GÖÇ VE GÖÇ SORUNLARI

İskân Kanunu’na göre "göçmen", Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, yerleşmek amacıyla tek başına ya da toplu hâlde Türkiye’ye gelip bu Kanun gereğince kabul olunanlardır. İskân Kanunu incelendiğinde Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı göçmenlerin geçici barınma ve sonrasında vatandaşlık kazanma konusunda öncelikli bir konuma getirildiği görülmektedir. 'Yabancı' dan farkı ise; Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK) "yabancı"yı, Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişi olarak ifade etmektedir. Doğru cevap D'dir.

Uyum süreci; birey ve grupların göç edilen yerin beklentileri doğrultusunda yaşamlarını tekrardan düzenleme ve daha tatmin edici bir hayat kurma çabaları olarak tanımlanmaktadır. Bu süreçte stres, başa çıkma ve kültürel öğrenme kuramları temel alınmaktadır. Farklı araştırmacıların çalışmalarında bu uyum süreci psikolojik uyum ve sosyo-kültürel uyum olarak yer almaktadır. Doğru cevap A'dır.

Uyum ve kültürleşme arasındaki ilişki incelenirken; • Yaş, cinsiyet, etnik köken, din, sosyo-ekonomik durum gibi demografik değişkenler, • Göç yaşı, kaç kuşaktır orada yaşadığı, yeni kültüre yerleşim süresi, • Göçün gönüllü ve zorunlu olması, • Yeni yerleşilen toplumun etnik yapısı, sosyo-politik durumu, ulusal politikalar, ev sahibi toplumun tutumları, • Göçmenlerin ayrımcılık deneyimi, kültürel benzerlik gibi faktörler dikkate alınmaktadır.  Diğer yönden ; çok kültürlü ve dil çeşitliliği fazla olan bir toplum oluşması, toplumda sosyo-kültürel bozulmalar ve kültürel çatışma, suç oranlarının artması, bulaşıcı hastalıklar gibi olumsuz durumları ortaya çıkabilir, ki bunlar sonuçtur. Doğru cevap B'dir.

İnsanlar beraber yaşamayı ve birbirine uyum sağlamayı öğrenirken “kültürleşme” olarak adlandırılan bir süreç gerçekleşmektedir. Genel anlamda kültürleşme bir grubun başka bir grupla etkileşiminin sonucu olarak hem ev sahibi toplumun hem de göç ile gelen azınlığın dili, değerleri ve davranışlarının değişikliğe uğramasıdır. Sosyal yaşamdaki iki ya da daha fazla grubun karşılaşması sonucu birey ve grup düzeyinde yaşanan değişim süreci kültürleşme olarak adlandırılmaktadır. Gönüllülük ve Hareketlilik, ise grupların bir arada yaşamının açıklanmasında kullanılan 3 boyuttan sadece ikisidir. Doğru cevap C'dir.

Birey düzeyinde yaşanan kültürleşme sürecinde kişide: • Fiziksel (yeni bir yer, ev vb.), • Biyolojik (yeni hastalıklar, beslenme alışkanlıkları vb.), • Sosyal (aidiyet), • Ekonomik (yeni iş), • Psikolojik (davranışsal ve kültürel) bazı değişimler yaşanmaktadır. Grup düzeyinde kültürleşme sürecinde: • Sosyal yapı değişimi, • Kurumsal değişim, • Kültürel pratiklerde değişimler yaşanmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Birey açısından kendi kimliğini sürdürmek ve baskın grupla iletişime geçmek eşit öneme sahip ise “bütünleşme” stratejisinden söz edilmektedir. Bu stratejiyi benimseyen birey hem yaşadığı ülke vatandaşlarıyla hem de kendi etnik grup üyeleriyle sosyal faaliyetlerde bulunmayı tercih etmektedir. Doğru cevap A'dır.

Birey kültürel kimliğini sürdürmeyi tercih ediyor ve baskın kültür ile etkileşimden kaçıyorsa “ayrılma” stratejisinden söz edilmektedir. Bu stratejiye sahip bireyler yalnızca kendi etnik grubunun üyeleriyle sosyal faaliyetlerde bulunmayı tercih etmektedir. Doğru cevap C'dir.

