GÖÇMEN VE SIĞINMACILARLA SOSYAL HİZMET - Deneme Sınavı - 9

Grafiğe göre 2014 yılında yakalanan düzensiz göçmenlerin çoğu Suriye ve Afganistan'dan gelmektedir.  

1989’da Türkiye’ye sığınan Bulgar Vatandaşı Türkler ve Pomaklar için dönemi hükümeti 1934 tarihli bir yasaya atfen, söz konusu sığınmacıları “Türk soyu ve kültürü”ne mensup kabul ederek onlara sığınma için kapılarını açarken aynı zamanda Türk vatandaşlığı olanağı tanımıştır.1990’ların  ortalarında ve sonunda 50 bin civarında Arnavut ve Boşnak mülteci de Türkiye’ye gelmiştir. Bu grubun bir kısmına enformel bir koruma sağlanırken ,geri kalanlar  Bulgaristan-Türkiye  sınırındaki mülteci kamplarına yerleştirildi. Kaynak ülkelerde durum istikrara kavuşunca çoğu ülkesine geri dönmüş bir kısmı ise evlilik, iş piyasasına katılım ya da vatandaşlık almak yoluyla Türk toplumuna entegre olmuştur. Daha az sayıda olmakla birlikte bu dönemde Somali, Afganistan, Sri Lanka ve Filistin’den de sığınmacılar gelmiştir.(Doğru Cevap A’dır)

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş döneminde, ulus-devlet yaratma çabası, Türk ve Müslüman kimliğine dayandırılan bir millet anlayışı çerçevesinde şekillenmiştir. Buna bağlı olarak 1920’lerin  başında ortaya çıkan göç olgusu da homojen bir ulus-devlet oluşturma sürecinde önemli bir işlevsellik kazanmıştır. (Doğru Cevap C’dir)

1991’da Berlin Duvarının yıkılması ve Almanya’nın birleşmesiyle birlikte Nazi döneminin benimsetmeye çalıştığı fikirlerde yatmaktadır.1990’larda, yabancılara yönelik şiddet eylemleri ciddi bir artış gösterdi.1992 Mölln, Rostock,1993 Solingen faciaları, söz konusu ırkçı saldırılarının trajik örneklerindendir. Son dönemlerde de yabancı düşmanlar azalmamıştır. Dönerci cinayetleri, Almanya’nın Dresden kentindeki PEGİDA( Batı’nın İslamlaştırılmasına Karşı Yurtsever Avrupalılar) yürüyüşleri, Hitler dönemindeki ırkçı hareketleri andırmaktadır. (Doğru Cevap D’dir)

Günümüzde Türkiye, giderek artan bir hızda gelişen yeni bir zorunlu göç akımı ile karşı karşıyadır. Zorunlu göç, sivil savaş, insan hakları ihlali, siyasal baskı, etnik köken, milliyet, dini ve siyasi düşünce nedeniyle ve otoriterlerin koruyamaması sonucunda kalıcı olarak anayurtlarını terk eden insanların durumlarını ifade etmektedir. Zorunlu göç farklı nedenlerle ortaya çıkabilmektedir ve zorunlu olarak farklı ülkelere göç edenler mülteci, sığınmacı, geçici koruma gibi farklı statülere sahip olabilmektedirler. (Doğru Cevap C’dir)

1980’lerde İran’da yaşanan devrim ve İran-Irak Savaşı, önemli bir sığınmacı akınına sebep olmuştur. Irak’ın Kürt nüfusa uyguladığı baskılar ve Körfez Savaşı da 1988 ve 1991’de Türkiye sınırlarına yoğun bir sığınmacı akınına yol açmıştır. 1990’da yaklaşık 300.000 etnik Türk Bulgaristan’dan Türkiye’ye göç etmek zorunda kalmış ve yine 2002’deki Irak müdahalesi, Arap Baharı, 2012’de Suriye’de başlayan iç savaş sonucunda iki milyonun üzerinde kişi Türkiye sınırlarına sığınmaktadır. Türkiye'nin Avrupa Birliği süreci Türkiye'ye yoğun bir dış göçe sebep olmamıştır. Doğru yanıt E'dir.

Nüfusu kente çeken çekici etkenler: kır-kent arasındaki ücret farklılıkları, daha iyi şartlarda kalıcı iş bulma umudu, sanayi ve hizmet sektöründe istihdam olanakları, eğitim ve sağlık alanlarında yatırımların kentsel alanlarda yoğunlaşması ve ulaşım, iletişim teknolojilerinin gelişmesi şeklinde özetlenebilir. A,B,C ve E şıklarında yer alan etmenler kırsal alandaki nüfusu kente iten etmenlerdir. Doğru yanıt D'dir.

Cumhuriyet’in ilk kurulduğu yıllarda ulus devlet inşası temelinde mübadele göçleri, gayrimüslim azınlığın yurt dışına gönderilmesini içerir. 1960’larla birlikte ise Avrupa’nın iş gücü ihtiyacına karşılık olarak devletler arası ikili anlaşmalarla, başta Almanya olmak üzere Avrupa ülkelerine yönelik iş gücü göçü başlamıştır. 1970’lerde Avrupa’da iş gücüne talebin bitmesi, yurt dışına olan göçü durdurmamış, 1970’lerden itibaren aile birleşimi, evlilik ve siyasi koruma iltica gibi taleplerle Türkiye’den Avrupa’ya göç devam etmiştir. Yine 1970’lerden sonra, Afrika, Orta Doğu ve Doğu Avrupa ülkelerinin iş gücü talebi ve bu ülkelerde yapılan yatırımlar da iş gücü göçünün coğrafi dağılımını genişletmiştir.  Suriye iç savaşı Türkiye'ye göçün sebebidir. Doğru yanıt C'dir.

