GÖÇMEN VE SIĞINMACILARLA SOSYAL HİZMET - Deneme Sınavı - 19

Bu “yeni ırkçılık” biçimi, ekonomik refahın ve millî kimliğin bozulmaması amacıyla göçmenler ve mültecileri şeytan- laştırıyor ve tüm olumsuzlukların sebebi göçmenler ve onların sahip oldukları kültürlermiş gibi göstererek göçmenleri gü- nah keçisi hâline getirmektedir.Göç alan bir çok ülkede mevcut olan yeni ırkçılık, toplumu oluşturan çoğunluk grupların göçmenleri ve diğer dezavantajlı grupları kültürel özellikleri temelinde farklı veya aşağı olarak etiketleme süreci olarak tanımlanabilir.

Yeni ırkçılık kavramını 1981 yılında yayınladığı kitabında ilk kez Martin Barker kullanmıştır. Barker, kitabında yeni tür ırkçılıklarda artık eskisi gibi “biyolojik açıdan aşağılık” olmanın vurgulanmadığını, esas önemli olanın kültürel farklar olduğunu yazmıştır. Yeni ırkçılık, birbirine benzemeyen grupların barışçıl bir şekilde birlikte yaşamasının doğal olmadığını hatta bazıları çeşitli kültürel grupların ayrı yaşamasını savunmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Sığınmacıların iş gücü piyasasındaki konumlarını belirleyen temel etken devlet politikasının izlediği yoldur. Nisan 2014’te yürürlüğe giren yeni Yabancı ve Uluslararası Koruma Kanunu artık sığınmacılara çalışma hakkı verse de bazı sorunlar varlığını sürdürmektedir. Uygulamada işverene maddi ve prosedürel yük getirmesi, yasal düzenlemenin muğlaklığı, özellikle sığınmacıların istihdam edildiği hizmet, inşaat ve sanayi sektörünün vasıfsız ucuz esnek iş gücü ihtiyacını karşılaması bakımından, sığınmacıların emek piyasasındaki dezavantajlı konumlarının devam edeceği  bir gerçektir. (Doğru Cevap C’dir)

İçduygu, Türkiye’deki düzensiz göç sürecini dört döneme ayırmıştır.1979’da başlayan çıkış döneminde İran’da yaşanan devrimin ardından İran’dan kaçan ve Avrupa’ya / ABD’ye gitmek isteyen İranlılar için Türkiye transit bir göç alanı olmuştur. Bu dönemde yaklaşık bir milyon İranlı Türkiye’ye gelmiştir. Doğru cevap B'dir.

Nüfusu kente çeken çekici etkenler: Kır-kent arasındaki ücret farklılıkları, Daha iyi şartlarda kalıcı iş bulma umudu Sanayi ve hizmet sektöründe istihdam olanakları, Eğitim ve sağlık alanlarında yatırımların kentsel alanlarda yoğunlaşması, Ulaşım ve iletişim teknolojilerinin gelişmesi şeklinde özetlenebilir. Diğer seçeneklerde verilen faktörler, kırsal alanların itici faktörleridir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Türkiye için Suriyeli mültecilerin ülkeye girişi beklenmedik bir durum yaratmıştır. Bunda etkili olan 3 unsurdan söz edilebilir. İlki, sayılarının fazla olması sebebiyle Türkiye tarihindeki kitlesel insan akımlarının hiçbirine benzememektedir. İkincisi Türkiye’nin Avrupa dışından gelmiş bu kadar fazla sayıda mülteciye yönelik “açık kapı politikası” uygulaması geçmişteki uygulamalardan oldukça farklıdır. Son olarak Suriyeli mülteci akını, Türkiye’nin hem bireysel hem de kitlesel sığınmalara cevap veren yeni göç yasasının uygulanmasından sorumlu olacak Göç ve İltica Genel Müdürlüğünün (GİGM) kuruluş dönemine rastlamıştır.

Coğrafi sınırlamanın Türk hukuk metinlerindeki karşılığı, Avrupa’dan gelenler için mülteci, Avrupa dışındaki ülkelerden gelenler için sığınmacı tabirlerinin kullanılması olmuştur. dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. Şartlı mülteci statüsü verilenlerin üçüncü ülkeye yerleştirilinceye kadar Türkiye’de kalmalarına izin verilir.