Eritme potası, Tecrit (Ayrımcılık), Reddetme ( Dışlama), ve Çok kültürlülük - ev sahibi ülke, yani Baskın Grubun Kültürleşmesi ile ilgili stratejilerdir. 'Marjinalleşme' ise Göçmen grup bireylerinin benimsediği stratejilerden biridir. Bunlar: Bütünleşme, Asimilasyon (Özümseme), Ayrılma, ve Marjinalleşme olarak sıralanabilir. Doğru cevap D'dir.

"Sosyal mesafe", kişiler arası ilişkilerde bireyin karşı taraf ile kendileri arasında uygun gördükleri yakınlıktır. Bireyin kendi grubu ile diğer grubu ne derece algıladığı ya da algılamadığı sosyal mesafeyi belirleyen en önemli unsurdur. Halbuki "Algılanan ayrımcılık" ta kişilerin ya da grupların maruz kaldıklarını düşündükleri ayrımcılığın sıklığı ya da şiddeti söz konusu olmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Eski SSCB’den gelen kayıt dışı göçmenler grubunun çoğu kadındır. Bu durum 'göçün feminizasyonu' (kadınsılaşması) olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Uyum süreci; sağlık durumu, iletişim yeterlilikleri, farkındalıklar, kabul duygusu, kültürel davranış becerileri, ekonomik yeterlilikler gibi çok boyutlu bir yapıdadır. Tarihi bilgi ise bu durumu kapsamamaktadır.

Bireysel düzeyde uyum sosyokültürel ve psikolojik uyum olmak üzere 2 alt başlıkta ele alınmaktadır.

Uyum ve kültürleşme arasındaki ilişki incelenirken; yaş, cinsiyet, etnik köken, din, sosyo-ekonomik durum gibi demografik değişkenler; göç yaşı, kaç kuşaktır orada yaşadığı, yeni kültüre yerleşim süresi; göçün gönüllü ve zorunlu olması; yeni yerleşilen toplumun etnik yapısı, sosyo-politik durumu, ulusal politikalar, ev sahibi toplumun tutumları; göçmenlerin ayrımcılık deneyimi, kültürel benzerlik gibi faktörler dikkate alınmaktadır.

Psikolojik uyum süreci, kişinin kültürleşme sürecinde yaşadığı değişikliklerle ilgilidir. Bireyin kişisel ve kültürel kimliğini iyi algılaması, akıl sağlığının iyi olması ve bulunduğu yeni durumdan kişisel olarak memnun olmasını içeren içsel psikolojik sonuçlar içerir. Depresyon, genel ruhsal rahatsızlık gibi kavramlarla görünür hâle gelir.

Toplumsal yapıda farklı kültürel özelliklere sahip gruplar bir arada yaşarlar. Grupların bir arada yaşamının açıklanmasında kullanılan 3 boyut bulunmaktadır. Bunlar; gönüllülük, hareketlilik ve göç edilen yerde geçirilen süre şeklindeki boyutlardır.

Grup düzeyinde kültürleşme sürecinde: sosyal yapı değişimi; kurumsal değişim; kültürel pratiklerde değişimler yaşanmaktadır.

Eritme potası ev sahibi ülkenin benimsediği kültürleşme stratejileri arasında yer almaktadır. Eritme potası yaklaşımında göçmenlerin kültürel farklılığının eritilmek suretiyle belirli birtakım süreçlerden geçilerek yok edilmesidir.

Kültürel kimliği sürdürmek yerine baskın kültürün benimsenmesi durumunda “asimilasyon” söz konusu olmaktadır. Birey yalnızca yaşadığı ülke vatandaşlarıyla sosyal faaliyetlerde bulunmayı tercih etmektedir.

Baskın grup olarak tanımlanan ev sahibi ülkede yaşayan bireyler gelen göçmenleri; eritme potası, ayrımcılık, dışlama ya da çok kültürlülük stratejileri ile karşılayabilmektedirler.

Göç konusunda olduğu gibi göç sonrası süreçte yaşanan uyum ve kültürleşme süreçlerinde; eğitim düzeyi, dil, cinsiyet, kalış süresi, medeni durum, din, sosyal kimlik, sosyal mesafe ve algılanan ayrımcılık gibi faktörler söz konusudur.