Göç olgusunun kabaca ikiye ayrıldığı söylenebilir. Bunlar, düzensiz (kayıt dışı) göç ve düzenli (kayıtlı) göçtür. Düzenli göç çalışma ya da eğitim amaçlı gelen kişilerden oluşmakta olup bu kişiler oturma ve çalışma iznine sahiptir. Diğer yandan düzensiz göç; transit göç, mekik (döngüsel) göç ve sığınmacı ve mülteci hareketliliğinden oluştuğu söylenebilir. Doğru yanıt A'dır.

Ulaşım olanaklarının artması, kitlesel iletişim organları ve internet olanaklarındaki gelişmeler ve sosyal politikalardaki bozulmalar düzensiz göç hareketlerini arttırmıştır. Bu süreçte ucuz iş gücü ve hammaddeye kayan sermaye hareketleri güvenceden yoksun, asgari şartların altında çalışma koşulları bulunan enformel ekonomileri arttırmış ve bunun sonucunda düzensiz göçler artmıştır. Doğru yanıt B'dir.

Özellikle SSCB'nin dağılmasından sonraki süreçte eski SSCB ve Doğu Avrupa ülkeleri ile Türkiye arasında mekik göçü hareketi başlamıştır. Bavul ticareti başta olmak üzere ev işleri, eğlence sektörü, tekstil, inşaat ve tarım gibi alanlar bu göçün tetikleyicisi olmuştur. Doğru yanıt D'dir.

İstanbul’daki Afrikalı mülteci ve kayıt dışı göçmenler homojen bir grup olmayıp Afrika’nın farklı bölgelerinden ve çok çeşitli sebeplerle gelenlerden oluşan heterojen bir gruptur.  Afrikalıların içinde yalnız erkekler, yalnız kadınlar olduğu gibi çocuklu aileler de bulunmaktadır. Kayıt dışı/düzensiz göç ve mültecilik birbirinin içine geçmiş ve Batı Avrupa’ya geçme hedefi taşıyan süreçlerdir. Afrikalı mültecilerin genelde yaşam koşulları olumsuzdur.  Bu olumsuzluğun sebepleri düzensiz gelir, gelir elde etme fırsatının yoksunluğu,sosyal yardım ve hizmetlerin eksikliği ve mülteciler arasında toplumsal ağların zayıflığıdır. Doğru yanıt D'dir.

Kırsal alandaki nüfusu kente iten ve çeken faktörlerden bir tanesi tarım alanlarının yetersizliği ve düşük verimliliğidir. Doğru cevap B'dir.

Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk kurulduğu dönemde nüfus kırsal ağırlıklıydı. 1927’de yapılan Cumhuriyet Dönemi’nin ilk sayımında kent nüfusunun oranı %24 (yüzde yirmidört) olarak tespit edilmişti. Yani o dönemde her dört kişiden sadece biri kentlerde yaşıyordu.

1961 yılında Batı Almanya ile yapılan ikili iş gücü anlaşmasını sonraki yıllarda Avusturya, Hollanda, Belçika, Fransa, İsveç, Avustralya, İngiltere, İsviçre, Danimarka ve Norveç’le yapılan iş gücü anlaşmaları izlemiştir. Doğru cevap D'dir.

Abadan-Unat’a (2002) göre, göçmenlerin yaşadığı kültürel anlaşmazlık iki türlüdür, ilki kuşaklar arasında yaşanan kültürel çatışma ikincisi ise bireyin iç dünyasında yaşadığı kültürel çatışmadır. Doğru cevap C'dir.

Sermayenin hareketliliğinin artmasıyla yatırımlar ulus-ötesi bir yapıya bürünerek ucuz emek ve hammaddenin bulunduğu bölgelere kaymıştır. Bu durum güvenceden yoksun, asgari şartların altında çalışma koşulları bulunan enformel ekonomileri yaygınlaştırmıştır. Emek piyasalarının bu şekilde küreselleşmesi de düzensiz nüfus hareketliliğini tetiklemekte, düzensiz göçmenler enformel sektörün talep ettiği güvencesiz ucuz iş gücünün temel kaynaklarından biri olmaktadır. Doğru cevap D'dir.

İçduygu (2015: 281), Türkiye’deki düzensiz göç sürecini dört döneme ayırmıştır:
• 1979-1987 çıkış dönemi,
• 1988-1993 olgunlaşma dönemi,
• 1994-2000 doygunluk dönemi,
• 2001’den günümüze kurumsallaşma dönemidir.

Doğru cevap D'dir.

Mekik göçü, bir ülkeye kısa süreli olarak gelen, kendi ülkesiyle ilişkilerini sürdürmek isteyen, yasal belge almaya ve sınır geçişi ile ilgili mevzuatı zedelememeye gayret eden kişilerin tecrübe ettiği bir göç türüdür. Doğru cevap E'dir.

Sözde Turist (Pseudo Turist), herhangi bir ülkeye, turistik vize ile gelip bu ülkelerde enformel olarak çalışan, iş kurmaya çalışan, ticaret yapanlar için kullanılır. Doğru cevap A'dır.