Genel olarak uluslararası göç “sürekli yerleşenler, süreli sözleşmeli işçiler, süreli profesyonel çalışanlar, gizli veya yasa dışı çalışanlar, sığınmacılar ve mülteciler” şeklinde altı kategoride incelenmektedir. Yabancılar, uluslararası göç kategorilerinden biri değildir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Uluslararası işgücü göçünün olumlu sonuçları; yerleşik nüfus tarafından üretilen mal ve hizmetler İçin talep yaratması, yerleşik nüfusun düşük mobilitesini kısmen telafi ederek esnekliği koruyucu işlev görmesi, göç alan ve göç veren ülkelerdeki refaha ve büyümeye katkısı şeklinde açıklanabilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Göç itişi sadece iki ülke arasındaki mutlak gelir farklılıkları ile açıklanamaz. İki ülke arasındaki mutlak gelir farklılıkları kadar göç veren ülkedeki gelirin nisbi düzeyi de göçü teşvik edici nitelikte olabilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Doğrudan göçmen işçilere yönelik özel bir sözleşme olan "Tüm Göçmen İşçilerin ve Aile Fertlerinin Haklarının Korunmasına Dair Sözleşme” göçmen işçilerin korunmasına yönelik bir uluslararası çerçeve oluşturmak amacıyla ILO ve BM tarafından kabul edilen sözleşmelerden en geniş katılım sağlananıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Uluslararası Göç Örgütü Kuruluş Anlaşması Türkiye’nin taraf olduğu iki taraflı anlaşmalardan biridir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yabancıların çalışma yaşamına yönelik haklarını düzenlemek amacıyla yürürlüğe konulan yasal düzenlemelerden ilki, Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun (YÇİHK) ile bu kanuna uygun olarak yürürlüğe konulan Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği (YÇİHKUY)’dir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Uluslararası ve ulusal hukuki düzenlemeler çerçevesinde göçmen işçilerin yararlanabilecekleri çalışma yaşamına ilişkin haklarını şu şekilde sıralamak mümkündür: İş sözleşmesi imzalama hakkı; bilgilendirilme hakkı; eşit bir yaşam standardı elde etme hakkı; ücret hakkı (eşit işe eşit ücret); temel hizmetlerden yararlanma hakkı; vatandaşlarla eşit muamele görme hakkı; sosyal güvenlik hakkı; zorla çalıştırılmama hakkı; işten çıkarılmaya karşı korunma hakkı; ayrımcılığa karşı korunma hakkı; kamu çalışma programlarına katılma hakkı; iş sağlığı ve güvenliği hakkı; sendika kurma ve sendikaya katılma hakkı; toplu pazarlık ve grev hakkı; cinsel tacize karşı korunma hakkı; gebelik boyunca çalışmama hakkı; mesleki rehberlik ve işe yerleştirme hizmetlerinden yararlanma hakkı; çocuklarının eğitim görmelerini isteme hakkı; çocuklarının refahı ve gelişimi için zararlı olabilecek herhangi bir işte çalıştırılmamasını isteme hakkı; aileleri ile birlikte yeniden bir araya gelmeyi isteme hakkı; ülkesine geri dönmeyi isteme hakkı. Adalet hakkı bu haklardan biri değildir. Doğru cevap E seçeneğidir.

YÇİHK’nın 7. maddesine göre bağımsız çalışma izni, bağımsız çalışacak yabancılara, Türkiye’de en az beş yıl kanuni ve kesintisiz olarak ikamet etmiş olmaları koşuluyla Bakanlıkça verilen çalışma iznidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

"Göç veren ülkelerdeki sivil toplum kuruluşları ile birlikte ikinci kuşağın eğitimine ilişkin işbirliği yapmak" 131. sayfada yer alan sendikaların göçmen işçileri koruma amaçlı üstlenmeleri gereken görevlerden biri değildir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Amacı yabancıların Türkiye’ye girişleri, Türkiye’de kalışları ve Türkiye’den çıkışları ile Türkiye’den koruma talep eden yabancılara sağlanacak korumanın kapsamına ve uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemek olan hukuksal düzenleme Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'dur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Genel olarak uluslararası göç “sürekli yerleşenler, süreli sözleşmeli işçiler, süreli profesyonel çalışanlar, gizli veya yasa dışı çalışanlar, sığınmacılar ve mülteciler” şeklinde altı kategoride incelenmektedir.

Uluslararası iş gücü göçünün belirleyicisi olan faktörleri, göç etmeyi teşvik eden etkiler olarak “itici faktörler” ve “çekici faktörler” şeklinde ikiye ayırmak da mümkündür.

Üretilen mal ve hizmetlere talep artışı göçün olumlu etkilerindendir.