GÖÇMEN VE SIĞINMACILARLA SOSYAL HİZMET

Küreselleşmeyle birlikte merkez ve çevre ülkeler arasındaki ilişkilerin sıkılaşması da uluslararası göçü desteklemektedir, çünkü dünya ekonomisinin merkezlerinde de iş gücü piyasalarının esnekleşmesi ve enformelleşmesiyle özellikle hizmet sektöründe göçmen iş gücüne ihtiyaç duyulmaktadır. İletişim ve ulaşım alanındaki teknik gelişmeler göçü kolaylaştırıp, ucuzlaştırmış, daha önce göç eden yakınların sunduğu sosyal ağlar göç etmeyi daha kolay hâle getirmiştir. Ayrıca, sermaye ve malların dünya çapında transferiyle özellikle üretimle bağlantılı hizmet işlerinde çalışan ve küreselleşmenin işleyişi açısından
vazgeçilmez olan yüksek vasıflı iş gücü için küresel bir iş gücü piyasası ortaya çıkmıştır. Doğru yanıt B'dir. İkinci Dünya Savaşı sonrası gelişen bir durumdur.

Almanya, neredeyse 2000’li yıllara kadar resmî olarak göç alan bir ülke olduğunu kabul etmediğinden, göçmenlerin toplumsal, ekonomik, siyasal ve kültürel süreçlere uyumları konusunda belirgin politikalar üretmemiştir. Öte yandan, Fransa ise sahip olduğu cumhuriyetçi anlayış nedeniyle göçmenlerin uyumuna ilişkin daha çok asimilasyoncu bir model uygulamıştır. Belçika ise sahip olduğu farklı kültürel özellikler nedeniyle (Flaman ve Valon kültürleri) bir yandan cumhuriyetçi asimilasyonist modeli bir yandan da demokratik çok kültürcü modeli benimsemiştir. Hollanda ise geçmişten rgelen soya dayalı nitelikteki sömürgeci geleneğin devamı niteliğindeki çok kültürcü modeli benimsemiştir. Öte yandan yine sömürgeci bir geçmişe sahip olan Birleşik Krallık ise çok
kültürcü modelin uygulandığı başka bir örnek olmuştur. Doğru yanıt C'dir.

Asimilasyon süreci içinde azınlık konumundaki insanlar (ister yerli halklar, isterse sonradan gelen göçmenler olsun) giyim kuşamlarını, değerlerini, dinlerini, dillerini ve hatta davranış ve tutumlarını zaman içinde, egemen çoğunluklara uyum sağlayacak şekilde kısmen değiştirebilmektedir. Amerika’da göçmenlere yönelik olarak yaşam bulan eritme potası modeli (melting pot) yeni gelen tüm göçmen grupların etnik, kültürel ve dinî kimliklerinden belli ölçülerde vazgeçerek yeni gelinen yerin etno-kültürel ve dinî değerlerini benimseyerek ortaya bir
çeşit melez kültür çıkarmak anlamına gelmektedir. II ve III asimilasyon modeli, IV ise entegrasyon modelinin özelliğidir. Doğru yanıt A'dır.

Çok kültürlülük politikaları açısından genel olarak iki yaklaşım vardır;
1. ABD’de gözlenen “bırakınız yapsınlar”cı anlayış: Bu anlayışta, kültürel farklılık ve etnik toplulukların varlığı kabul edilir ama sosyal adalet ve etnik kültürlerin korunmasını sağlamak devlete ait bir görev olarak görülmez.
2. Kanada, Avustralya ve İsveç’te uygulanmakta olan eşitlikçi çok kültürlülük: Eşitlikçi çok kültürlülük anlayışında devlet azınlıklara eşit haklar sağlanması için çalışır.

Doğru yanıt D'dir.

Bırakınız yapsınlar ABD'ye özgü bir yaklaşımdır. A, B, C ve D Avrupa'da yaşayan göçmenlerin sorunlarıdır.

Özellikle göç alan ülkelerde, belli birtakım etnik gruplar, ekonominin ve iş gücü piyasasının bazı alanlarında ekonomik faaliyetler yürütmektedir. İşte,
göçmenlerin yeni geldikleri ülkede belli alanlarda yürüttükleri ve çoğunlukla göçmenlerin çalıştırıldığı ekonomik faaliyetlere “etnik niş ekonomisi” adı verilmektedir.

