GÖÇ VE GÖÇ SORUNLARI

İran Devrimi, 1980 öncesi,1970’ lerin sonunda yaşanan ve o bölgeden göçe neden olmuş bir bölgesel istikrarsızlıktır. Doğru cevap C’dir.

Bulgaristan’dan en büyük göç hareketi 1989 yılında yaklaşık 350 bin kişinin göçü ile olmuştur. 1950 sonrasından itibaren var olan göç hareketi, 1989 yılında zirveye çıkmıştır. Bunun temel nedeni olarak 1984 yılından itibaren iktidardaki Bulgar hükümetinin Bulgaristan’da yaşayan Türkleri ve Müslüman grupları Bulgarlaştırma politikası olarak görülmektedir. Doğru cevap E’dir.

1950 yılında çıkarılan 5683 sayılı “Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun (YTİSHK)”dur. Bu Kanun’la yabancının ikameti, çalışması, siyasi mültecilik hâli, sınır dışı kararları, diplomatik temsilci ve yakınlarına ilişkin hükümleri ortaya konulmuştur. Kanun, yabancıların ikamet ve seyahatleri ile ilgili iş ve işlemlerin yürütülmesi görevini Emniyet Genel Müdürlüğüne vermiştir. Söz konusu Kanun ise 2013’ te Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu YUKK’ un yürürlüğe girmesi ile ortadan kalkmıştır. Doğru cevap D’dir.

Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün ( GİGM) kurulmasıyla göçün yönetimi Emniyet Genel Müdürlüğünden alınmış ve sivil bir yapıya kavuşmuştur. Doğru cevap A’dır.

1994 Yönetmeliği, yasal veya yasal olmayan yollardan Türkiye’ye gelerek iltica etmek isteyen ya da başka ülkelere iltica etmek üzere izin talep eden yabancılar ile topluca iltica ya da sığınma amacıyla sınırlarımıza gelen ya da sınırlarımızı geçen yabancılara ve olabilecek nüfus hareketlerine karşı alınacak tedbirleri, yapılacak işlemleri, müracaat, karar ve işbirliği yapacak makamlar ile bunların görevlerini ve yabancıların tabi olacakları esasları içerir. Bu yönetmeliğin en önemli özelliği, bireysel ve kitlesel sığınma olayları karşısında yapılması gerekenleri düzenleyen “ilk belge özelliği” taşımasıdır. Doğru cevap D’ dir.

YUKK ( Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ) 2013 yılında kabul edilmiştir. 1951 Cenevre Sözleşmesi esaslarına paralel olup; 1950 tarihli “Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun (YTİSHK)” u sonlandıran, güncel olarak uygulanan göçle ilgili kanundur. Doğru cevap E'dir.

YUKK, başvuru sahibiyle kayıt tarihinden itibaren 30 gün içinde bireysel mülakat yapılmasını öngörmektedir (Md. 75). Bu sürenin verilmesinde amaç mülakat sonunda etkin ve adil karar verebilmektir. Mülakatın mahremiyeti dikkate alınarak, kişiye kendisini en iyi şekilde ifade etme imkânı tanınır. Başvuru sahibinin talebi üzerine, avukatı gözlemci olarak mülakata katılabilir. Başvuru sahibi, yetkililerle işbirliği yapmak ve uluslararası koruma başvurusunu destekleyecek tüm bilgi ve belgeleri sunmakla yükümlüdür. Doğru cevap C’dir.

Sağlık veya eğitim hizmetlerini ikamet ettiği yerin dışında alması koruma statüsü sona erme halleri arasında yer almaz. Bu haller: Vatandaşı olduğu ülkenin korumasından kendi isteğiyle tekrar yararlanırsa;  Kaybettiği vatandaşlığını kendi isteğiyle tekrar kazanırsa; Yeni bir vatandaşlık kazanmışsa ve vatandaşlığını kazandığı ülkenin korumasından yararlanıyorsa;  Terk ettiği ya da zulüm korkusuyla  dışında bulunduğu ülkeye kendi isteğiyle tekrar dönmüşse; Statü verilmesini   sağlayan koşullar ortadan kalktığı için vatandaşı olduğu ülkenin korumasından yararlanabilecekse; Vatansız olup da statü verilmesine yol açan koşullar ortadan kalktığı için önceden yaşadığı ikamet ülkesine dönebilecekse; şeklindedir. Doğru cevap B’ dir.

Geçici Koruma Yönetmeliği’ nin 3. maddesi ile mevzuatımızda ilk kez “kitlesel akın” tanımının yapıldığı görülmektedir. Buna göre “kitlesel akın”, aynı ülkeden ya da coğrafi bölgeden kısa bir süre içerisinde ve yüksek sayılarda gerçekleşen ve söz konusu sayılar nedeniyle bireysel olarak uluslararası koruma statüsü belirleme işlemelerinin usulen uygulanabilir olmadığı durumlardır. Doğru cevap A’dır.

