim sistemlerinin değişmeye başlaması, yüksek öğretimin yaygınlaşması, birçok ülkede benzer niteliklere sahip nitelikli elemanların yetiştirilmesiyle sonuçlanmıştır. Nitelikli emek, küresel olarak faaliyet gösteren dünyanın herhangi bir yerindeki çok uluslu kurumlarda çalışmaya başlamıştır.

Mekik göçü, bir ülkeye kısa süreli olarak gelen, kendi ülkesiyle ilişkilerini sürdürmek isteyen, yasal belge almaya ve sınır geçişi ile ilgili mevzuatı zedelememeye gayret eden kişilerin tecrübe ettiği bir göç türüdür.

Türkiye’nin1951’de imzaladığı Cenevre Sözleşmesi’nde coğrafi Sınırlama koşulu ile Türkiye sadece Avrupa’dan gelen talepleri değerlendirmeye alıp, coğrafi sınırlama koşuluna uymayan taleplere karşı geçici sığınma hakkı tanıyarak, üçüncü ülkelere yerleştirme uygulamasına gitmiştir.

Türkiye’de yaşayan Suriyelerin barınma merkezlerinin en fazla olduğu il Şanlıurfa’dır.

Türkiye için Suriyeli mültecilerin ülkeye girişi beklenmedik bir durum yaratmıştır. Bunda etkili olan 3 unsurdan söz edilebilir. İlki, sayılarının fazla olması sebebiyle Türkiye tarihindeki kitlesel insan akımlarının hiçbirine benzememektedir. İkincisi Türkiye’nin Avrupa dışından gelmiş bu kadar fazla sayıda mülteciye yönelik “açık kapı politikası” uygulaması geçmişteki uygulamalardan oldukça farklıdır. Son olarak Suriyeli mülteci akını, Türkiye’nin hem bireysel hem de kitlesel sığınmalara cevap veren yeni göç yasasının uygulanmasından sorumlu olacak Göç ve İltica Genel Müdürlüğünün (GİGM) kuruluş dönemine rastlamıştır.