Will Kymlicka (1998) “Çokkültürlü Yurttaşlık: Azınlık Haklarının Liberal Teorisi”
adlı eserinde, kendi çokkültürlü yurttaşlık yaklaşımında etnik gruplara verilecek ayrıcalıklı hakların bireysel özgürlüklere aykırı düşmemesi gerektiğini savunur. Bu nedenle Kymlicka’nın çok kültürlülük yaklaşımında göçmen ya da azınlık gruplara tanınacak özel grup hakları koşulsuz olmamalı ve kimliksel kapanmalara yol açmamalıdır. Doğru yanıt B'dir.

Etnik iş gücü piyasası (niş ekonomisi) vasıfsız işçilerin bu piyasanın dışına çıkamamasına, ucuz iş gücü olarak kalmalarına ve  göçmenler, düşük ücretlerle, güvencesiz ve sözleşmesiz bir şekilde çalıştırılarak sömürülmektedir. Doğru yanıt D'dir.

Castles ve Miller (2008), “Göçler Çağı: Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri” isimli kitaplarında iş gücü piyasasında tabakalaşma ve ayrımcılığın etnik toplulukların oluşumuna yol açan süreçteki en önemli unsurlar olduğuna dikkat çekmiştir. İş gücü piyasasındaki düşük düzeyli işler, yüksek oranlı işsizlik, kötü çalışma koşulları ve işte ilerleme fırsatlarından yoksunluk, yasal eşitsizlikler, güvensiz ikamet statüsü, kentin dezavantajlı yerleşim bölgelerinde yoğunlaşma, yetersiz eğitim fırsatları ve ırkçılıkla birleşerek azınlık statüsüne yol açmakta, göçmen azınlığa mensup olmak ise bu eşitsizlikleri yeniden üretmektedir.

A, B, C ve D sosyal konut projelerinin başarısız sonuçlarındandır.  E seçeneği ise etnik niş ekonomisinin olumlu yanlarından biridir.

Göç, öncelikle erkekler ve emek göçü bağlamında tartışılırken, 1980’lerden itibaren göç eden erkeklerin ailelerini yanına getirmeleriyle birlikte, kadınların göçü tartışılmaya, 2000’lerde ise çocukların göçü tartışılmaya başlandı. Son yıllarda yayınlanan Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) ve Avrupa Sınır Koruma Teşkilatı (FRONTEX) (2010) raporları İsveç ve Hollanda başta olmak üzere birçok ülkeye gelen çocuk göçünü ve daha önemlisi giderek artan çocuk mültecilerin varlığını önemli bir sorun olarak ortaya koymaktadır. Çocuklar, göçmenler arasında yeni bir grup olarak karşımıza çıkmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Almanya, Fransa, İngiltere, Hollanda ve Belçika gibi devletler göçmenlerin uyumu konusunda özellikle 2. Dünya Savaşı sonrasında, birtakım tecrübeler edinmişlerdir. Sözgelimi Almanya, neredeyse 2000’li yıllara kadar resmî olarak göç alan bir ülke olduğunu kabul etmediğinden, göçmenlerin toplumsal, ekonomik, siyasal ve kültürel süreçlere uyumları konusunda belirgin politikalar üretmemiştir. Öte yandan, Fransa ise sahip olduğu cumhuriyetçi anlayış nedeniyle göçmenlerin uyumuna ilişkin daha çok asimilasyoncu bir model uygulamıştır. Belçika ise sahip olduğu farklı kültürel özellikler nedeniyle (Flaman ve Valon kültürleri) bir yandan cumhuriyetçi asimilasyonist modeli bir yandan da demokratik çok kültürcü modeli benimsemiştir. Hollanda ise geçmişten gelen soya dayalı nitelikteki sömürgeci geleneğin devamı niteliğindeki çok kültürcü modeli
benimsemiştir. Öte yandan yine sömürgeci bir geçmişe sahip olan Birleşik Krallık ise çok
kültürcü modelin uygulandığı başka bir örnek olmuştur. Doğru cevap E'dir.

Asimilasyon baskıcı ve devletin tek yönlü olarak zorunlu uyumu dayattığı bir süreci ifade
etmektedir. Göçmenlerin topluma tek yönlü bir adaptasyon süreciyle dâhil edilme politikasıdır. Doğru cevap 'dır.