1951 Cenevre Sözleşmesi’ne uygun biçimde YUKK ‘ta da yer alan; ülkesinde din, ırk, tabiiyet, belirli toplumsal grup mensubu olma veya siyasi düşüncelerinden kaynaklı zulme uğrama korkusu ile uluslararası koruma başvurusu kabul edilen, üçüncü ülkeye yerleşinceye kadar bir ülkede kalmasına izin verilen statü “şartlı mülteci” statüsüdür. Doğru cevap D’dir.

Türkiye Cumhuriyeti, ilk olarak Yunanistan ile gerçekleşen “mübadele” ile Türkiye’ye

Türk soyluları çekmeye çalışmıştır. Doğru cevap A’dır.

Türkiye, coğrafi konumundan dolayı Avrupa ülkelerine geçişte transit bir ülke, bir göç koridoru olarak görülmüştür.  Doğru cevap B’dir.

4 Nisan 2013 tarihinde ise Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Tasarısı TBMM Genel Kurulunda kabul edilmiş, 10 Nisan 2013 tarihinde Cumhurbaşkanlığı tarafından onaylanmış ve 11 Nisan 2013 tarihli ve 28615 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Böylelikle kanun yürürlüğe girmiş, Türk göç politikasında önemli bir dönüşüm süreci başlamış, bu konudaki sorumluluk yeni kurulan ve sivil bir yapı olan Göç İdaresi Genel Müdürlüğüne (GİGM) verilmiştir. Doğru cevap C’dir.

Geçici korumaya ilişkin hükümler mevzuata girene kadar geçen sürede, ülkeye gelen Suriyelilere “misafir” denilmiştir. Bu kavram toplum, medya, siyasetçiler ve resmi kurumlarca sıklıkla kullanılan bir kavram olmuştur. Doğru cevap D’dir.

Geçici koruma kapsamında bulunan yabancı üçüncü ülkeye çıkış işlemi yaptığında, gönüllü geri dönüş kapsamında menşe ülkesine döndüğünde, geçici koruma kapsamındaki yabancının YUKK’ta yer alan ikamet izni türlerinden birini edinmesi durumunda ya da bir vefat durumunda geçici koruma bireysel olarak sona ermektedir.

Kitlesel akın, aynı ülkeden ya da coğrafî bölgeden kısa bir süre içerisinde ve yüksek sayılarda gerçekleşen ve söz konusu sayılar nedeniyle bireysel olarak uluslararası koruma statüsü belirleme işlemelerinin usulen uygulanabilir olmadığı durumlardır. Doğru cevap A’dır.

Yasal ya da yasal olmayan yollardan Türkiye’ye gelerek iltica etmek isteyen ya da başka ülkelere iltica etmek üzere izin talep eden yabancılar ile topluca iltica ya da sığınma amacıyla sınırlarımıza gelen ya da sınırlarımızı geçen yabancılara ve olabilecek nüfus hareketlerine karşı alınacak tedbirleri, yapılacak işlemleri, müracaat, karar ve işbirliği yapacak makamlar ile bunların görevlerini ve yabancıların tabi olacakları esasları içeren bu yönetmeliğin en önemli özelliği, bireysel ve kitlesel sığınma olayları karşısında yapılması gerekenleri düzenleyen “ilk belge özelliği” taşımasıdır. Doğru cevap D’dir.

Avrupa dışından gelip mülteci olma şartlarını karşılayanlara ise şartlı mülteci statüsü verilir. Şartlı mültecilerin ülkede kalışları üçüncü bir ülkeye kabullerine kadardır. İkincil koruma ise mültecilik için 1951 Cenevre Sözleşmesi’nden belirlenen şartlı karşılamayan ancak ülkesine döndüğü takdirde ölüm cezasına mahkûm olacak ya da ölüm cezası infaz edilecek; işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza ya da muameleye maruz kalacak kişilerin korunmasını amaçlayan bir statüdür. Doğru cevap E’dir.

28 Temmuz 1951 tarihinde ise Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Sözleşme (MHSİS) Cenevre’de imzalanmış ve 22 Nisan 1954 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Türkiye, 1951 Cenevre Sözleşmesi’ni 24 Ağustos 1951 tarihinde imzalamış ve 29 Ağustos 1961 tarihinde 359 sayılı Kanun’la onaylamıştır. Doğru cevap B’dir.

Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün kurulmasıyla göçün yönetimi Emniyet Genel Müdürlüğünden alınmış ve sivil bir yapıya kavuşmuştur. Söz konusu Kanun ise YUKK’un yürürlüğe girmesi ile ortadan kalkmıştır. Doğru cevap C’dir.