Güçlü bir Cumhuriyetçi gelenekten gelen Fransa’da tek ve türdeş bir vatandaşlık anlayışı etrafında göçmenlerin bütün farklılıklarının görmezden gelindiğini söyleyebiliriz. Fransa’daki Cumhuriyetçi vatandaşlık anlayışında, göçmenlerin sahip olduğu din, kültür, gelenek vb. farklılıklar kamusal alanda yok sayılarak herkesin Cumhuriyetin evrensel vatandaşlık dairesi içinde türdeşleşmesi gerektiği varsayılır. Hiçbir göçmenin farklılıklarından doğan grup haklarını tanımayan Fransa, eğitim sistemi ve sosyal hizmet temsilcilikleri gibi devlet teşkilatları aracılığıyla tüm göçmenleri Fransız kültürüne uyum sağlamaya zorlayan bir asimilasyonu benimsemiştir. Doğru cevap E'dir.

Asimilasyon kavramının çağrıştırdığı zorunluluk ve baskı gibi uygulamalar yerine, entegrasyon kavramı gönüllüğü ve birlikte barış içinde yaşama duygularını vurgulamaktadır. En iyimser hâliyle yorumlandığında entegrasyon kavramı, göçmenlerin sahip olduğu farklı kültürlerin, içine geldikleri kültürleri benimseyebileceğini, o toplumun değerlerini ve düşünce kalıplarını öğrenebileceklerini ve göçmenlerin bu benimseyici tutumunun ev sahibi toplum tarafından da onay göreceğini ve kabullenileceğini varsayar. Doğru cevap C'dir.

Kademeli ayrımcılık modeli Almanya, Avusturya ve İsviçre gibi Batı Avrupa’da ilk misafir
işçi getiren ülkelerde uygulanmaktadır. Kademeli ayrımcılık, ulusun hakim tanımının doğum ve soy birliğine dayandığı ülkelerde bulunmaktadır. Kan bağı esasına dayalı oldukça
kapalı bir vatandaşlık anlayışına sahip olan ve etnisist duyguların güçlü olduğu Almanya’da bu kültürelci bakış oldukça yaygındır. Doğru cevap D'dir.

Çok kültürlülük politikaları açısından genel olarak iki yaklaşım vardır;
1. ABD’de gözlenen “bırakınız yapsınlar”cı anlayış: Bu anlayışta, kültürel farklılık ve
etnik toplulukların varlığı kabul edilir ama sosyal adalet ve etnik kültürlerin korunmasını sağlamak devlete ait bir görev olarak görülmez.
2. Kanada, Avustralya ve İsveç’te uygulanmakta olan eşitlikçi çok kültürlülük: Eşitlikçi çok kültürlülük anlayışında devlet azınlıklara eşit haklar sağlanması için çalışır.
Devletin faaliyetleri göçmenlerin istihdam, eğitim, konut ve sosyal hizmetlerden
eşit şekilde yararlanmasına yönelik politikalar düzeyinde olabileceği gibi, etnik
azınlıklardan çocuklara okullarda ana dilde eğitim sınıfları, yerel seçimlerde oy
hakkı, göçmen örgütlerine maddi yardımlar şeklinde olabilir. Doğru cevap D'dir.

Ülkelerin istihdam yapısı ve mesleklerin yapısı göz önüne alındığında göçmenlerin çoğunluk
toplumundan farklı olarak genelde tehlikeli, ağır, pis ve zor işlerde kayıtlı veya kayıtsız bir
şekilde çalıştırıldığı görülmektedir. Doğru cevap E'dir.

Yeni ırkçılık kavramını 1981 yılında yayınladığı kitabında ilk kez Martin Barker kullanmıştır. Barker, kitabında yeni tür ırkçılıklarda artık eskisi gibi “biyolojik açıdan aşağılık”
olmanın vurgulanmadığını, esas önemli olanın kültürel farklar olduğunu yazmıştır. Yeni
ırkçılık, birbirine benzemeyen grupların barışçıl bir şekilde birlikte yaşamasının doğal
olmadığını hatta bazıları çeşitli kültürel grupların ayrı yaşamasını savunmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Özellikle göç alan ülkelerde, belli birtakım etnik gruplar, ekonominin ve iş gücü piyasasının
bazı alanlarında ekonomik faaliyetler yürütmektedir. İşte, göçmenlerin yeni geldikleri
ülkede belli alanlarda yürüttükleri ve çoğunlukla göçmenlerin çalıştırıldığı bu ekonomik
faaliyetlere “etnik niş ekonomisi” adı verilmektedir. Doğru cevap C'dir.